Chính sách “đi trước mở đường” cho năng suất và chất lượng
TS Trần Hậu Ngọc, Phó Chủ tịch Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia, cho biết, năng suất không chỉ là câu chuyện của từng doanh nghiệp, mà còn là sức mạnh cạnh tranh của cả nền kinh tế. Việc ứng dụng tiêu chuẩn và công nghệ mới sẽ giúp doanh nghiệp Bắc miền Trung bước vào hệ sinh thái cung ứng toàn cầu.
TS Trần Hậu Ngọc, Phó Chủ tịch Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia
Theo TS Ngọc, Chỉ thị số 38-CT/TW năm 2024 của Ban Bí thư về phát triển công tác TCĐLCL trong giai đoạn mới đã mở ra hành lang chính sách mạnh mẽ, tạo động lực thúc đẩy các doanh nghiệp đổi mới công nghệ, cải tiến quy trình và phát triển bền vững. Việc nâng cao năng suất chất lượng không chỉ là yêu cầu cấp thiết, mà còn là điều kiện tiên quyết để vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung vươn lên mạnh mẽ, tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị quốc gia và quốc tế.
Là tỉnh có quy mô kinh tế lớn ở khu vực Bắc Trung Bộ, Nghệ An xác định nâng cao năng suất, chất lượng là giải pháp cốt lõi để cải thiện năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế đang chuyển dịch mạnh sang mô hình tăng trưởng dựa trên khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Những năm gần đây, tỉnh đã ban hành nhiều chương trình, kế hoạch cụ thể nhằm hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận và triển khai các công cụ quản lý tiên tiến, tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế.
Đáng chú ý, Kế hoạch nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hóa của doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021–2030 được xem là kim chỉ nam cho quá trình này. Trọng tâm của kế hoạch là thúc đẩy doanh nghiệp áp dụng hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến, tiêu chuẩn kỹ thuật phù hợp, đồng thời hỗ trợ đào tạo, tư vấn chuyên sâu về các công cụ cải tiến năng suất. Thông qua đó, doanh nghiệp không chỉ cải thiện hiệu quả sản xuất mà còn nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng tốt hơn yêu cầu của thị trường trong nước và xuất khẩu.
Ông Nguyễn Khắc Lâm, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Nghệ An
Theo ông Nguyễn Khắc Lâm, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Nghệ An, trước những bước chuyển mình mạnh mẽ của nền kinh tế, nơi "kỷ nguyên Al" đang định hình lại mọi lĩnh vực. Trong bối cảnh đó, việc tối ưu hóa năng suất và chất lượng, cùng với khả năng thích ứng linh hoạt, không chỉ là thách thức mà còn là "chìa khóa vàng" để các doanh nghiệp phát triển bền vững. Đây chính là con đường để các doanh nghiệp khu vực Bắc miền Trung tạo cơ hội tham gia sâu rộng vào chuỗi cung ứng.
Việc nâng cao năng suất, chất lượng không còn là câu chuyện riêng của các doanh nghiệp lớn mà đã lan tỏa đến khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa. Với sự đồng hành của các cơ quan quản lý nhà nước, nhiều doanh nghiệp lần đầu tiếp cận các công cụ như 5S, Kaizen, Lean, ISO 9001 đã từng bước thay đổi phương thức tổ chức sản xuất, quản trị vận hành, tạo ra chuyển biến rõ rệt trong hiệu quả hoạt động.
Tỉnh Nghệ An đã và đang xác định rõ, năng suất, chất lượng dựa trên Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo là một trụ cột quan trọng của tăng trưởng. Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã cụ thể hóa định hướng này bằng nhiều văn bản quan trọng như: Kế hoạch số 683/KH-UBND ngày 17/11/2021 về nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, hàng hóa dựa trên nền tảng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trên địa bàn tỉnh Nghệ An giai đoạn 2021-2030; Nghị quyết số 07-NQ/TU ngày 23/12/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về phát triển nhanh và bền vững ngành công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp giai đoạn 2021-2030; Nghị quyết số 17-NQ/TU ngày 29/10/2024 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đến năm 2030; Kế hoạch 238/TU, 248/UBND năm 2025: về đột phá phát triển KHCN, ĐMST và CĐS trên địa bàn tỉnh Nghệ An.
