Tham gia câu lạc bộ đọc sách - hoạt động lý tưởng cho trẻ vào mùa Hè

Từ trước đến nay, việc đọc sách của thiếu nhi thường do phụ huynh chỉ dẫn, nhưng do nhiều lý do từ khách quan đến chủ quan nên phụ huynh đã không lựa chọn sách phù hợp và ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của các bé. Hiện nay, các câu lạc bộ giúp trẻ đọc sách đã ra đời như một người bạn chia sẻ cùng phụ huynh những khúc mắc trong việc đọc sách của con. Tuy nhiên, hoạt động của các câu lạc bộ đọc sách vẫn đang là mô hình khá mới mẻ đối với nhiều phụ huynh. Do đó, cần được phổ biến và nhân rộng để phụ huynh có thể tiếp cận và để các bé có một điểm sinh hoạt lý tưởnng và bổ ích.

Chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ThS. Vũ Thị Thanh Tâm, người sáng lập câu lạc bộ “Đọc sách và viết lách”, giảng viên Khoa Hàn Quốc học, trường ĐH KHXH&NV TP.HCM để quý phụ huynh có thể nắm bắt rõ hơn về câu chuyện đọc sách của các bé.

Th.S Vũ Thị Thanh Tâm

Thưa cô, hiện nay, có nhiều bé đọc sách không phù hợp lứa tuổi là do không được người lớn hướng dẫn chọn lựa sách phù hợp. Như vậy, việc đọc sách không đúng sẽ ảnh hưởng thế nào đến sự phát triển của bé?

Việc trẻ em chịu đọc sách trong thời đại này đã là điều đáng quý. Vây quanh các bé là những phương tiện nghe nhìn trực quan sinh động, trong khi đó, đến với sách, các bé phải đối diện với những con chữ. Trong và sau quá trình đọc, các bé phải tái tạo lại thế giới hình tượng trong đầu. Điều này đòi hỏi trí tưởng tượng và sự kiên nhẫn - đó vốn không phải việc mà trẻ em ngày nay quen làm.

Ở độ tuổi học sinh tiểu học, bé chưa thể tự mua hay mượn sách, nên việc đọc sách không đúng với lứa tuổi đa phần là do lỗi của phụ huynh. Nếu phụ huynh không đồng hành cùng con thì sẽ dẫn đến những ảnh hưởng không tốt sự phát triển của trẻ:

Thứ nhất, nếu là sách có nội dung khó quá tầm tiếp thu của bé, bé sẽ nản và bỏ thói quen đọc sách. Ngược lại, nếu vì sợ bé không đọc nổi, phụ huynh chỉ cho bé tiếp xúc với truyện có nhiều tranh, ít chữ hoặc các sách đơn giản về nội dung và hình thức, thì bé sẽ không có sự tiến bộ và không có tâm thế để tiếp thu các loại sách khó hơn trong quá trình đọc sau này.

Thứ hai, nếu sách có nội dung không phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi thì sẽ ảnh hưởng đến quá trình hình thành nhân cách của bé. Lúc đó, đọc sách không những không đem lại lợi ích, mà còn làm tổn hại đến tâm hồn của bé.

Các em trao đổi ý kiến khi cùng đọc một quyển sách

Trên thực tế, có nhiều bé độ chừng 9 - 10 tuổi nhưng với sự kỳ vọng của cha mẹ, các em lại phải đọc những tác phẩm kinh điển, có sức nặng. Việc đọc như vậy liệu có thúc đẩy bé phát triển nhanh hơn hay sẽ mang đến một hệ quả nào khác?

Khi cho trẻ đọc các tác phẩm kinh điển, nếu ta gọi là “kỳ vọng” của phụ huynh, thì đó quả thực là những kỳ vọng rất đẹp đẽ. Có thể biến kỳ vọng ấy thành hiện thực mà không gây áp lực cho trẻ bằng nhiều con đường (nhưng không có “đường tắt” dễ dãi nào đâu!):

