Theo báo cáo từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư tại Hội nghị về tình hình ứng phó và thiệt hại do bão số 3, đây là cơn bão mạnh nhất trong vòng ba thập kỷ qua trên Biển Đông. Bão số 3, với tên gọi quốc tế Yagi, duy trì cấp siêu bão (cấp 16, giật cấp 17) trong thời gian dài, ngay cả khi đổ bộ vào phía Đông đảo Hải Nam (Trung Quốc).
Điều đáng nói là cường độ bão không giảm nhanh theo quy luật thông thường, dẫn đến mức độ nguy hiểm gia tăng khi bão áp sát bờ biển Quảng Ninh - Hải Phòng. Với sức gió cấp 12-13 khi tiến gần đất liền, bão Yagi kéo dài trong khoảng 12 giờ, gây ra mức độ rủi ro thiên tai lớn cho toàn khu vực miền Bắc và Thanh Hóa.
Không chỉ gây ra gió mạnh và sóng lớn, bão Yagi còn mang theo lượng mưa lớn kéo dài, kết hợp với việc xả lũ ở thượng nguồn một số con sông lớn, đã dẫn đến tình trạng ngập lụt, lũ quét, và sạt lở đất trên diện rộng. Phạm vi ảnh hưởng của bão bao phủ 26 tỉnh, thành phố trên khắp miền Bắc và Thanh Hóa, khu vực chiếm hơn 41% GDP và 40% dân số của cả nước. Thiệt hại nghiêm trọng không chỉ về người mà còn về tài sản, cơ sở hạ tầng và kinh tế.
Theo số liệu thống kê, bão số 3 đã khiến 353 người chết và mất tích, khoảng 1.900 người khác bị thương. Đáng chú ý, nhiều người dân tại khu vực bị thiên tai, đặc biệt là trẻ em, người cao tuổi và các nhóm dễ bị tổn thương, đã chịu tác động sang chấn tâm lý nặng nề sau bão.
Thiệt hại về tài sản được ước tính lên đến khoảng 40 nghìn tỷ đồng. Trong đó, khoảng 257.000 ngôi nhà và 1.300 trường học đã bị sập đổ hoặc hư hại nặng nề. Hàng loạt công trình hạ tầng cũng chịu tổn thất, với 305 sự cố đê điều chủ yếu xảy ra tại các tuyến đê lớn cấp 3 trở lên. Ngoài ra, hơn 262.000 ha lúa, hoa màu, cây ăn quả bị hư hại, gãy đổ; hơn 2.250 lồng bè nuôi trồng thủy sản bị cuốn trôi; gần 2,3 triệu gia súc và gia cầm chết; và khoảng 310.000 cây xanh đô thị bị gãy đổ.
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhận định, thiệt hại do bão số 3 là hệ quả của cả nguyên nhân khách quan và chủ quan. Về khách quan, siêu bão Yagi là cơn bão có cường độ mạnh, phạm vi lớn và phức tạp chưa từng có tiền lệ. Bên cạnh đó, mưa lớn kéo dài và tình trạng xả lũ từ các sông lớn đã làm gia tăng mức độ thiệt hại.
Tuy nhiên, nguyên nhân chủ quan cũng đóng vai trò quan trọng. Một bộ phận người dân và doanh nghiệp tại một số địa phương còn chủ quan, không tuân thủ đầy đủ chỉ đạo và cảnh báo của cơ quan chức năng. Nhiều người thiếu kỹ năng ứng phó với thiên tai, bão lũ, dẫn đến những sai sót nghiêm trọng trong quá trình bảo vệ tài sản và tính mạng. Một số chính quyền cấp cơ sở còn thiếu trang thiết bị, dẫn đến việc triển khai chậm và lúng túng trong các tình huống khẩn cấp. Hơn nữa, phối hợp thông tin trong một số thời điểm bị gián đoạn, khiến công tác cứu hộ và ứng phó trở nên khó khăn hơn.
Trong bối cảnh thiên tai ngày càng phức tạp và khó lường, bài học lớn nhất mà cơn bão số 3 để lại là sự cần thiết của việc nâng cao kỹ năng ứng phó với bão lũ và thiên tai cho cả cộng đồng. Việc tăng cường tuyên truyền, huấn luyện và trang bị kiến thức về an toàn trong thiên tai cần phải được thực hiện thường xuyên hơn, đặc biệt là đối với các địa phương có nguy cơ cao.
Ngoài ra, việc đầu tư nâng cấp hạ tầng đê điều, hệ thống cảnh báo sớm và công nghệ dự báo thời tiết chính xác hơn cần được ưu tiên. Các biện pháp phòng ngừa và giảm nhẹ thiên tai cần phải được triển khai đồng bộ và hiệu quả để giảm thiểu tối đa thiệt hại khi thiên tai ập đến.