Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 14157:2024 về viên đá tự nhiên lát ngoài trời

Đá tự nhiên có độ bền và tuổi thọ rất dài, đặc biệt là các loại đá granite, đá vôi, sa thạch...đá có thể chịu được sự thay đổi của thời tiết, kháng mài mòn và chống chịu tốt với các tác động vật lý rất phù hợp cho không gian ngoài trời như sân vườn, lối đi hoặc sân thượng, vỉa hè.

Đá tự nhiên có bề mặt nhám giúp tránh tình trạng trơn trượt nhất là trong các khu vực dễ bị ướt như lối đi xung quanh hồ bơi, sân vườn ngoài trời...Ngoài việc đảm bảo đá lát đúng cách, dễ thoát nước tuy nhiên để đảm bảo chất lượng, độ bền cao thì khi sản xuất đá tự nhiên lát ngoài trời cũng nên tính toán tới các yêu cầu kỹ thuật theo tiêu chuẩn.

Căn cứ theo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 14157:2024 về viên đá tự nhiên lát ngoài trời do Bộ Khoa học và Công nghệ công bố đưa ra các yêu cầu kỹ thuật và phương pháp thử tương ứng cho các loại viên đá lát tự nhiên dùng lát ngoài trời và hoàn thiện lề đường, các mặt lát điển hình của công trình đường bộ, các quảng trường và các khu vực tương tự sử dụng trong điều kiện ngoài trời chịu sự tác động của các yếu tố thời tiết, như thay đổi nhiệt độ, mưa, băng, gió ... nên đảm bảo yêu cầu về kích thước, ghi nhãn, chất lượng.

Đá tự nhiên lát ngoài trời nên đáp ứng các yêu cầu theo tiêu chuẩn. Ảnh minh họa

Yêu cầu chung về tên gọi được chỉ ra theo EN 12440 (bao gồm tên thương mại, họ thạch học, màu sắc đặc trưng và xuất xứ chính xác nhất có thể ví dụ tọa độ địa lý). Nếu trong quá trình sản xuất viên bó vỉa có sử dụng các phương pháp gia công làm thay đổi tính chất cơ lý của đá (ví dụ xử lý hóa học, vá, điền đầy các lỗ rỗng, khuyết tật, vết nứt tự nhiên), thì phải công bố phương pháp đã sử dụng.

Ngoài ra, các mẫu để thử nghiệm phải là mẫu đại diện cho loại đá, loại sản phẩm và cách thức gia công. Kích thước giữa các mặt phải được công bố dưới dạng một kích thước danh nghĩa đơn nhất hoặc một khoảng kích thước danh nghĩa tối thiểu - tối đa, ví dụ: (100 - 200) mm. Mỗi kích thước phải được đo theo EN 13373.

Các kích thước phẳng và chiều dày của viên đá được đo theo EN 13373: 2003. Sai lệch cho phép so với kích thước công bố phải phù hợp với dung sai quy định. Lưu ý có thể công bố những sai lệch khác nhau của các kích thước phẳng và chiều dày. Trừ khi có quy định khác, một lô hàng sẽ được dùng để lắp đặt thẳng hàng. Các kích thước phẳng và chiều dày của tất cả các viên đá trong một lô hàng, xác định theo EN 13373: 2003, phải phù hợp với dung sai quy định trong tiêu chuẩn này.

Trong trường hợp lô hàng được thiết kế riêng để thi công theo cấu trúc hướng tâm hoặc vòm thì có thể có tỷ lệ nhất định theo thoả thuận những viên đá có kích cỡ lớn hơn, nhỏ hơn hoặc có dạng hình thang nhưng không vượt quá 10 % so với dung sai cho phép của kích thước. Trong mọi trường hợp chiều dày của viên đá phải được tuân thủ. Mặt cắt cạnh bên khi đo theo EN 13373: 2003, độ lệch của mặt cắt cạnh bên phải không vượt quá dung sai so với độ vuông góc của mặt trên. 

Yêu cầu về độ bền băng giá trong điều kiện bình thường khi viên đá dự định được sử dụng trong khu vực yêu cầu bị đóng băng và tan băng, độ bền băng giá phải được xác định theo phương pháp thử trong EN 12371. Các kết quả phải trình bày và công bố là cường độ nén trung bình trước và sau 56 chu kỳ đóng băng/tan băng (phương pháp công nghệ).

Các hư hại do băng giá, mà đá tự nhiên có thể bị ảnh hưởng khi lắp đặt, tùy theo điều kiện khí hậu của nơi sử dụng, vị trí tương đối trong các công trình (để xác định mức độ bão hòa nước) và thời gian sử dụng dự kiến của công trình, số chu kỳ này phù hợp với từng dự án cụ thể và có thể định hướng lý giải các kết quả thử nghiệm. Việc lựa chọn đá phải tuân theo các vùng khí hậu và/hoặc các quy phạm xây dựng.

Đối với một số ứng dụng cụ thể, ví dụ ở các vị trí chịu nhiệt độ dưới -12°C, có thể sử dụng các quy trình thử nghiệm khác nhau. Cường độ nén phải được xác định theo phương pháp thử trong EN 1926. Độ chịu mài mòn phải được xác định theo phương pháp thử trong EN 14157. Độ chống trơn của những viên đã phải được công bố tùy thuộc vào quy định hoặc khi có yêu cầu và khi độ nhám bề mặt đo theo EN 13373: 2003, nhỏ hơn 1,0mm. Khi có yêu cầu, khả năng chống trượt phải được công bố.

Trong trường hợp không có phương pháp thử nghiệm, khả năng chống trượt có thể được xác định và công bố theo các quy định quốc gia có hiệu lực tại nơi sử dụng sản phẩm. Khi có yêu cầu, độ chống trượt phải được công bố.

Về ngoại quan như màu sắc, vân, trang trí... của đá phải được xác định một cách trực quan, thông thường bằng một mẫu tham chiếu của cùng loại đá phù hợp để cung cấp mô tả chung về hình thức trực quan.

Tiêu chuẩn này cũng yêu cầu để nhận dạng thì trên bao gói sản phẩm viên đá phải có tối thiểu các thông tin về tên gọi của đá tự nhiên theo EN 12440; Số lượng và kích thước viên đá. Các thông tin nên có như khối lượng viên đá; Kích thước và khối lượng đóng gói. Những thông tin trên cần có trên nhãn dán, lô đóng gói và trên các hồ sơ đi kèm. 

Đá phải sạch trước khi đóng gói. Các bao gói phải vừa vặn, cứng, bền để đóng gói đá. Để ngăn ngừa sự di chuyển của đá trong khi vận chuyển và lưu kho, cần cố định từng viên đá riêng biệt. Các bao gói phải có khối lượng và kích cỡ phù hợp để vận chuyển, ghi rõ đầu trên và đầu dưới.

Phải đảm bảo quá trình đóng gói không làm bám bẩn viên đả. Không sử dụng bao bì và băng dính gây vết bẩn trên viên đá. Bề mặt đánh bóng cần được bảo vệ bằng phoi nhựa, không sử dụng sản phẩm có thành phần chứa chất ăn da.