Chùa Cổ Lễ là di tích quốc gia đặc biệt

Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính vừa ký quyết định xếp hạng Di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật Chùa Cổ Lễ, xã Cổ Lễ là di tích quốc gia đặc biệt.

Chùa Cổ Lễ xây dựng từ thế kỷ XII, trên một nền đất vuông, rộng gần 10 mẫu Bắc Bộ. Ảnh: namdinh.org.vn

Theo các tài liệu lịch sử, chùa Cổ Lễ được khởi dựng từ thế kỷ XII bởi Quốc sư Nguyễn Minh Không, vị Thiền sư danh tiếng thời Lý. Trải qua biến thiên của lịch sử, đầu thế kