Giá nhà tăng “chóng mặt”
Thời gian qua, thị trường bất động sản tiếp tục chứng kiến sự leo thang của giá nhà đất trên khắp cả nước, đặc biệt là tại Hà Nội và TP.HCM. Theo CBRE, tổng nguồn cung căn hộ mở bán mới tại Hà Nội hơn 10.840 căn từ 17 dự án, chủ yếu từ phân khúc căn hộ cao cấp, giá bán bình quân trên dưới 80 triệu đồng/m2.
Không chỉ chung cư, giá đất nền kể từ đầu năm cũng liên tục thiết lập mặt bằng mới. Như tại Hà Nội, giá đất nền tại các huyện vùng ven thời gian qua tăng chóng mặt so với thời điểm cuối năm 2023.
Minh chứng điển hình nhất cho sự gia tăng đột biến của giá đất là kết quả của phiên đấu giá 68 lô đất tại khu ngõ 3, thôn Thanh Thần, xã Thanh Cao, huyện Thanh Oai diễn ra mới đây. Giá trúng đấu giá các lô đất cao nhất được đẩy lên hơn 100 triệu đồng/m2, con số khiến không ít người bất ngờ.
Theo Bộ Xây dựng, nguyên nhân tăng giá bất động sản tại một số khu vực, địa phương trong thời gian qua do tác động bởi nhiều yếu tố như biến động tăng đối với chi phí liên quan đến đất đai; đất đấu giá trúng cao gấp nhiều lần so với giá khởi điểm; hiện tượng “tạo giá ảo”, “thổi giá” của giới đầu cơ; thiếu nguồn cung...
Thứ hai, hiện tượng “tạo giá ảo”, “thổi giá” của giới đầu cơ và các cá nhân hành nghề môi giới bất động sản; lợi dụng sự thiếu hiểu biết, đầu tư theo tâm lý đám đông của người dân để trục lợi.
Đây là các cá nhân hoạt động môi giới tự do, không có chứng chỉ môi giới bất động sản, yếu về chuyên môn, hiểu biết pháp luật hạn chế, chưa có tính chuyên nghiệp, yếu kém về đạo đức kinh doanh dẫn đến tình trạng làm ăn chụp giật, thông đồng làm giá, thổi giá cao so với giá trị thực tế, thao túng thị trường, gây thiệt hại cho khách hàng và làm giảm tính minh bạch của thị trường bất động sản.
Thứ ba, thiếu nguồn cung bất động sản, nhà ở để đáp ứng nhu cầu đại bộ phận người dân, các đối tượng thu nhập thấp, thu nhập trung bình tại các khu vực đô thị, đặc biệt là TP Hà Nội và TP HCM.
Khi các Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản và một số luật liên quan chưa được sửa đổi, doanh nghiệp kinh doanh bất động sản gặp khó khăn, vướng mắc từ quy định pháp luật do chồng chéo, thiếu đồng bộ, không cụ thể.
Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn về nguồn vốn vay tín dụng, nguồn vốn từ phát hành trái phiếu doanh nghiệp. Nhiều dự án đã, đang triển khai xây dựng thời gian qua phải tạm dừng, giãn tiến độ, chậm tiến độ triển khai xây dựng.
Thứ tư, biến động của nền kinh tế trong thời gian qua liên quan đến thị trường chứng khoán, trái phiếu, vàng... đã tác động đến tâm lý của người dân, nhà đầu tư, dẫn đến xu hướng chuyển dịch dòng tiền của người dân, nhà đầu tư sang đầu tư nhà, đất để làm nơi “trú ẩn” an toàn cho nguồn tiền tích lũy, nguồn vốn đầu tư.
Đánh thuế có hạ được giá nhà
Giá nhà đất tăng quá cao dẫn đến một thực trạng là người dân chật vật, làm cả đời cũng chưa chắc mua nổi một mảnh đất, căn nhà, trong khi mà phần lớn nguồn cung nhà đất đang ngày một khan hiếm, vẫn tiếp tục "rơi" vào tay những người dư dả tài chính.
Đề xuất về hướng để giảm giá nhà, ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) cho biết, để giải quyết vấn đề này, tại các nước phát triển, ngoài chính sách phát triển nhà xã hội, thì đánh thuế bất động sản lên bất động sản thứ 2 trở đi và bất động sản không đưa vào sử dụng là giải pháp khiến người dân hạn chế hoặc không còn nhiều động lực đầu cơ bất động sản. Thông qua đó giúp tăng khả năng tiếp cận nhà ở cho người có nhu cầu thực.
Theo ông Đính, đánh thuế bất động sản để kiềm chế giá nhà với các doanh nghiệp phát triển dự án thì hành lang pháp lý mới đã có cơ chế, quy định xử phạt đối với các mảnh đất bỏ hoang, “găm” giữ chờ bán dự án. Theo đó, các dự án đầu tư mà không được sử dụng 12 tháng liên tục kể từ khi nhận bàn giao hoặc tiến độ sử dụng đất chậm 24 tháng so với tiến độ ghi trong quyết định đầu tư sẽ bị thu hồi.
Trường hợp không đưa đất vào sử dụng hoặc chậm tiến độ, chủ đầu tư được gia hạn không quá 24 tháng và phải nộp bổ sung cho Nhà nước khoản tiền tương ứng. Hết thời gian gia hạn, chủ đầu tư vẫn chưa đưa đất vào sử dụng thì Nhà nước thu hồi mà không bồi thường về đất, tài sản gắn liền với đất và chi phí đầu tư vào đất.
Còn với các nhà đầu tư cá nhân, hệ thống pháp luật vẫn chưa có cơ chế chính sách xác định và kiểm soát, ngăn chặn hoạt động đầu cơ, găm đất thổi giá. Khái niệm đầu cơ và đầu tư tại Việt Nam vẫn chưa được phân định rõ ràng.
Ông Đính cho rằng, thuế bất động sản cần áp dụng với ngôi nhà thứ 2 trở lên. Việc người có nhiều tài sản, tài sản lại không ngừng sinh lời thì việc nộp thuế nhiều hơn là điều đương nhiên. Thực tế, hầu hết người mua nhà trong thời gian qua là người mua nhà thứ 2, thứ 3.
Bên cạnh đó, nếu chủ sở hữu bất động sản không đưa bất động sản tham gia hoạt động kinh doanh, không triển khai xây dựng sau khi nhận đất… thì cũng bị đánh thuế bất động sản. Đồng thời, khuyến khích các chủ sở hữu đưa bất động sản "bỏ hoang" cho thuê hoặc bán đi, thông qua đó tăng khả năng tiếp cận nhà ở cho người dân có nhu cầu ở thực.