Quần đảo Cát Bà thuộc huyện Cát Hải (TP. Hải Phòng) gồm 367 hòn đảo lớn nhỏ nằm trên diện tích rộng khoảng 300km², giữa vịnh Bắc Bộ, cách trung tâm TP. Hải Phòng khoảng 30km, cách TP. Hà Nội khoảng 140km.
Đảo Cát Bà có diện tích 153km², là đảo lớn thứ 3 ở Việt Nam sau Phú Quốc và Cái Bầu, có đỉnh núi cao nhất lên đến 331m. Đây là khu vực địa hình karst nhiệt đới bị ngập chìm, có cảnh quan độc đáo tương tự vịnh Hạ Long (Quảng Ninh). Các hòn đảo là các chóp hoặc tháp karst đơn lẻ hoặc thành cụm, vách bờ dốc đứng nổi trên mặt nước biển trong xanh. Trên đảo Cát Bà có nhiều hang động đẹp, các thung lũng karst như: Trung Trang, Hùng Sơn, Gia Luận, Tai Lai (nay gọi là Việt Hải)… Thậm chí, hòn đảo này cũng được nhiều người ví như là đảo ngọc của Vịnh Bắc Bộ.
Quần đảo Cát Bà có rừng mưa nhiệt đới trên đảo đá vôi, rừng ngập mặn, các rặng san hô, thảm rong - cỏ biển, hệ thống hang động, tùng áng (hồ nước), là nơi hội tụ đầy đủ các giá trị bảo tồn đa dạng sinh học, bảo đảm các yêu cầu của khu dự trữ sinh quyển thế giới theo quy định của UNESCO.
Một trong những địa danh nổi tiếng và thu hút du khách nước ngoài và trong nước đến với đảo Cát Bà chính là vịnh Lan Hạ. Đây là vịnh thuộc top vịnh đẹp nhất thế giới, nằm ở phía đông đảo Cát Bà và là cầu nối liền kề giữa đảo Cát Bà và vịnh Hạ Long.
Diện tích của vịnh rộng trên 7.000ha với hơn 400 đảo lớn, nhỏ và 139 bãi cát nhỏ bao quanh
Tổ hợp quần đảo Cát Bà và vịnh Lan Hạ đã nhiều lần nhận được các danh hiệu danh giá trong nước lẫn quốc tế.
Năm 2003, Thủ tướng Chính phủ công nhận vùng biển Cát Bà là khu bảo tồn biển của Việt Nam.
Năm 2004, quần đảo Cát Bà được UNESCO công nhận là khu Dự trữ sinh quyển thế giới.
Năm 2013, được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Di tích Quốc gia đặc biệt.
Năm 2020, vịnh Lan Hạ thuộc huyện Cát Hải trở thành thành viên Hiệp hội Câu lạc bộ các vịnh đẹp nhất thế giới.
Ngày 16/9/2023, quần đảo Cát Bà cùng với vịnh Hạ Long đã được UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới, đây cũng là Di sản thiên nhiên thế giới liên tỉnh, thành phố đầu tiên ở Việt Nam.
Theo thông tin từ UBND huyện Cát Hải, chỉ trong 11 tháng của năm 2023, số lượng khách tới Cát Bà là 2,9 triệu lượt và tính tới những ngày đầu tháng 12, số lượng khách dự kiến đã chạm mốc 3 triệu lượt.