Thúc đẩy hệ sinh thái thương mại điện tử xuyên biên giới

Trong bối cảnh kinh tế số phát triển mạnh mẽ, thương mại điện tử xuyên biên giới đang mở ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận thị trường toàn cầu. Tuy nhiên, những rào cản về chính sách, logistics, thanh toán và thủ tục vẫn đang hạn chế tốc độ tăng trưởng, đòi hỏi những cú hích kịp thời từ cơ chế và khung pháp lý. Trước bối cảnh trên, sáng 18/12, Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam phối hợp với Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) tổ chức Diễn đàn Thương mại điện tử xuyên biên giới 2025.

Phát biểu tại diễn đàn, bà Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cho biết, những năm gần đây thương mại điện tử (TMĐT) tiếp tục khẳng định vai trò là động lực tăng trưởng của kinh tế số Việt Nam. Bất chấp bối cảnh còn nhiều thách thức, thị trường vẫn duy trì đà tăng trưởng hai chữ số.

Bà Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số

Năm 2025, quy mô TMĐT bán lẻ cán mốc 31 tỷ USD, với tốc độ tăng trưởng hơn 25% và chiếm khoảng 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng cả nước. Việt Nam giữ vững vị trí trong Top 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử nhanh nhất thế giới và đứng thứ 3 về quy mô thị trường ở ASEAN (sau Indonesia và Thái Lan). 

“TMĐT xuyên biên giới nổi lên như một kênh mở rộng thị trường hiệu quả cho doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là khối doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa; nhiều mô hình bán lẻ trực tuyến đã vươn tới người tiêu dùng ở các thị trường khu vực và quốc tế”, bà Lại Việt Anh nhấn mạnh.

Theo bà Lại Việt Anh, năm 2025 đánh dấu bước chuyển quan trọng về thể chế và chiến lược đối với TMĐT. Bộ Công Thương đã hoàn thiện hai văn bản quan trọng, đóng vai trò nền móng cho giai đoạn phát triển tiếp theo của TMĐT. Bộ đã  ban hành Kế hoạch tổng thể phát triển TMĐT quốc gia giai đoạn 2026 - 2030 theo Quyết định 1568/QĐ-BCT, có hiệu lực từ ngày 3/6/2025, với định hướng tiên phong - xanh - bao trùm.

Cùng với đó, Luật TMĐT (đã được Quốc hội biểu quyết thông qua vào ngày 10/12/2025) bám sát 6 nhóm chính sách lớn về nền tảng; mạng xã hội TMĐT; TMĐT xuyên biên giới; livestream/affiliate; dịch vụ hỗ trợ; và TMĐT xanh. Đây là khuôn khổ pháp lý quan trọng để thúc đẩy TMĐT phát triển lành mạnh, minh bạch, an toàn, trong đó có hoạt động TMĐT xuyên biên giới; đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp mở rộng thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Theo con số thống kê của Bộ Công Thương, năm 2024, tổng xuất nhập khẩu trực tuyến đạt 4,1 tỷ USD, trong đó xuất khẩu trực tuyến đạt 1,7 tỷ USD. Sang đến năm 2025, xuất khẩu trực tuyến ước tính tăng 18% đạt 2 tỷ USD, nâng tổng kim ngạch xuất nhập khẩu trực tuyến đạt 4,45 tỷ USD. Đây là tính hiệu tích cực cho thấy nhu cầu quốc tế đối với sản phẩm Việt Nam qua kênh số tiếp tục tăng; doanh nghiệp trong nước, nhất là doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp vừa và nhỏ, đang khai thác hiệu quả các nền tảng số, công cụ quảng bá phân phối xuyên biên giới.

Chia sẻ tại diễn đàn, ông Bùi Trung Kiên - Phó Chủ tịch Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam khẳng định, thương mại điện tử Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ với tốc độ tăng trưởng cao, bao gồm cả thương mại điện tử xuyên biên giới và xuất khẩu trực tuyến, từng bước trở thành một lĩnh vực giàu tiềm năng, đóng góp ngày càng tích cực cho nền kinh tế đất nước.

Nếu có các chính sách và giải pháp phù hợp, được triển khai một cách bài bản ngay từ sớm, thương mại điện tử xuyên biên giới sẽ phát huy mạnh mẽ vai trò của mình trong chiến lược phát triển kinh tế số quốc gia.

Tại diễn đàn, các phiên thảo luận tập trung vào chính sách và pháp luật cho thương mại điện tử xuyên biên giới giai đoạn 2026 - 2030. Điểm nhấn là Luật Thương mại điện tử vừa được Quốc hội thông qua, bổ sung các quy định mới về quản lý nền tảng xuyên biên giới, minh bạch dữ liệu giao dịch, hiện đại hóa quy trình hải quan và tăng cường bảo vệ người tiêu dùng, góp phần tạo hành lang pháp lý thuận lợi hơn cho hoạt động xuất khẩu trực tuyến.