Trong số các loại gỗ quý hiếm, trầm hương được mệnh danh là "gỗ của các vị thần", chiếm một vị trí đặc biệt. Trầm hương hình thành từ cây dó bầu, một loài cây có vẻ ngoài khá bình thường. Tuy nhiên, khác với gỗ thông thường, trầm hương là kết quả của một quá trình tự nhiên kỳ diệu khi cây bị tổn thương và cơ thể cây tiết ra nhựa để tự chữa lành. Chính nhựa này kết hợp với các yếu tố môi trường, thời gian sẽ tạo ra những mảng trầm hương quý giá.
Để tạo ra trầm hương quý giá, cây dó bầu cần sinh trưởng trong điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, thường là ở những khu rừng nguyên sinh, nơi cây phải đối mặt với nhiều thử thách từ môi trường. Độ cao lý tưởng để loại cây này phát triển trầm hương thường dao động từ vài mét đến khoảng 1.000m so với mực nước biển, trong đó 500m được xem là điều kiện tối ưu. Chính vì sự quý hiếm và giá trị đặc biệt mà trầm hương mang lại, nó được coi là một trong những báu vật của thiên nhiên.
Sự khan hiếm và quá trình hình thành đặc biệt đã khiến trầm hương trở thành một trong những báu vật của thiên nhiên, được săn lùng và bảo quản một cách cẩn thận. Giá trị của trầm hương không chỉ đến từ mùi hương độc đáo mà còn từ tuổi đời, màu sắc, vân gỗ và đặc biệt là hàm lượng tinh dầu. Một kg trầm hương loại 1, tuổi đời hàng trăm năm có thể có giá lên tới 100.000 USD (gần 2,5 tỷ đồng). Thậm chí, dầu trầm hương nguyên chất, được ví như "vàng lỏng" có giá dao động từ 10.000 đến 40.000 USD/l (250 triệu đồng đến 1 tỷ đồng) tùy thuộc vào nguồn gốc, loại và quy trình chưng cất.
Do bị khai thác quá mức để lấy trầm hương, cây dó bầu đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng nghiêm trọng và đã được đưa vào danh sách các loài cần được bảo vệ của Công ước buôn bán quốc tế các loài nguy cấp.
Trong những năm gần đây, trầm hương Việt Nam, đặc biệt là trầm hương trồng đang ngày càng khẳng định vị thế của mình trên thị trường quốc tế. Với chất lượng không hề thua kém trầm hương tự nhiên, trầm hương trồng đã trở thành một điểm sáng trong ngành hương liệu và dược liệu của nước ta.
Sự khan hiếm trầm hương tự nhiên cùng với nhu cầu ngày càng tăng từ thị trường trong và ngoài nước đã đẩy giá lên mức kỷ lục. Thực tế cho thấy, cứ 10 cây dó bầu được trồng chỉ có khoảng 1 cây có thể cho ra trầm hương chất lượng cao, điều này càng làm tăng thêm giá trị của loại gỗ quý này.
Để bảo vệ nguồn tài nguyên quý giá này và đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành trầm hương, các chuyên gia khuyến nghị người tiêu dùng nên ưu tiên lựa chọn trầm hương trồng. Việc tiêu thụ trầm hương trồng không chỉ giúp bảo vệ rừng tự nhiên mà còn góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của các vùng trồng trầm.