'Lột xác' từ 'vùng đất chết', khu bảo tồn đa dạng sinh học độc đáo là 'lá phổi xanh' của vùng đồng bằng lớn nhất Việt Nam

Từ ‘vùng đất chết’ đến lá phổi của cả đồng bằng

Khu Bảo tồn Thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng tọa lạc tại huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang cách thành phố Vị Thanh khoảng 40km. Với tổng diện tích trên 2.800ha trải dài từ phía Tây sông Hậu đến tận vùng U Minh, không chỉ được mệnh danh là “lá phổi xanh” của đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), Lung Ngọc Hoàng còn là nơi bảo tồn đa dạng sinh học độc đáo nhất cả nước hiện nay.

Năm 1999, trong chuyến công tác tới tỉnh Hậu Giang và có dịp ghé thăm Lung Ngọc Hòang, Thủ tướng Võ Văn Kiệt căn dặn: Đây là mảnh rừng rất quý, là lá phổi xanh cho cả đồng bằng cần phải bảo tồn. Sau chuyến thăm đặc biệt này, cái tên Khu bảo tồn thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng được định danh đến nay.

Theo tiếng địa phương, "lung" là cách gọi những khu vực trũng thấp, thường xuyên bị nước bao phủ. Cái tên "Lung Ngọc Hoàng" mang ý nghĩa "Vùng đất trũng ngập nước của ông Trời", ẩn chứa nhiều truyền thuyết ly kỳ. Truyền ngôn kể rằng, ngày xưa nơi đây từng là nơi sinh sống của đàn voi hoang dã. Khi di chuyển kiếm ăn, những con voi khổng lồ này đã tạo nên những vũng, mương, bàu, lạch chi chít, tạo nên địa hình đặc trưng của Lung Ngọc Hoàng.

Nơi đây từng được mệnh danh là "vùng đất chết" bởi đặc điểm địa hình trũng thấp, nước ngập quanh năm, cỏ dại mọc um tùm và mênh mông, khiến việc di chuyển trở nên khó khăn. Theo ghi chép trong sách "Địa chí Cần Thơ" (2003), khoảng 120 năm trước, Lung Ngọc Hoàng bắt đầu được khai phá. Trước năm 1945, nhiều địa chủ đã thuê người vỡ đất làm ruộng và khai thác nguồn lợi thủy sản. Tuy nhiên, chiến tranh đã khiến cho khu vực này trở nên hoang hóa và trở thành căn cứ cách mạng trong suốt hai thời kỳ kháng chiến chống Pháp và Mỹ.

Năm 2002, nhận thức được giá trị độc đáo về hệ sinh thái và tiềm năng du lịch, Lung Ngọc Hoàng chính thức được thành lập trở thành Khu bảo tồn thiên nhiên. Nơi đây dần "lột xác" từ "vùng đất chết" thành điểm đến nổi bật nhất của du lịch Hậu Giang, thu hút du khách bởi vẻ đẹp hoang sơ, hệ sinh thái đa dạng và bầu không khí trong lành.

Điểm du lịch sinh thái hấp dẫn

Nơi đây được biết đến là vùng ngập nước và là nơi trú ngụ, sinh sống của hàng trăm loài động, thực vật quý hiếm, với hàng trăm ngàn cây tràm nối tiếp nhau vươn cao gần chục mét.

Các nhà nghiên cứu cho biết khu bảo tồn thiên nhiên  Lung Ngọc Hoàng đang tồn tại trên 330 loài thực vật với 224 chi, 92 họ. Trong số này có 56 loài mới phát hiện. Lung Ngọc Hoàng là khu sinh học đa dạng với nhiều hệ thực vật thuộc hệ sinh thái đất ngập nước khác nhau. Đó là các loài dây choại mọc dưới gốc hoặc trên thân tràm, lau, sậy, bòng bong… Những loài trên cạn cũng khá nhiều như trâm sắn, ngái lông, mua, gừa…vv.

Lung Ngọc Hoàng còn là nơi trú ngụ của nhiều loài động vật quý hiếm, trong đó có nhiều loài được ghi danh vào Sách đỏ Việt Nam và thế giới như rái cá lông mũi, rùa nắp, rắn hổ mang,... Hệ thống lung trũng phong phú, hoang sơ kết hợp với rừng tràm được bảo vệ nghiêm ngặt đã tạo nên môi trường sống lý tưởng cho các loài lưỡng cư và cá tôm sinh sôi nảy nở. Nhờ vậy, Lung Ngọc Hoàng được ví như "cái rốn cá" của khu vực phía tây sông Hậu, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng sinh thái cho khu vực.

Với điều kiện tự nhiên đặc hữu và giàu có, khu bảo tồn thiên nhiên này trở thành điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích du lịch sinh thái, khám phá thiên nhiên. Đặc biệt, du khách đến đây vào lúc bình minh (7h - 9h sáng) sẽ được chiêm ngưỡng cảnh tượng chim muông tụ tập, ríu rít, tạo nên bản hòa ca tuyệt vời giữa thiên nhiên. Hoặc vào lúc hoàng hôn (16h - 18h chiều), du khách có thể lên tháp canh cao 21m để ngắm nhìn từng đàn chim bay về tổ, mang đến cảm giác bình yên và thư thái.

Để khám phá Lung Ngọc Hoàng, du khách sẽ di chuyển bằng những chiếc tắc ráng (vỏ lãi) len lỏi qua những rặng tràm rợp bóng mát. Bước vào Lung Ngọc Hoàng, du khách như lạc vào chốn cổ tích với những Lung Sen, Lung Trăn, Lung Chuối Nước hoang sơ, thanh bình. Từ tháp quan sát giữa trung tâm Lung Ngọc Hoàng, du khách có thể thu vào tầm mắt toàn cảnh rừng tràm xanh ngút ngàn, những dòng kênh lượn quanh, mang đến cảm giác sảng khoái và thư giãn.

Lung Ngọc Hoàng với vẻ đẹp hoang sơ, hệ sinh thái đa dạng và bầu không khí trong lành sẽ là điểm đến lý tưởng cho những ai muốn tạm rời xa sự ồn ào náo nhiệt của thành phố để hòa mình vào thiên nhiên.