Luật Đất đai 2024 sắp có hiệu lực, theo đó kéo theo nhiều điểm mới giúp bảo vệ quyền lợi của người dân, một trong số đó là quy định liên quan đến việc bồi thường khi thu hồi đất nông nghiệp.
1. Bồi thường bằng nhà ở hoặc đất ở
Căn cứ theo Khoản 1 Điều 96 Luật Đất đai 2024, hộ gia đình hay cá nhân đang sử dụng đất nông nghiệp mà có đủ điều kiện được bồi thường theo quy định thì khi Nhà nước thu hồi đất sẽ được bồi thường bằng:
- Đất nông nghiệp hoặc
- Tiền hoặc
- Đất có mục đích sử dụng khác với loại đất thu hồi hoặc
- Nhà ở.
Ngoài ra, tại Khoản 6 Điều 111 Luật Đất đai (sửa đổi) cũng đã nêu hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp không phải đất ở mà đủ điều kiện bồi thường theo quy định mà có nhu cầu bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở và địa phương có điều kiện về quỹ đất ở, nhà ở thì được bồi thường bằng giao đất ở hoặc nhà ở tái định cư.
Do đó, căn cứ theo quy định nêu trên, Luật Đất đai 2024 có hiệu lực, hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất nông nghiệp nếu đáp ứng đủ các điều kiện bồi thường theo quy định thì có thể được bồi thường bằng nhà ở.
Ngoài ra, đối với trường hợp người có đất thu hồi được bồi thường bằng đất, bằng nhà ở mà có nhu cầu được bồi thường bằng tiền thì sẽ vẫn được bồi thường bằng tiền theo nguyện vọng đã đăng ký khi lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
Đối với trường hợp người có đất thu hồi nếu có nhu cầu và địa phương có điều kiện về quỹ đất, quỹ nhà ở thì được xem xét bồi thường bằng đất khác mục đích sử dụng với loại đất thu hồi hoặc nhà ở.
2. Mức giá đền bù có thể sẽ tăng
Căn cứ điều 159 Luật Đất đai 2024, bảng giá đất được xây dựng theo khu vực và vị trí. Theo đó, đối với khu vực có bản đồ địa chính số và cơ sở dữ liệu giá đất thì việc xây dựng bảng giá đất đến từng thửa đất trên cơ sở vùng giá trị, thửa đất chuẩn.
Sau khi bỏ khung giá đất, các địa phương sẽ tự quyết định bảng giá đất cũng như điều chỉnh bảng giá đất mỗi năm một lần để phù hợp với giá đất của thị trường.
Giá đất sẽ tiệm cận với thị trường và kéo theo giá đền bù sẽ tăng.
3. Sẽ được hỗ trợ giao thêm đất trong trường hợp hộ gia đình nhiều thế bị thu hồi đất
Căn cứ theo Khoản 4 Điều 111 Luật Đất đai 2024, trong hộ gia đình có nhiều thế hệ hoặc có nhiều cặp vợ chồng cùng chung sống trên 1 thửa đất ở bị thu hồi, nếu đủ điều kiện để tách thành từng hộ gia đình riêng theo quy định của pháp luật về cư trú hoặc có nhiều hộ gia đình có chung quyền sử dụng 1 thửa đất ở bị thu hồi mà diện tích đất ở được bồi thường không đủ để giao riêng cho từng hộ gia đình, thì sẽ được xem xét hỗ trợ để giao đất ở có thu tiền sử dụng đất hoặc bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở cho các hộ gia đình còn thiếu.
4. Người bị thu hồi đất thêm nhiều khoản hỗ trợ
Căn cứ Điều 108 Luật Đất đai 2024 đã bổ sung thêm các khoản hỗ trợ khác cho người bị thu hồi đất gồm:
- Hỗ trợ di dời vật nuôi
- Hỗ trợ để tháo dỡ, phá dỡ, di dời đối với tài sản gắn liền với đất là phần công trình xây dựng theo giấy phép xây dựng có thời hạn theo pháp luật về xây dựng mà đến thời điểm thu hồi đất, giấy phép đã hết thời hạn.
5. Sẽ được bàn giao nhà ở tái định cư trước khi bị thu hồi đất
Căn cứ khoản 6 Điều 91 Luật Đất đai 2024, UBND cấp tỉnh và cấp huyện có trách nhiệm tổ chức lập và thực hiện dự án tái định cư nhằm đảm bảo chủ động trong việc bố trí tái định cư cho người có đất thu hồi.
Việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cũng như bố trí tái định cư cần được hoàn thành trước khi có quyết định thu hồi đất; đây được xem là quy định hoàn toàn mới của Luật Đất đai 2024 và đảm bảo được quyền lợi cho người dân khi bị Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp.