Sáng 15/11, tại Hà Nội, Ban Chính sách, chiến lược Trung ương phối hợp Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hội đồng Lý luận Trung ương, Bộ Biên tập Tạp chí Cộng sản, Hội Người cao tuổi Việt Nam tổ chức Hội thảo khoa học "Kinh tế bạc ở Việt Nam trong kỷ nguyên mới".
Phát biểu khai mạc, Chủ tịch Trung ương Hội Người cao tuổi Việt Nam Nguyễn Thanh Bình cho biết, "Kinh tế bạc” hay còn gọi là 'Kinh tế tóc bạc' không phải là thuật ngữ mới trên thế giới, nhất là ở những quốc gia đi trước trên lộ trình già hóa dân số. Nhưng đối với Việt Nam thì đây lại là vấn đề mới và khó, có nhiều cách tiếp cận khác nhau, nhất là khi gắn vai trò của người cao tuổi với nhiệm vụ phát triển kinh tế đất nước.
Gần 40 năm sau đổi mới, Việt Nam đang chứng kiến một lực lượng lớn người cao tuổi tiếp tục lao động, sáng tạo trong nhiều lĩnh vực. Hiện cả nước có hơn 9 triệu người cao tuổi còn đang sản xuất, kinh doanh; dự báo trong vòng một thập niên nữa (đến 2036), Việt Nam chính thức trở thành quốc gia có dân số già.
Trong bối cảnh đất nước ta đẩy mạnh chuyển đổi mô hình tăng trưởng, phát triển kinh tế tri thức, kinh tế xanh và xã hội số, thì việc nghiên cứu và hoạch định chính sách phát triển kinh tế bạc càng có ý nghĩa góp phần bảo đảm an sinh xã hội, thúc đẩy tăng trưởng bền vững và nâng cao vị thế quốc gia trong kỷ nguyên mới.
Phát biểu chỉ đạo, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng khẳng định người cao tuổi luôn là “rường cột nước nhà” trong truyền thống dân tộc Việt Nam. Trong bối cảnh Việt Nam đang trải qua “cơn bão” già hóa dân số mạnh mẽ nhất châu Á và thuộc nhóm nhanh nhất trên thế giới, đây không chỉ là thách thức đối với hệ thống chăm sóc sức khỏe người dân, an sinh xã hội mà còn là cơ hội để khai thông “nguồn lực nội sinh”, khai thác “sức mạnh nội tại” của thế hệ đi trước, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu chiến lược của đất nước trong kỷ nguyên phát triển mới.
Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng
Ông cho rằng muốn phát triển kinh tế bạc hiệu quả phải chuyển tư duy từ cách tiếp cận an sinh – chi phí sang tư duy đầu tư – giá trị – thị trường. Theo ông, cần sớm hình thành khung thể chế quốc gia về kinh tế bạc, tương tự như kinh tế số hay kinh tế xanh, để khai mở tiềm năng của lực lượng đặc biệt này.
Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh cũng gợi mở 6 nhóm vấn đề trọng tâm với mục tiêu biến kinh tế bạc thành động lực tăng trưởng quốc gia đồng thời xây dựng cơ chế thu hút người cao tuổi tiếp tục cống hiến bền vững. Không chỉ vậy, cần lựa chọn những phân khúc thị trường ưu tiên, kết hợp giá trị gia đình Việt Nam kết hợp với mô hình chăm sóc hiện đại để huy động khu vực tư nhân và FDI cùng các giải pháp về nhân lực, hạ tầng, dữ liệu sức khỏe, công nghệ để phát triển nền kinh tế.
Tại hội thảo, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản Hoàng Trung Dũng cho biết, kinh tế bạc đã hình thành và phát triển, là giải pháp giúp nhiều quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đức, Pháp ứng phó, thích ứng chủ động với quá trình già hóa dân số.
Để phát triển nền "kinh tế bạc", Việt Nam cần chuyển từ tư duy ứng phó sang tư duy thích ứng chủ động, từ chính sách “hỗ trợ” sang “phát huy, phát triển” đối với lực lượng người cao tuổi, tạo động lực khơi dậy nguồn lực tăng trưởng theo hướng kết hợp giữa an sinh xã hội, đổi mới sáng tạo, đầu tư công nghệ và phát triển thị trường sản phẩm và dịch vụ phục vụ người cao tuổi, do người cao tuổi và vì người cao tuổi.
Với góc nhìn nhân văn hơn về kinh tế bạc, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan cho rằng, đây không chỉ là lĩnh vực chăm sóc sức khỏe hay hưu trí, mà là cách tạo “không gian cống hiến” cho người cao tuổi. Khi những “mái đầu bạc” vẫn say mê học tập, sáng tạo, hòa mình vào cuộc sống cộng đồng hay sử dụng công nghệ để cập nhật tri thức mới, xã hội không chỉ giàu thêm giá trị mà còn tăng sức sống văn hóa.
Phát biểu tổng kết hội thảo, Ủy viên Trung ương Đảng, Trưởng ban Chính sách, Chiến lược Trung ương Nguyễn Thanh Nghị đánh giá cao chất lượng các tham luận, cho rằng đây là nguồn tư liệu quan trọng phục vụ nghiên cứu và hoạch định chính sách trong thời gian tới. Theo ông Nguyễn Thanh Nghị, trong bối cảnh già hóa dân số diễn ra nhanh, Việt Nam đang đứng trước cả thách thức về an sinh xã hội lẫn cơ hội để phát triển mạnh mẽ một ngành kinh tế mới — kinh tế dành cho người cao tuổi. Nhu cầu tiêu dùng của nhóm dân số này ngày càng tăng ở các lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, du lịch nghỉ dưỡng, dịch vụ dưỡng lão chất lượng cao, tài chính, giáo dục suốt đời,... mở ra dư địa lớn cho tăng trưởng. Tuy nhiên, hệ sinh thái hiện nay còn manh mún, nguồn nhân lực hạn chế, ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số chưa đáp ứng yêu cầu.
Ủy viên Trung ương Đảng, Trưởng ban Chính sách, Chiến lược Trung ương Nguyễn Thanh Nghị
Trên cơ sở các phân tích tại hội thảo, Trưởng ban Chính sách, Chiến lược Trung ương đề nghị tập trung một số nhiệm vụ trọng tâm: đổi mới tư duy và hoàn thiện khung chính sách về kinh tế bạc; khuyến khích mạnh mẽ khu vực tư nhân và đầu tư nước ngoài tham gia; thúc đẩy hợp tác quốc tế và thương mại hóa sản phẩm dịch vụ cho người cao tuổi; đẩy nhanh ứng dụng khoa học – công nghệ và chuyển đổi số; gắn phát triển kinh tế bạc với bảo đảm an sinh xã hội và phát triển bền vững.