Trước hết, phải đi từ cách hiểu “kinh điển”. Không nhất thiết phải là các tác phẩm đồ sộ thì mới là “kinh điển”, mà các tác phẩm có giá trị vượt thời gian cũng có rất nhiều cuốn viết cho thiếu nhi. Phụ huynh nên tham khảo ý kiến những người có chuyên môn để phân loại các sách kinh điển của trẻ em, sách kinh điển cho thiếu niên, và sách kinh điển cho người trưởng thành. Một số sách kinh điển là “của chung” người lớn và trẻ thơ, nhưng ở mỗi lứa tuổi, mỗi lần đọc sẽ khám phá ra những lớp ý nghĩa khác nhau. Ví dụ như Hoàng tử bé của Saint Exupéry, đối với trẻ nhỏ là câu chuyện phiêu lưu qua các hành tinh kỳ lạ, với tuổi thiếu niên là bài học ý nghĩa về tình bạn, nhưng lớn hơn một chút, sẽ nhận ra nụ cười châm biếm những thói xấu thường thấy quanh ta, ở người trưởng thành sẽ là sự chiêm nghiệm thấm thía về cách mà ta yêu và nuôi dưỡng hạnh phúc, trong khi đó, với những người làm cha mẹ, truyện lại là lời nhắc nhở hãy nuôi dưỡng thiên tài và niềm đam mê trong con. Với những loại sách như vậy, phụ huynh nên cho trẻ tiếp cận nhiều lần ở các độ tuổi khác nhau, và khai thác các nội dung phù hợp với từng độ tuổi.

Trẻ em cần được đọc sách phù hợp lứa tuổi

Hình thức truyện cũng là một yếu tố rất quan trọng. Các tác phẩm kinh điển cho văn học thiếu nhi nước ngoài như Peter Pan, Alice in the wonderland đều có nhiều phiên bản, từ truyện tranh đến truyện có tranh minh họa, và truyện chữ. Hay ở Việt Nam, Dế mèn phiêu lưu ký cũng có nhiều phiên bản phù hợp với các lứa tuổi khác nhau. Phụ huynh nên cùng con chọn sách, xem con hứng thú với phiên bản nào.

Đến với các lớp đọc sách, ngoài việc được giáo viên hướng dẫn lựa chọn sách đúng lứa tuổi thì các bé sẽ được học thêm những kỹ năng nào? Và giúp ích như thế nào cho các bé?

Nếu phụ huynh chưa tự tin về việc đọc sách cùng con, có thể cho bé đến các câu lạc bộ đọc sách như Mở sách, Đủng đỉnh đọc hay Đọc sách và viết lách. Các bé sẽ được thắp lên niềm đam mê đối với việc đọc sách, hình thành kỹ năng đọc nội dung và cảm nhận tính thẩm mỹ của tác phẩm. Ở đây, các bé cũng được học cách tiếp cận các dòng sách, các thể loại khác nhau: đọc sách lấy kiến thức khoa học, lịch sử, xã hội thì đọc như thế nào, đọc sách văn học như truyện, thơ, kịch… mỗi loại nên đọc như thế nào?  Các lớp này cũng cung cấp cả kỹ năng viết. Đồng thời, các bé cũng được tham gia các hoạt động sáng tạo cùng sách.

Tại lớp đọc sách, các bé sẽ được tham gia các hoạt động sáng tạo có liên quan đến quyển sách đã được đọc

Trong quá trình tham gia lớp học, giáo viên có cần trao đổi với phụ huynh về những quyển sách phù hợp với bé? Vì sau khi kết thúc khóa học thì chủ yếu phụ huynh vẫn là người sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến việc lựa chọn sách cho bé đọc.

Dù thế nào, phụ huynh vẫn là người bạn đọc sách cùng con lý tưởng nhất. Vì thế, ngoài việc hướng dẫn trẻ đọc tại lớp, các Câu lạc bộ đều có những chia sẻ về sách và việc đọc sách trên facebook và website. Phụ huynh có thể chủ động tham khảo các bài viết để đồng hành cùng con tốt hơn trong việc đọc sách.

Cảm ơn cô! Hy vọng, với những chia sẻ của cô Thanh Tâm, quý vị phụ huynh sẽ có thêm những thông tin cần thiết và bổ ích để có thể đồng hành cùng các bé trong việc đọc sách. Ngoài ra, việc đọc sách là một hoạt động tư duy cần mang tính tiếp nối và liên tục. Chính vì thế, cần duy trì mỗi ngày chứ không phải chỉ trong Hè. Tuy nhiên, Hè chính là thời gian tốt để các bé có thể khám phá nhiều hơn về những điều kỳ diệu mà sách mang đến. 

Đức Tiến

Nên đọc

Đường sách Nguyễn Văn Bình - góc phố quen thuộc nhiều thế hệ

Người dân TP.HCM háo hức tham quan đường hoa và đường sách mừng Tết Kỷ Hợi

Sách hay trong tuần: "Những ngày Tết ta"

TP.HCM tổ chức Lễ hội đường sách mừng Tết Kỷ Hợi 2019