AEC và tiếng Anh của lao động Việt

Khi các DN nước ngoài tại VN đưa tiếng Anh vào top 3 tiêu chí quan trọng nhất trong việc tuyển dụng nhân sự ở cấp quản lý thì đối với lao động người Việt, đây vẫn là một điểm yếu chết người, đến nỗi nguồn nhân lực chất lượng VN ngày càng trở nên khan hiếm vì dù có giỏi chuyên môn đến đâu đi nữa, họ vẫn không đủ điều kiện để tuyển dụng.

Đến cuối tháng 12 năm nay, Cộng đồng Kinh tế Đông Nam Á (AEC) được thành lập sẽ mở ra các cơ hội cho người lao động được đào tạo tốt tự do di chuyển để tham gia thị trường lao động trong toàn AEC, trong khi lao động các ngành nghề khác cũng hoàn toàn không bị hạn chế bởi yếu tố quốc tịch nữa.

Một trong những thỏa thuận quan trọng giữa các thành viên AEC là việc công nhận lẫn nhau (MRAs) trong 8 lĩnh vực ngành nghề gồm dịch vụ kỹ thuật, dịch vụ điều dưỡng, kiến trúc, giám sát thi công, kế toán, bác sĩ, nha sĩ và du lịch. Thực tế này sẽ đặt đội ngũ quản lý người Việt vào một tình thế đầy thách thức khi phải cạnh tranh với các đồng sự đến từ các nước láng giềng có thế mạnh Anh ngữ hơn hẳn, trong khi bản thân họ lại khó có thể “bôn ba” đến với xứ người để làm việc nâng cao tay nghề và gia tăng thu nhập, đặc biệt là đích đến Singapore, nơi đang thiếu hụt nghiêm trọng lao động trong ngành y, xây dựng, tài chính, khách sạn nhà hàng. Đảo quốc này từ lâu được biết đến với thu nhập đầu người cao ngất ngưởng ở mức 55.000 USD/năm và tiếng Anh là ngôn ngữ chính thống (bên cạnh tiếng Quan Thoại, Malaysia và Hindu ít được dùng hơn).

Thực tế đã chứng minh, ngay tại thị trường lao động nội địa, một quản lý cấp trung giỏi tiếng Anh, không phân biệt tuổi tác hay giới tính, sẽ dễ dàng được các công ty săn đầu người ra giá từ 2.500 đến 4.000 USD/tháng trong khi cũng người này nếu yếu ngoại ngữ, sẽ chỉ quanh quẩn ở mức thu nhập 15-20 triệu VND. Gần như cùng lúc với AEC, TPP cũng hứa hẹn mang lại muôn ngàn cơ may cho lao động Việt, nhưng vấn đề là có bao nhiêu nhân sự có đủ trình độ tiếng Anh hay ít nhất đủ tự tin trong việc vận hành công việc với công cụ tiếng Anh?

Công ty TNHH Vạn Niên chuyên kinh doanh thiết bị xử lý đông máu của Đức ở Q.5 từ hơn tháng nay đang cần tuyển dụng 2 chuyên gia vận hành có mức lương khởi điểm đề nghị 1.000 USD. Họ nhận được 15 hồ sơ ứng tuyển, đều là cử nhân Vật lý Kỹ thuật Sinh học, đều có hiểu biết sâu sắc về thiết bị, đều nhiệt huyết và trẻ trung nhưng tới phần phỏng vấn tiếng Anh thì gần như tắc tị. Ứng viên giỏi nhất thì nói được 2 phút “giới thiệu về bản thân và gia đình” hoặc dịch được 30% nội dung của một trang tài liệu chuyên môn đơn giản. Khi nhà tuyển dụng hỏi lý do kém tiếng Anh, người thì bảo do đánh giá tiếng Anh không quan trọng nên không tập trung học, người thì nói do bận lo bài vở các môn khác hoặc học tiếng Anh chỉ nhằm lấy TOEIC, B1... để “hợp chuẩn” tốt nghiệp nên kém kỹ năng nghe nói...

Trong xu hướng toàn cầu hóa đang diễn ra mạnh mẽ như hiện nay khi các biên giới đang dần được xóa nhòa và tiếng Anh trở thành một chỉ số cạnh tranh cấp quốc gia, không khó hiểu vì sao các trung tâm Anh ngữ ngày càng làm ăn phát đạt. Nhưng chuyện thịnh vượng trong kinh doanh giảng dạy ngoại ngữ không liên quan mấy đến việc cải thiện nền tảng Anh ngữ cho trí thức người Việt. Điều quan trọng nhất là sự tự ý thức của mỗi cá nhân người lao động về giá trị lớn lao của ngoại ngữ và phương pháp lĩnh hội nó trong ngắn hạn, để qua đó, xây dựng sự nghiệp rạng rỡ của riêng mình cũng như làm gia tăng sức mạnh của đội ngũ người lao động Việt Nam trước các vận mệnh có thể đưa đất nước thực sự bước vào kỷ nguyên giàu mạnh.

Bích Phượng