Sự kiện có sự góp mặt của Giám đốc Nhà xuất bản Hội Nhà văn Nguyễn Thúy Hằng; Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều; nhà phê bình Mai Anh Tuấn, nhà báo Yên Ba, nhà văn Văn Giá; nhà thơ Nguyễn Quyến - người bạn thân thiết, đại diện thay mặt cho tác giả Trần Lê Khánh; cùng nhiều tác giả, nhà văn, nhà thơ đã dành thời gian đến tham dự.
Quang cảnh sự kiện
Tại sự kiện, dưới sự điều phối của nhà thơ Đỗ Anh Vũ - Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam cùng những phân tích, nhận định sắc bén của nhà thơ Nguyễn Việt Chiến và PGS. TS. Hoàng Kim Ngọc - giảng viên Trường Đại học Thăng Long, khán giả được lắng nghe những thông tin cơ bản về tác giả - tác phẩm.
Nhà thơ Trần Lê Khánh sinh năm 1971 tại Hòa Bình, quê gốc Bắc Ninh. Anh là tác giả của nhiều tập thơ đã tạo dấu ấn trong đời sống văn học: Lục bát múa (2016), Dòng sông không vội (2017), Ngày như chiếc lá (2018), Giọt nắng tràn ly (2020), Xứ (2021), Ngàn bài thơ khác (2022)... Tác phẩm của anh không chỉ được đón nhận trong nước mà còn được xuất bản tại Mỹ và Hungary.
Với Đồng - Tuyển tập Xứ 2, tác giả Trần Lê Khánh tiếp tục khẳng định bản lĩnh sáng tạo khi kết hợp sự tinh giản của ngôn từ với chiều sâu suy tưởng. Tập thơ này cũng đã được trao Giải thưởng Thơ của Hội Nhà văn Việt Nam năm 2024.
Tập thơ gồm 10 chương với 100 bài thơ lục bát, khai thác hình ảnh đồng quê, thiên nhiên, cuộc sống và con người qua lăng kính thiền. Sự tối giản, cô đọng và cảm quan thiền trở thành nét đặc trưng xuyên suốt tác phẩm. Ngay cả cách đặt tên chương (chương một, chương hai, chương ba…) hay tên bài thơ (từ Xứ 1 đến Xứ 100) cũng thể hiện tinh thần tối giản này.
Đặc biệt, mỗi cặp lục bát trong tập thơ dù đặt trong mạch thi cảnh hay tách rời vẫn mang ý nghĩa độc lập, chuyển tải được thông điệp và gợi mở chiêm nghiệm. Tại sự kiện, các nhà văn, nhà thơ và nhà nghiên cứu đều đồng tình cho rằng tuy lục bát là một thể thơ khó để tạo được dấu ấn riêng, tác giả Trần Lê Khánh vẫn tìm được một con đường để làm mới lục bát và làm mới chính mình.
Nhà thơ Nguyễn Việt Chiến cho rằng đây là một tín hiệu đáng mừng cho văn học Việt Nam khi các đơn vị xuất bản uy tín chọn giới thiệu những tập thơ như Đồng của Trần Lê Khánh. PGS. TS. Hoàng Kim Ngọc nhận định, tập thơ chạm vào những gì gần gũi nhất của đời thường với một thái độ tĩnh lặng.
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều phát biểu tại sự kiện
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều gọi lục bát là một "cái bẫy" đối với những nhà thơ lựa chọn nó. Thể thơ véo von, nhiều thương nhớ và da diết này dễ làm người viết tưởng rằng cứ xong vần điệu và nhạc tính là đã hoàn thiện một bài thơ, thế nhưng Trần Lê Khánh đã vượt qua được thách thức đó để chạm vào được cái lõi của lục bát…
Nhà văn Văn Giá chia sẻ, thể thơ lục bát là hồn vía, là căn cước thơ ca của dân tộc, và Đồng - Tuyển tập Xứ 2 là một sự đóng góp vào dòng thơ lục bát đã có rất nhiều thành tựu trên tinh thần của mỹ học khoảng trống, ý nghĩa của hư không.
TS. Đỗ Thị Thu Thủy – Trưởng khoa Viết văn, Báo chí, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội – cho rằng “Đồng - Tuyển tập Xứ 2” đã tiếp nối thành công chuỗi sáng tác của tác giả, đồng thời tạo nên không gian sáng tạo mới trong dòng thơ lục bát hiện nay.
PGS.TS Hoàng Kim Ngọc (Trường Đại học Thăng Long) nhấn mạnh: “Trần Lê Khánh không thuyết giảng giáo lý, mà dùng ngôn ngữ thi ca để chạm đến tâm thức độc giả. Sự kết hợp giữa thiền học và tính hiện đại của ngôn ngữ làm cho thơ anh vừa gần gũi vừa sâu sắc.”
Với “Đồng – Tuyển tập Xứ 2”, nhà thơ Trần Lê Khánh đã rất dụng công trong việc chọn lọc câu chữ, chữ gọn nhưng ý nhiều. Mỗi câu thơ, mỗi bài thơ trong tập thơ dù có nhiều chất liệu đời thường nhưng vẫn luôn có những khoảng trống trừu tượng, khơi gợi độc giả tự ngẫm, tự suy tưởng, chiêm nghiệm về bản thân, cuộc sống và thế giới xung quanh.
“con cá đớp giấc mộng lành
bơi qua chín kiếp hết tanh cái đầu
hồi hôm con phố lên màu
những ô cửa sổ bắt đầu ăn đêm
có hạt mưa nhỏ ngủ quên
mặt nước im lặng khua tên của mình”
(Xứ 39)
“đi với bụt mặc cà sa
trăng cùng cuốc bộ với ta cho gần
chiếc lá vàng rớt trên sân
nhà sư đặt bước chân trần xuống sau
tiếng chuông như rắn mất đầu
những tiếng ngân cuối hồi lâu mới ngừng”
(Xứ 75)
Các đại biểu tham dự sự kiện chụp hình lưu niệm
Khép lại buổi trò chuyện văn chương và ra mắt tác phẩm Đồng - Tuyển tập Xứ 2, nhà thơ Đỗ Anh Vũ đã phổ nhạc và trình bày bài thơ Đêm tình nhân, một lần nữa chứng minh sự mới mẻ và nhạc tính trong thơ Trần Lê Khánh bằng giai điệu và giọng hát sâu lắng, suy tư.