Khi đến thăm Quần thể Di tích Cố đô Huế, ngoài việc chiêm ngưỡng những công trình kiến trúc đền đài, lăng tẩm nổi tiếng, du khách còn có cơ hội khám phá kho tàng hiện vật lịch sử vô cùng quý giá. Những cổ vật này không chỉ mang giá trị văn hóa và lịch sử to lớn mà số nhiều trong đó còn được vinh danh là Bảo vật Quốc gia.
Là kinh đô của triều đại nhà Nguyễn (1802-1945) - triều đại phong kiến cuối cùng của Việt Nam, Cố đô Huế lưu giữ những di sản văn hóa vật thể và phi vật thể vô giá. Được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới từ năm 1993, Quần thể Di tích Cố đô Huế không chỉ thu hút hàng triệu du khách mỗi năm mà còn là nơi gìn giữ, bảo tồn các giá trị lịch sử, văn hóa đặc sắc của dân tộc.
Ngoài những di tích nổi tiếng như Lăng Khải Định, Lăng Minh Mạng và Đại Nội, các bảo vật quốc gia tại đây cũng là những điểm nhấn không thể bỏ qua. Với sự đa dạng về hình thái và chất liệu - từ đồng, gỗ đến vải lụa - hệ thống hiện vật tại Cố đô Huế phản ánh rõ nét văn hóa triều Nguyễn. Nhiều trong số đó đã được Chính phủ công nhận là Bảo vật Quốc gia.
8 bộ hiện vật là Bảo vật Quốc gia quý giá
Hiện nay, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đang quản lý 8 bộ hiện vật (tương ứng với 33 hiện vật đơn lẻ) đã được công nhận là Bảo vật Quốc gia. Bao gồm:
Cửu vị thần công - 9 khẩu súng thần công bằng đồng, biểu tượng cho sức mạnh quân sự của triều Nguyễn.
Cửu đỉnh - 9 chiếc đỉnh đồng lớn đặt tại sân Thế Miếu, tượng trưng cho sự trường tồn và quyền lực của vương triều.
Bộ sưu tập vạc đồng - Những chiếc vạc lớn tại nhiều địa điểm trong Kinh thành Huế.
Ngai vua triều Nguyễn - Ngai vàng biểu tượng cho quyền lực của các vua nhà Nguyễn.
Áo tế Giao - Bộ trang phục mang ý nghĩa nghi lễ, tôn giáo trong các buổi tế giao của triều đình.
Bia Khiêm Cung Ký - Bia đá ghi chép về lăng của vua Tự Đức.
Đại Hồng Chung - Chiếc chuông lớn tại chùa Thiên Mụ.
Bia Ngự kiến Thiên Mụ Tự - Bia đá ghi dấu sự thành lập của chùa Thiên Mụ.
Trong số các hiện vật này, chỉ riêng Áo tế Giao được lưu giữ trong kho của Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế, còn lại đều được trưng bày tại các địa điểm khác nhau trong Quần thể Di tích. Không chỉ được bảo vệ nghiêm ngặt, các bảo vật còn được số hóa 3D nhằm phục vụ công tác quản lý và quảng bá.
Để nâng cao trải nghiệm cho du khách, tại mỗi điểm trưng bày Bảo vật Quốc gia, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã trang bị các biển giới thiệu kèm mã QR code. Khách tham quan có thể quét mã để truy cập thông tin chi tiết về từng hiện vật, mang lại trải nghiệm tham quan toàn diện và sinh động hơn.
Ngoài ra, Trung tâm còn xuất bản ấn phẩm “Bảo vật Quốc gia thời Nguyễn tại Huế” nhằm giới thiệu sâu rộng hơn đến công chúng và du khách. Công tác số hóa 3D không chỉ giúp việc quản lý hiện vật hiệu quả hơn mà còn tạo điều kiện để quảng bá rộng rãi thông qua các phương tiện truyền thông hiện đại.
Các Bảo vật Quốc gia tại Huế không chỉ có giá trị vật chất mà còn chứa đựng câu chuyện và giá trị tinh thần vô giá về lịch sử, văn hóa của triều đại nhà Nguyễn. Du khách như chị Nguyễn Thị Minh Tâm (TP. HCM) khi đến tham quan Kinh thành Huế đã bày tỏ sự ấn tượng trước quy mô và tính lịch sử của các bảo vật. Chúng không chỉ là những hiện vật đẹp mắt mà còn là biểu tượng cho quyền lực, sự phồn vinh của triều Nguyễn.
Trong thời gian tới, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế sẽ tiếp tục hợp tác với các cơ quan chức năng để số hóa thêm nhiều hiện vật, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào công tác bảo tồn và quảng bá. Chiến lược truyền thông cùng các bộ phim tư liệu về Bảo vật Quốc gia sẽ được phát triển nhằm thu hút thêm sự quan tâm của du khách, đặc biệt là khách quốc tế.
Bên cạnh 8 bộ hiện vật đã được công nhận, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đang tiếp tục xây dựng hồ sơ để đề nghị công nhận thêm 4 bộ hiện vật khác như Ngai vua Duy Tân, Cặp rồng chầu thời Thiệu Trị, Chuông Ngọ Môn thời Minh Mạng và Bức phù điêu thời Minh Mạng. Đây sẽ là những bổ sung quý báu, tiếp tục khẳng định vai trò của Cố đô Huế như một di sản văn hóa quan trọng của Việt Nam.