Thực tế cho thấy, khi chính sách được thiết kế đúng và trúng, doanh nghiệp sẽ mạnh dạn hơn trong đầu tư đổi mới. Sự vào cuộc đồng bộ của tỉnh đã tạo “hành lang an toàn” để doanh nghiệp thử nghiệm các mô hình quản trị mới, giảm rủi ro trong quá trình chuyển đổi, từ đó khơi dậy tinh thần cải tiến liên tục trong nội bộ doanh nghiệp.
Doanh nghiệp Nghệ An chuyển mình từ các công cụ cải tiến
Từ định hướng chính sách, nhiều doanh nghiệp tại Nghệ An đã chủ động lựa chọn cho mình những công cụ phù hợp với quy mô, lĩnh vực sản xuất và trình độ quản trị. Điểm chung dễ nhận thấy là thay vì đầu tư dàn trải, các doanh nghiệp bắt đầu từ những công cụ nền tảng, dễ áp dụng nhưng mang lại hiệu quả rõ rệt.
Các doanh nghiệp bắt đầu từ những công cụ nền tảng
Trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp và chế biến, phương pháp 5S được nhiều doanh nghiệp lựa chọn như bước khởi đầu cho hành trình nâng cao năng suất. Việc sắp xếp lại mặt bằng sản xuất, chuẩn hóa vị trí máy móc, nguyên vật liệu và xây dựng thói quen làm việc khoa học đã giúp giảm đáng kể thời gian tìm kiếm, hạn chế sai lỗi và nâng cao ý thức kỷ luật của người lao động. Từ môi trường làm việc gọn gàng, an toàn hơn, năng suất lao động được cải thiện một cách tự nhiên và bền vững.
Trên nền tảng 5S, không ít doanh nghiệp tiếp tục triển khai Kaizen, triết lý cải tiến liên tục nhằm khuyến khích người lao động tham gia trực tiếp vào quá trình nâng cao năng suất, chất lượng. Những sáng kiến nhỏ nhưng thiết thực trong quá trình vận hành máy móc, bố trí công đoạn hay cải tiến thao tác đã góp phần giảm lãng phí, tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả sản xuất. Quan trọng hơn, Kaizen giúp hình thành văn hóa cải tiến trong doanh nghiệp, nơi mỗi người lao động đều trở thành một “tác nhân đổi mới”.
Với các doanh nghiệp có quy mô lớn hơn hoặc tham gia sâu vào chuỗi cung ứng, việc áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001 được xem là bước đi chiến lược. ISO không chỉ giúp doanh nghiệp chuẩn hóa quy trình, phân định rõ trách nhiệm mà còn tạo nền tảng để kiểm soát chất lượng một cách hệ thống. Nhiều doanh nghiệp Nghệ An sau khi áp dụng ISO đã giảm đáng kể tỷ lệ sản phẩm lỗi, nâng cao mức độ hài lòng của khách hàng và tăng khả năng ký kết hợp đồng với đối tác lớn.
Bên cạnh đó, Lean là công cụ tinh gọn hóa quy trình cũng đang được một số doanh nghiệp tiên phong triển khai nhằm tối ưu dòng chảy sản xuất, loại bỏ các công đoạn không tạo giá trị gia tăng. Trong bối cảnh chi phí đầu vào ngày càng tăng, Lean giúp doanh nghiệp sử dụng hiệu quả hơn nguồn lực hiện có, từ nhân công, máy móc đến thời gian sản xuất.
Giai đoạn 2021-2025, tỉnh đã bố trí hàng chục tỷ đồng hỗ trợ trên 1.200 doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ sản xuất tập trung vào đổi mới dây chuyền, áp dụng hệ thống quản lý, công cụ cải tiến năng suất và truy xuất nguồn gốc. Đến nay, toàn tỉnh Nghệ An có 700 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên, và 100% sản phẩm OCOP, được gắn mã vạch, mã QR phục vụ truy xuất nguồn gốc và chất lượng; hỗ trợ cho 235 sản phẩm đặc hữu, chủ lực ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ theo chuỗi giá trị.
Nâng tầm năng suất và chất lượng
Song hành với các công cụ cải tiến truyền thống, chuyển đổi số đang trở thành xu hướng tất yếu đối với doanh nghiệp Nghệ An. Từ quản lý sản xuất, kho vận đến bán hàng và chăm sóc khách hàng, việc ứng dụng công nghệ số giúp doanh nghiệp nâng cao khả năng kiểm soát, ra quyết định nhanh và chính xác hơn.
