Tại Họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 9/2023, Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Đào Minh Tú cho biết, tính đến ngày 30/9, lãi suất huy động bình quân là khoảng 5,9%, tổng vốn huy động của các ngân hàng thương mại là 12.900 nghìn tỷ đồng. Lãi suất cho vay dự đoán là khoảng 6,1-6,2%. Tổng dư nợ của nền kinh tế là 12.630 nghìn tỷ đồng.
Số liệu mới nhất về mức giảm trung bình lãi suất cho vay, nhất là khoản vay mới, là 1-1,3%. Lãi suất bình quân cho vay đối với các khoản vay ngắn hạn là 5,5-5,7%, vay trung ngắn hạn là 5,8-10%.
Lãi suất của những khoản dư nợ trước đây chưa đến kỳ trả nợ và trả lãi thì có độ trễ, do huy động của các ngân hàng thương mại trước đây ở mức rất cao, thậm chí từ 10-12%, nên độ trễ hiện nay theo sự tính toán của NHNN xác định thì khoảng từ 9-12%.
Cũng theo Phó Thống đốc, ngân hàng và doanh nghiệp có mối quan hệ cộng sinh. Nếu doanh nghiệp khó khăn, phải đóng cửa, giải thể thì ngân hàng cũng bị ảnh hưởng; nền kinh tế cũng không thể hồi phục được sau hai năm đại dịch và chịu những tác động kép từ tình hình thế giới và trong nước.
Phó Thống đốc cho biết, để nâng cao hiệu quả tiếp cận vốn tín dụng của doanh nghiệp, tăng khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế cần đồng bộ các giải pháp, sự phối hợp của các Bộ, ngành, chính quyền địa phương, và từ chính bản thân các doanh nghiệp…
Vấn đề tăng khả năng tiếp cận vốn tín dụng cho doanh nghiệp, từ đầu năm, NHNN đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp như:
Thứ nhất, ngay từ đầu năm, NHNN đã tạo thanh khoản, tạo dư địa cho các tổ chức tín dụng (TCTD), không còn chuyện ngân hàng thiếu room tín dụng, đảm bảo việc cung ứng vốn cho nền kinh tế. NHNN cũng sử dụng các công cụ tạo nguồn lực có tính chất giả rẻ để NHTM có điều kiện hạ lãi suất đầu vào cho doanh nghiệp.
Thứ hai, hạ lãi suất điều hành 2% cho 4 lần từ đầu năm của Ngân hàng Nhà nước. Thông điệp cũng như chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước với các tổ chức tín dụng là phải hạ lãi suất cho vay. Điều này đang diễn ra rất tích cực, nhất là 1 tháng gần đây.
Thứ ba là rà soát lại các văn bản quy phạm pháp luật (như Thông tư 06 là một điển hình) tạo dư địa pháp lý cho các tổ chức tín dụng cung ứng sản phẩm mới, tạo thêm cạnh tranh, điều kiện cho vay nhiều hơn, đồng thời cũng tạo thêm điều kiện buộc các ngân hàng thương mại phải tính đến câu chuyện giữ khách hàng và hạ lãi suất.
Thứ tư là tái cơ cấu lại các khoản nợ, khoản lãi đến hạn nếu còn khó khăn. Cụ thể, với Thông tư 42 ngay từ đầu năm, đến nay có hơn 120 nghìn tỷ đồng đã được thực hiện.
Thứ năm là gói tín dụng chuyên đề của Chính phủ cũng như của ngân hàng như gói 40 nghìn tỷ đồng của ngân sách để hỗ trợ 2% lãi suất, gói 120 nghìn tỷ đồng để hỗ trợ nhà ở xã hội, gói 15 nghìn tỷ đồng cho kinh doanh thủy sản cũng như xuất khẩu gỗ (hiện nay đã cho vay được gần 6 nghìn tỷ trong gói 15 nghìn tỷ).
“Nếu như dùng hết gói 15 nghìn tỷ này, chúng tôi lại chỉ đạo các ngân hàng thương mại sẵn sàng cung ứng để giải quyết những khó khăn trước mắt cho 2 lĩnh vực này”, Phó Thống đốc nói.
Thứ sáu, ngành Ngân hàng đã rất quyết liệt trong việc cải cách thủ tục hành chính, giảm phí, ngân hàng thương mại ứng dụng công nghệ để đưa ra nhiều sản phẩm, dịch vụ mới tạo thuận lợi cho người dân trong tiếp cận dịch vụ.
Giải pháp cuối cùng là hỗ trợ thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Thứ nhất là các ngân hàng tiếp tục phát hành trái phiếu nếu đủ điều kiện đảm bảo an toàn. Thứ hai là tham gia với tư cách là nhà đầu tư vào các trái phiếu của doanh nghiệp. Hiện nay, NHNN đang duy trì 4 tổ chức tín dụng với số trái phiếu trên 231 nghìn tỷ đồng.
Thông qua các giải pháp trên, NHNN rất mong tín dụng sẽ đạt mức như kỳ vọng, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, thúc đẩy nền kinh tế.
Phó Thống đốc cũng lưu ý: “Việc tiếp cận tín dụng cần nhìn nhận, đánh giá từ nhiều phía. Ngành ngân hàng đã rất quyết liệt, thực hiện nhiều biện pháp trong cơ chế chính sách, chỉ đạo điều hành. Thời gian tới tiếp tục cần sự đồng hành của các Bộ, ngành, địa phương và sự vươn lên của chính các doanh nghiệp”.