Có nhiều nguyên nhân dẫn đến cuộc khủng hoảng than đá như hiện nay. Đó là sự bùng nổ về nhu cầu sau đại dịch gây áp lực lên chuỗi cung ứng và các mục tiêu đầy tham vọng nhằm giảm lượng khí thải carbon.
Theo Wall Street Journal, tình trạng thiếu hụt than đá tạo ra khoảng 40% điện năng trên thế giới dự kiến kéo dài ít nhất qua mùa đông. Hiện nay, loại than tiêu chuẩn toàn cầu là than nhiệt điện Newcastle của Australia đang giao dịch ở mức 202 USD/tấn, cao gấp 3 lần so với cuối năm 2019.
Trong khi đó, sản lượng than toàn cầu thấp hơn khoảng 5% so với trước đại dịch và việc tăng cường sản xuất sẽ đòi hỏi nhiều thời gian. Mất tới 9 tháng để các xe tải mới bắt đầu đi vào hoạt động còn việc lắp đặt các thiết bị mới tại các mỏ than, thời gian có thể mất lâu hơn.
Ở châu Âu, giá than và những nguồn năng lượng khác tăng cao. Ở châu Á, các nhà nhập khẩu than lớn của Nhật Bản, Hàn Quốc nỗ lực chen lấn mua hàng để đảm bảo nguồn cung. Tại Trung Quốc, nguồn cung than ngày càng cạn kiệt và chi phí tăng cao đang dẫn đến tình trạng thiếu điện trên quy mô lớn chưa từng thấy.
Isidro Consunji, Chủ tịch Semirara Mining & Power Corp. cho biết: “Chúng tôi đã tối đa hóa năng lực về mặt công suất. Giá than đã tăng gấp 4 lần trong năm ngoái. Tôi nghĩ rằng không ai trên thế giới mong đợi một tình huống như vậy”.
Rory Simington, chuyên gia phân tích tại trung tâm nghiên cứu năng lượng Wood Mackenzie nhận định: “Khi tăng trưởng kinh tế đi xuống, nhu cầu về than chậm lại và mọi người đều nghĩ rằng chúng ta đang tách biệt khỏi than đá. Tuy nhiên, ngay sau khi tăng trưởng quay trở lại, nhu cầu về than lập tức tăng tốc”.
Ngoài ra, việc ngừng sản xuất than tại các quốc gia đang nỗ lực đạt mục tiêu phát thải cũng gây ra tình trạng khan hiếm nguồn cung.