Ngày 31/12/2020, Chính phủ ban hành Nghị định 155/2020 NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Chứng khoán, nêu rõ Công ty đại chúng được quyết định tỷ lệ room ngoại thấp hơn tỷ lệ quy định, tỷ lệ này phải được ĐHĐCĐ thông qua và quy định tại điều lệ công ty.
Đây là điểm khác biệt so với dự thảo đưa ra hồi tháng 6 dự kiến bỏ quyền tự định đoạt room ngoại của các doanh nghiệp đại chúng. Theo đó, dự thảo ban đầu được cơ quan quản lý đưa ra dự kiến bỏ quyền tự quyết room ngoại của các doanh nghiệp đại chúng (bao gồm cả ngân hàng). Quy định này khiến nhiều nhà băng đưa quan điểm không đồng tình khi đây là nhóm có tỷ lệ giới hạn room ngoại lớn nhất.
Hiện tại, tỷ lệ sở hữu của room ngoại tại các ngân hàng là 30%. Vì vậy, hầu hết các ngân hàng đều dùng quyền tự quyết trên để khóa tỷ lệ sở hữu này dưới mức tối đa (30%) và dành phần còn lại phát hành cổ phiếu hoặc trái phiếu chuyển đổi cho nhà đầu tư nước ngoài trong tương lai.
Nghị định 155 cho phép các công ty đại chúng được điều chỉnh tỷ lệ room ngoại thấp hơn mức tối đa luật quy định nếu được Đại hội đồng cổ đông thông qua... (Ảnh: VT)
Theo các chuyên gia, việc bỏ quyền tự quyết room ngoại của doanh nghiệp giúp nhà đầu tư nước ngoài tự do mua bán ngắn hạn, lướt sóng cổ phiếu ngân hàng, giúp thanh khoản tốt hơn, nhưng lại làm mất đi mục tiêu lớn của ngân hàng trong việc tìm kiếm nhà đầu tư chiến lược. Ngân hàng sẽ không còn quyền đàm phán bán vốn cho nhà đầu tư nước ngoài, qua đó không thể mang lại lợi ích cao nhất cho cổ đông.
Bên cạnh đó, Nghị định 155 chỉ quy định room ngoại với danh mục ngành nghề tiếp cận thị trường có điều kiện đối với nhà đầu tư nước ngoài là 50% vốn điều lệ. Không giới hạn tỷ lệ sở hữu nước ngoài tại các công ty đại chúng không thuộc các trường hợp đặc biệt.
Trường hợp công ty đại chúng hoạt động đa ngành, nghề, có quy định khác nhau về tỷ lệ sở hữu nước ngoài, tỷ lệ sở hữu nước ngoài không vượt quá mức thấp nhất trong các ngành, nghề có quy định về tỷ lệ sở hữu nước ngoài.
Một số ngành nghề kinh doanh có điều kiện gồm viễn thông, tài chính, quảng cáo, xuất bản, giáo dục, giao thông vận tải, nuôi trồng thủy sản, lâm nghiệp, sòng bạc, an ninh,...
Bên cạnh đó, Nghị định cũng quy định nhà đầu tư nước ngoài được đầu tư không hạn chế vào công cụ nợ của Chính phủ, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh và trái phiếu chính quyền địa phương, trái phiếu doanh nghiệp, chứng chỉ quỹ, cổ phiếu của công ty đầu tư chứng khoán, chứng khoán phái sinh, chứng chỉ lưu ký, chứng quyền có bảo đảm, trừ trường hợp pháp luật có liên quan quy định khác.
Trường hợp công ty đại chúng có tỷ lệ sở hữu nước ngoài vượt quá tỷ lệ quy định, công ty đại chúng phải bảo đảm không làm tăng tỷ lệ sở hữu nước ngoài tại công ty.
Trường hợp pháp luật liên quan không có quy định khác, các cổ đông của công ty đại chúng là nhà đầu tư nước ngoài và tổ chức kinh tế có nhà đầu tư nước ngoài sở hữu trên 50% vốn điều lệ, chỉ được phép bán ra cổ phiếu cho đến khi tỷ lệ sở hữu nước ngoài tại công ty đại chúng tuân thủ quy định, ngoại trừ việc nhận cổ tức bằng cổ phiếu hoặc mua cổ phiếu trong đợt phát hành thêm cho cổ đông hiện hữu.