Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đang chuyển dịch mạnh mẽ sang mô hình tăng trưởng dựa trên tri thức và công nghệ, năng suất lao động trở thành chỉ số then chốt quyết định sức cạnh tranh của mỗi quốc gia và doanh nghiệp. Với sự bùng nổ của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, công nghệ số không chỉ tạo ra phương thức sản xuất mới mà còn mở ra cơ hội để tối ưu hóa quy trình, cải thiện hiệu quả lao động và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.
Nhà máy VNPT Technology.
Chia sẻ với báo chí, ông Nguyễn Phú Tiến, Phó Vụ trưởng Vụ Kinh tế - Xã hội số (Bộ Khoa học và Công nghệ) khẳng định tầm quan trọng của AI, dữ liệu lớn, IoT. Cụ thể, công nghệ số giúp tăng năng suất lao động, nâng cao chất lượng sản phẩm, tối ưu hóa chuỗi cung ứng và tạo ra các dịch vụ mới.
Bên cạnh đó, ông cho rằng doanh nghiệp và các trường đại học, viện nghiên cứu tăng cường hợp tác trong phát triển giải pháp công nghệ số, đặc biệt trong các lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), điện toán đám mây (Cloud) và Internet vạn vật (IoT).
Phân tích sâu, các chuyên gia cho hay, một trong những đóng góp lớn nhất của công nghệ số đối với năng suất lao động nằm ở khả năng tự động hóa và tối ưu hóa quy trình sản xuất, vận hành. Trước đây, nhiều công đoạn trong sản xuất và quản lý doanh nghiệp còn phụ thuộc phần lớn vào sức người, dẫn đến tình trạng chậm trễ, sai sót và tốn kém chi phí. Ngày nay, với sự phát triển mạnh mẽ AI, IoT, Big Data hay điện toán đám mây, doanh nghiệp có thể kiểm soát chặt chẽ các công đoạn từ sản xuất, vận chuyển, lưu kho đến bán hàng và chăm sóc khách hàng.
Một ví dụ điển hình là việc sử dụng hệ thống IoT trong nhà máy thông minh. Cảm biến IoT cho phép theo dõi trạng thái của máy móc theo thời gian thực, phát hiện hao mòn, cảnh báo hỏng hóc trước khi xảy ra sự cố. Nhờ đó, doanh nghiệp chủ động bảo trì thiết bị, tránh thời gian ngừng máy không cần thiết, vốn là nguyên nhân gây lãng phí lớn trong sản xuất. Khi mọi dữ liệu được đồng bộ và phân tích tự động bằng AI, doanh nghiệp có thể lập kế hoạch sản xuất tối ưu, điều phối nguồn lực hợp lý, nâng cao chất lượng sản phẩm và hạn chế tỷ lệ lỗi.
Sản xuất quần Jean tại Viet Thang Jean.
Nhiều doanh nghiệp trong nước bắt đầu ứng dụng AI và phần mềm hiện đại để cải thiện hiệu quả. Như Viet Thang Jean đưa AI vào theo dõi hệ thống máy móc, giúp giảm thiểu sai sót trong quá trình sản xuất. Hay Dony Garment triển khai phần mềm quản lý sản xuất thông minh, nhờ đó rút ngắn thời gian xử lý đơn hàng và giảm lỗi kỹ thuật. Công nghệ 3D trong thiết kế mẫu cũng giúp tiết kiệm đáng kể thời gian và chi phí;...
Trong lĩnh vực dịch vụ, công nghệ số giúp tinh gọn công đoạn vốn mất nhiều thời gian. Ví dụ, các nền tảng quản lý đơn hàng, hệ thống ERP tích hợp toàn bộ dữ liệu về tài chính, nhân sự, kho vận, sản xuất giúp giảm đáng kể khối lượng công việc thủ công, hạn chế sự trùng lặp thông tin, đồng thời giúp người lao động tập trung vào các nhiệm vụ có giá trị cao hơn. Tự động hóa quy trình bằng RPA (Robotic Process Automation) giúp xử lý các tác vụ lặp lại như nhập liệu, đối soát, quản lý chứng từ, qua đó giảm sai sót và rút ngắn thời gian làm việc.
Nhờ những yếu tố trên, công nghệ số không chỉ nâng cao năng suất lao động trực tiếp mà còn tạo nền tảng cho sự minh bạch, đồng bộ và linh hoạt trong quản trị doanh nghiệp. Khi các quy trình được tối ưu hóa, doanh nghiệp dễ dàng thích ứng với biến động thị trường, tiết kiệm chi phí và nâng cao khả năng cạnh tranh.
Ngoài ra, công nghệ số còn tạo điều kiện để người lao động học tập và phát triển kỹ năng nhanh hơn. Các hệ thống đào tạo trực tuyến (LMS), video học tập, mô phỏng 3D hay thực tế ảo (VR/AR) giúp người lao động tiếp cận kiến thức mới một cách trực quan, sinh động và hiệu quả. Việc học tập trở nên linh hoạt, phù hợp nhu cầu cá nhân và đặc thù công việc. Khi kỹ năng và hiểu biết được cập nhật liên tục, năng suất lao động được cải thiện cả về chất và lượng.
Có thể khẳng định, công nghệ số đang trở thành trụ cột quan trọng thúc đẩy năng suất lao động trong thời đại số. Việc chủ động chuyển đổi số, áp dụng các giải pháp công nghệ phù hợp sẽ là chìa khóa nâng cao hiệu quả hoạt động, thúc đẩy tăng trưởng và tạo lợi thế cạnh tranh dài hạn cho doanh nghiệp và cả nền kinh tế.