Ông Nguyễn Tùng Lâm, Viện trưởng Viện Năng suất Việt Nam
Thông tin với báo chí, ông Nguyễn Tùng Lâm, Viện trưởng Viện Năng suất Việt Nam chia sẻ, trong bối cảnh hiện nay, các doanh nghiệp Việt Nam đối mặt với thách thức nâng cao năng suất, đặc biệt là với mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số thì việc tăng cao năng suất là một trong những động lực quan trọng góp phần hiện thực hóa mục tiêu này. Doanh nghiệp không thể đứng ngoài cuộc chơi đổi mới. Chỉ khi nâng cao năng suất dựa trên tiêu chuẩn quốc tế và đổi mới công nghệ thì doanh nghiệp mới có thể trụ vững trên thị trường và phát triển bứt phá trong giai đoạn cạnh tranh ngày càng quyết liệt.
Thực tế cho thấy, nhiều doanh nghiệp sau khi ứng dụng phần mềm quản lý sản xuất, hệ thống truy xuất nguồn gốc hay giải pháp quản trị dữ liệu đã cải thiện rõ rệt tính minh bạch và hiệu quả vận hành. Dữ liệu sản xuất được cập nhật theo thời gian thực không chỉ giúp lãnh đạo doanh nghiệp nắm bắt kịp thời tình hình mà còn là cơ sở để tiếp tục cải tiến quy trình, nâng cao chất lượng sản phẩm.
Ví dụ điển hình cho quá trình đổi mới công cụ quản trị nhằm nâng cao năng suất, chất lượng tại Nghệ An là Công ty CP Thực phẩm Sữa TH (TH true MILK) – doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao và chế biến thực phẩm trên địa bàn tỉnh.
TH đã xác định năng suất và chất lượng là hai trụ cột song hành
Ngay từ những ngày đầu đầu tư vào Nghệ An, TH đã xác định năng suất và chất lượng là hai trụ cột song hành, quyết định khả năng cạnh tranh bền vững của doanh nghiệp. Trên nền tảng đó, doanh nghiệp này đã triển khai đồng bộ nhiều công cụ quản lý và cải tiến sản xuất, từ các hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế đến các giải pháp tinh gọn quy trình và ứng dụng công nghệ số.
Trong lĩnh vực chăn nuôi bò sữa, TH áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001 kết hợp các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc. Toàn bộ quy trình từ chăm sóc đàn bò, thu hoạch sữa tươi nguyên liệu đến chế biến, đóng gói đều được chuẩn hóa và kiểm soát chặt chẽ. Nhờ đó, doanh nghiệp không chỉ kiểm soát tốt chất lượng đầu vào mà còn giảm thiểu sai lỗi trong quá trình sản xuất, nâng cao hiệu suất vận hành của hệ thống nhà máy.
Song song với các tiêu chuẩn quản lý, TH cũng chú trọng triển khai các công cụ cải tiến năng suất theo hướng tinh gọn. Việc tổ chức lại mặt bằng sản xuất, chuẩn hóa thao tác vận hành và tối ưu dòng chảy nguyên liệu giúp doanh nghiệp rút ngắn thời gian sản xuất, giảm lãng phí và nâng cao năng suất lao động. Đáng chú ý, tinh thần cải tiến liên tục được lan tỏa tới từng bộ phận, từng người lao động, góp phần hình thành văn hóa chất lượng trong toàn hệ thống.
Doanh nghiệp ứng dụng mạnh mẽ chuyển đổi số và công nghệ cao để tăng năng suất
Một điểm nhấn khác trong chiến lược nâng cao năng suất, chất lượng của TH là việc ứng dụng mạnh mẽ chuyển đổi số và công nghệ cao. Hệ thống quản trị dữ liệu tập trung cho phép doanh nghiệp theo dõi, phân tích và tối ưu các chỉ số sản xuất theo thời gian thực. Từ dữ liệu về đàn bò, năng suất sữa đến hiệu suất thiết bị trong nhà máy, mọi thông tin đều được số hóa, giúp ban lãnh đạo ra quyết định nhanh chóng và chính xác hơn.
Thực tế cho thấy, nhờ áp dụng đồng bộ các công cụ quản lý và cải tiến, TH đã xây dựng được chuỗi giá trị khép kín với năng suất cao, chất lượng ổn định và khả năng truy xuất minh bạch. Đây chính là yếu tố giúp sản phẩm của doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường trong nước và từng bước mở rộng ra thị trường quốc tế, đồng thời góp phần nâng cao vị thế của ngành công nghiệp chế biến thực phẩm Nghệ An.
