Dự báo đến năm 2036, Việt Nam bước vào thời kỳ dân số già, chuyển từ xã hội “già hóa” sang xã hội “già”. Sự thay đổi nhân khẩu học này không chỉ nhờ giảm tỷ lệ tử vong và tăng tuổi thọ, mà phần lớn là do giảm mạnh tỷ lệ sinh.
Số liệu công bố của Tổng cục Thống kê (GSO) cho thấy, trong khoảng hơn 30 năm qua, xu hướng hôn nhân và mức sinh ở nước ta thay đổi rất lớn. Cụ thể, từ năm 1989 - 2023, trung bình độ tuổi kết hôn lần đầu của nam từ 24,4 và nữ là 23,2 đã tăng lên 29,3 tuổi với nam và 25,1 đối với nữ vào năm 2023. Tỉ lệ người độc thân cũng đang có xu hướng tăng nhanh, từ 6,23% năm 2004 lên 10,1% năm 2019.
Xu hướng không muốn hoặc sinh 1 con đang lan rộng trong các đô thị, nhất là những thành phố lớn như Hà Nội, TPHCM. Mức sinh cũng giảm rõ rệt, từ 3,8 con vào năm 1989 xuống dưới 2 con vào năm 2023. Trong giai đoạn 2013 - 2023, trung bình mỗi năm dân số Việt Nam chỉ tăng khoảng 1 triệu người.
Đáng chú ý, tại TP. Hồ Chí Minh, số liệu thống kê từ báo cáo của GSO vào tháng 7 vừa qua cho thấy, độ tuổi kết hôn trung bình lần đầu tại TP HCM là 30,4, mức kỷ lục tại Việt Nam. Số con trung bình của một phụ nữ thành phố trong độ tuổi sinh đẻ là 1,32.
Theo các chuyên gia, bên cạnh các nguyên nhân chủ quan như mong muốn sống tự do, không ràng buộc,... thì với ngân sách eo hẹp, các cặp vợ chồng này cảm thấy họ chỉ có thể trang trải được một trong hai khoản: hoặc mua nhà, hoặc đẻ con.
Chuyên gia lý giải, có nhiều lý do cho lựa chọn này, nhưng chủ yếu bắt nguồn từ vấn đề tài chính. Theo Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS), giá nhà đang ngày càng tăng cao, kéo theo giá thuê nhà ở cũng tăng cao, gây áp lực đến chi phí sinh hoạt của người dân. Nhiều người trẻ có suy nghĩ phải mua được nhà trước khi kết hôn hoặc sinh con, nhưng do giá nhà đất hiện nay tăng vọt, không dễ để mua nên họ phải “cày ngày, cày đêm" để có thể mua nhà cho bằng được mà bỏ qua thời điểm “vàng" để lập gia đình, sinh con. Bên cạnh đó, tiền thuê nhà, sinh hoạt hàng tháng “nuốt” gần hết lương khiến nhiều cặp vợ chồng trẻ chỉ dám sinh 1 con hoặc trì hoãn việc sinh con.
Trên thực tế, tại TP. HCM nơi có giá nhà cao nhất cả nước, cũng đang là thành phố có độ tuổi kết hôn trễ nhất và mức sinh thấp nhất cả nước. Giai đoạn 2016 - 2018, giá nhà tại TP. Hồ Chí Minh liên tục tăng cao và lập “đỉnh" mới. Cũng trong khoảng thời gian này, Hồ Chí Minh là thành phố có chỉ số giá sinh hoạt theo không gian (SCOLI) dẫn đầu cả nước.
Với xu hướng “ngại cưới, lười sinh", những năm gần đây, nhiều chủ đầu tư đã tăng tỷ trọng phát triển căn hộ diện tích nhỏ, phù hợp với nhu cầu của người mua độc thân, vợ chồng trẻ chưa có hoặc mới có 1 con. Các căn hộ này cũng luôn dẫn đầu “top" bán nhanh, thanh khoản tốt, được thúc đẩy bởi các chính sách thanh toán trả trước hấp dẫn, thời hạn thanh toán lâu dài trong bối cảnh giá căn hộ ngày một tăng. Đây là cơ hội cho các chủ đầu tư đón đầu, phát triển phân khúc BĐS nghỉ dưỡng dưỡng lão trong bối cảnh thị trường này vẫn còn rất sơ khai.
Theo TS. Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam, Việt Nam được đánh giá là một trong những nước có tốc độ già hoá dân số thuộc Top nhanh nhất thế giới. Và đây chính là nguồn khách hàng tiềm năng để phát triển loại hình bất động sản dưỡng lão. Với sự gia tăng tuổi thọ và xu hướng già hóa dân số, ngành bất động sản dưỡng lão tại Việt Nam có tiềm năng phát triển mạnh mẽ.
Việc đáp ứng nhu cầu về căn hộ và dịch vụ chăm sóc cho người cao tuổi, phát triển hạ tầng và chất lượng cuộc sống, khai thác tiềm năng du lịch y tế, tận dụng cơ hội đầu tư và phát triển, cùng với sự quan tâm đến chất lượng dịch vụ và giá trị cộng đồng, sẽ đóng góp vào sự phát triển bền vững của ngành này trong tương lai.
Ông Matthew Powell, Giám đốc Savills Hà Nội cho rằng, già hoá dân số là một hiện tượng toàn cầu. Điều này cùng với sự phát triển của xã hội hiện đại đã kéo theo nhu cầu về những không gian sống, tĩnh dưỡng lý tưởng dành cho người già, thường gọi là viện dưỡng lão. Trong tương lai gần, bất động sản dưỡng lão Việt Nam sẽ phát triển ở những khu vực vùng ven các đô thị lớn, khi người già không phải ở quá xa với con cái của họ và muốn có một đời sống thoải mái, tĩnh dưỡng tuổi già. Đây là cơ hội lớn mà các nhà kinh doanh có thể tận dụng.