Sau khi mưa lũ qua đi, người dân phải đối mặt với nguy cơ cao mắc các bệnh truyền nhiễm. Tiến sĩ, bác sĩ Vũ Minh Điền, thuộc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, cảnh báo rằng sau lũ lụt, nguồn nước và thực phẩm có thể bị ô nhiễm bởi mầm bệnh trong nước cũng như chất thải từ con người và động vật, làm tăng nguy cơ bùng phát dịch bệnh, đặc biệt đối với những nhóm có nguy cơ cao như người già, trẻ em, và những người mắc bệnh mãn tính.
Trẻ em có nguy cơ cao mắc các bệnh đường hô hấp do hệ miễn dịch còn yếu, nhất là sau khi trải qua thời gian dài tiếp xúc với lạnh và thiếu dinh dưỡng. Các bệnh thường gặp bao gồm cúm, viêm họng cấp, viêm amidan, viêm phế quản phổi, viêm phổi và nhiễm virus hợp bào đường hô hấp, thậm chí có nguy cơ bị bội nhiễm. Để phòng tránh, phụ huynh cần chú ý giữ ấm cổ họng cho trẻ, vệ sinh miệng bằng nước muối hoặc dung dịch sát khuẩn. Trong trường hợp bị bội nhiễm vi khuẩn, cần cho trẻ dùng kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ.
Sau mưa lũ kéo dài, nguy cơ mắc các bệnh đường tiêu hóa như tả, lỵ, thương hàn, tiêu chảy nhiễm khuẩn cũng tăng cao. Các biến chứng thường gặp của tiêu chảy cấp bao gồm mất nước, rối loạn điện giải, nặng hơn có thể gây tụt huyết áp, trụy mạch, dẫn đến sốc và suy đa tạng. Để phòng bệnh, cần đảm bảo ăn chín uống sôi, vệ sinh môi trường, giữ gìn nguồn nước sạch. Rửa tay trước và sau khi chế biến thực phẩm, ăn uống, khử khuẩn bề mặt là các biện pháp quan trọng. Khi xuất hiện các triệu chứng tiêu hóa như buồn nôn, nôn, hoặc đi ngoài phân lỏng, cần nhanh chóng thông báo cho cơ sở y tế gần nhất.
Bệnh đau mắt đỏ có thể bùng phát do vi khuẩn và virus trong nguồn nước ô nhiễm gây viêm giác mạc, dẫn đến các ổ dịch nhỏ. Để phòng ngừa và điều trị, cần vệ sinh mắt bằng nước muối sinh lý vô khuẩn thường xuyên, đặc biệt trong điều kiện môi trường dễ bị ô nhiễm sau bão lũ.
Mưa lũ cũng tạo điều kiện thuận lợi cho loăng quăng, bọ gậy và muỗi vằn – những tác nhân trung gian truyền bệnh sốt xuất huyết – phát triển mạnh. Người dân cần thực hiện các biện pháp vệ sinh môi trường như phun thuốc diệt muỗi, che đậy kín bể nước mưa, loại bỏ các nơi đọng nước như lốp xe cũ, lọ hoa, bể cá. Đồng thời, cần nằm màn để tránh bị muỗi đốt và hạn chế nguy cơ mắc bệnh.
Khi bị sốt xuất huyết, người dân cần nghỉ ngơi, theo dõi nhiệt độ cơ thể, và sử dụng thuốc hạ sốt paracetamol khi nhiệt độ cơ thể cao trên 38,5°C. Đồng thời, cần uống đủ nước và dung dịch điện giải, ăn các thực phẩm mềm, dễ tiêu. Nếu có các dấu hiệu bất thường như đau tăng dần, mệt lả, buồn nôn, nôn nhiều, chảy máu cam, hoặc chảy máu chân răng, cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Ngoài ra, sau mưa lũ, người dân còn có nguy cơ mắc các bệnh về da như viêm da tiếp xúc do nước bẩn, cũng như các bệnh lý về thần kinh như căng thẳng, lo âu và trầm cảm nhẹ. Việc chăm sóc sức khỏe tinh thần và duy trì vệ sinh cá nhân là rất quan trọng trong giai đoạn này.
Bộ Y tế khuyến cáo người dân nên lựa chọn và chế biến thực phẩm an toàn trong thời gian mưa lũ kéo dài, ăn thức ăn đã được nấu chín và uống nước đã đun sôi để đảm bảo sức khỏe. Đặc biệt, việc vệ sinh cá nhân hàng ngày cần được chú trọng, bao gồm rửa sạch chân và lau khô các kẽ ngón chân sau khi tiếp xúc với nước lũ hoặc nước bị nhiễm bẩn để ngăn ngừa các bệnh ngoài da.
Ngoài ra, cần thực hiện các biện pháp diệt loăng quăng, bọ gậy và muỗi. Điều này có thể được thực hiện bằng cách đậy kín các bể và thùng chứa nước, thả cá vào các dụng cụ chứa nước lớn để tiêu diệt loăng quăng, loại bỏ các vật phế thải như chai lọ, lốp xe ô tô, hoặc các hốc nước tự nhiên nhằm ngăn chặn muỗi đẻ trứng và phát triển.
Người dân nên mắc màn khi ngủ, kể cả vào ban ngày, để tránh muỗi đốt và phòng ngừa các bệnh lây truyền qua muỗi. Việc thau rửa bể nước, giếng nước và các dụng cụ chứa nước cũng rất quan trọng, cùng với việc sử dụng hóa chất khử trùng nước theo hướng dẫn của nhân viên y tế để đảm bảo nước ăn uống và sinh hoạt được an toàn.
Người dân cần tuân thủ nguyên tắc vệ sinh: khi nước lũ rút đến đâu, cần làm vệ sinh đến đó. Đặc biệt, việc thu gom, xử lý và chôn xác động vật cũng phải được thực hiện theo đúng hướng dẫn từ nhân viên y tế để ngăn ngừa dịch bệnh.
Nếu có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ nhiễm bệnh, người dân cần nhanh chóng đến các cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.