Tại “Ngày hội Lao động sáng tạo toàn quốc năm 2025” - sự kiện tôn vinh tinh thần sáng tạo của hàng chục triệu người lao động - những người lao động TH đã và đang chứng minh rằng trí tuệ Việt hoàn toàn có thể làm chủ công nghệ cao, đưa thương hiệu Việt vươn tầm quốc tế.
Sáng tạo và tận tâm phụng sự là 2 trong số 5 năng lực cốt lõi của người TH. Nhà Sáng lập và Ban lãnh đạo Tập đoàn luôn khuyến khích cũng như có các chính sách cụ thể để tạo ra môi trường sáng tạo cho cán bộ nhân viên. Chỉ tính riêng Công ty Cổ phần Sữa TH, đơn vị đang chịu trách nhiệm vận hành Nhà máy Sữa tươi sạch TH, mỗi năm đã đưa vào ứng dụng thực tế hàng chục sáng kiến, cải tiến, với giá trị làm lợi hàng chục tỷ đồng mỗi năm.
Không chỉ dừng lại ở một doanh nghiệp lớn, mô hình nâng cao năng suất, chất lượng của TH đang tạo hiệu ứng lan tỏa tích cực tới nhiều doanh nghiệp khác trên địa bàn tỉnh. Từ các doanh nghiệp chế biến nông sản, thực phẩm đến sản xuất vật liệu xây dựng, ngày càng nhiều đơn vị tại Nghệ An chủ động học hỏi, áp dụng các công cụ quản lý chất lượng, cải tiến quy trình và chuyển đổi số để nâng cao hiệu quả hoạt động.
Dù vẫn còn những khó khăn nhất định, đặc biệt với doanh nghiệp nhỏ và vừa về nguồn lực tài chính và nhân sự, song chuyển đổi số đang mở ra hướng đi mới cho doanh nghiệp Nghệ An trong việc nâng cao năng suất, chất lượng một cách bền vững. Sự hỗ trợ của tỉnh thông qua các chương trình tư vấn, đào tạo và kết nối chuyên gia được kỳ vọng sẽ giúp doanh nghiệp rút ngắn khoảng cách trong quá trình chuyển đổi.
Điểm đáng ghi nhận trong hành trình nâng cao năng suất, chất lượng của doanh nghiệp Nghệ An là sự chuyển biến về nhận thức. Nâng cao năng suất không còn được hiểu đơn thuần là tăng cường độ lao động hay đầu tư thêm máy móc, mà là quá trình tối ưu hóa tổng thể hệ thống quản trị, từ con người, quy trình đến công nghệ.
Nhiều doanh nghiệp sau khi áp dụng các công cụ cải tiến đã nhận ra rằng, hiệu quả mang lại không chỉ thể hiện ở các chỉ số kinh tế như doanh thu hay lợi nhuận, mà còn ở sự ổn định chất lượng, giảm rủi ro và nâng cao uy tín thương hiệu. Đây chính là nền tảng để doanh nghiệp phát triển bền vững, tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị và thích ứng tốt hơn với biến động thị trường.
Từ góc độ địa phương, việc doanh nghiệp chủ động nâng cao năng suất, chất lượng cũng góp phần nâng cao chất lượng tăng trưởng của tỉnh, tạo việc làm ổn định và đóng góp tích cực vào ngân sách. Sự cộng hưởng giữa chính sách hỗ trợ của Nhà nước và nỗ lực đổi mới của doanh nghiệp đang tạo nên động lực quan trọng cho sự phát triển kinh tế, xã hội của Nghệ An trong giai đoạn tới.
Có thể khẳng định, hành trình nâng cao năng suất, chất lượng của doanh nghiệp Nghệ An là minh chứng rõ nét cho vai trò của các công cụ quản lý tiên tiến trong thực tiễn sản xuất, kinh doanh. Khi được áp dụng đúng cách, phù hợp với điều kiện cụ thể, các công cụ này không chỉ giúp doanh nghiệp “bứt tốc” trong ngắn hạn mà còn tạo nền móng vững chắc cho sự phát triển dài hạn, góp phần nâng tầm vị thế doanh nghiệp địa phương trên bản đồ kinh tế quốc gia và khu vực.