Ngôi chùa được xây dựng từ thời nhà Trần ở miền Bắc Việt Nam, nổi tiếng với 78 pho tượng được làm hoàn toàn từ gốm sứ bởi những nghệ nhân nổi tiếng trong làng

Làng gốm Bát Tràng nằm ven Sông Hồng, thuộc huyện Gia Lâm ngoại thành Hà Nội. Không chỉ là một làng nghề truyền thống nổi tiếng, nơi đây còn nổi tiếng với ngôi chùa gốm sứ Tiêu Dao. Ngôi chùa được xây dựng từ thời nhà Trần (1226-1400) là sự kết hợp giữa gốm sứ của văn hóa làng nghề và kiến trúc tâm linh xưa cũ, mang lại vẻ đẹp độc đáo hiếm nơi nào có được.

Chứng nhân lịch sử

Ngôi chùa gốm sứ mang tên chùa Tiêu Dao, được xây dựng trên phần đất thuộc thôn Giang Cao, nổi tiếng với nghệ thuật trang trí bằng gốm sứ, đánh bại thời gian và chiến tranh để tái tạo vẻ đẹp của làng nghề truyền thống Bát Tràng. Trước năm 1945, chùa Tiêu Dao là nơi đi lại của nhiều cán bộ hoạt động cách mạng và là nơi cất giấu tài liệu mật. Chính nơi đây, bài hát “Tiến quân ca” của cố nhạc sĩ Văn Cao đã được truyền bá đến toàn dân. Sau cuộc chiến tranh và thời kỳ tàn phá, vào năm 2011, chùa Tiêu Dao đã trải qua quá trình tu sửa để trở thành không gian trưng bày nghệ thuật gốm sứ của làng Bát Tràng.

Ngoài ra, sư thầy Thích Bảo Đức, trụ trì chùa Tiêu Dao từ năm 2013, đã đóng góp nhiều công sức để biến ngôi chùa thành một "bảo tàng của làng nghề". Dựa trên ý tưởng của sư thầy, cộng đồng địa phương đã đóng góp kinh nghiệm, kỹ thuật và kinh phí để thiết kế và hoàn thiện từng công trình. Ngày nay, chùa có đến gần 80 pho tượng gốm sứ và nhiều tác phẩm nghệ thuật khác, tạo nên không gian không chỉ là nơi tâm linh mà còn là không gian trưng bày di sản văn hóa của làng Bát Tràng.

Kiến trúc độc đáo

Những nghệ nhân làng gốm Bát Tràng đã dồn hết tâm sức và tài nghệ của mình để tạo ra những sản phẩm đặc sắc tại chùa Tiêu Dao Bát Tràng Hà Nội.

Theo đó, cổng chùa được làm mới bởi các nghệ nhân địa phương, ốp và ghép từng mảnh gốm sứ nhỏ. Bước vào sân chính, hai gian thờ Thập Bát La Hán đẹp mắt với tượng và tranh tường được chế tác từ gốm sứ. Các cột trụ bên ngoài cũng được trang trí với họa tiết rồng xanh uốn lượn bằng gốm sứ. 

Tại gian chính diện của tòa Tam Bảo, các nghệ nhân trong làng nghề gốm Bát Tràng Hà Nội đã sử dụng gốm sứ để đúc liền hai bức tượng Hộ pháp với đường nét tinh xảo. Mỗi tượng cao 2,5m và phải mất hơn một năm để hoàn thiện. Những tượng này là những tác phẩm độc đáo và được người dân rất yêu thích. Ngoài ra, trên nền bức tranh với cảnh núi mây, 18 bức tượng Thập Bát La Hán cũng được đặt trang trọng ở hai gian thờ.

Phía sau gian chính điện tòa Tam Bảo, nhà thờ Tổ là không gian yên bình với bốn bức tượng rồng thời Lê được đặt trước cửa.

Gian nhà chờ mang đến một không gian tràn ngập nghệ thuật với 5 bức tranh gốm sứ về luật nhân quả ở phía trên và bức tranh đầm sen với vẻ đẹp cổ kính và tao nhã ở phía dưới.

Tất cả các chất liệu được dùng để làm đầu đao và mái chùa đều là gốm sứ, được chạm khắc hình rồng và hoa hướng dương bên dưới. Ngoài ra, kiến trúc chùa Tiêu Dao Bát Tràng còn có nhiều tượng rồng, kỳ lân, cá và những bức tượng lớn tái hiện cảnh sinh hoạt đời thường của các vị cao nhân, cũng đều được làm bằng gốm sứ. Hiện tại, chùa Tiêu Dao đã ghi nhận 78 pho tượng được làm hoàn toàn từ gốm sứ bởi những nghệ nhân nổi tiếng trong làng.

Chùa Tiêu Dao nằm tại xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội. Khoảng cách đi từ trung tâm thành phố là khoảng 10km và từ sân bay Nội Bài là 40km, do đó việc di chuyển và tham quan làng gốm cũng như chùa gốm sứ không quá khó khăn. Du khách có thể sử dụng phương tiện cá nhân như ô tô, xe máy hoặc xe bus để đến đây.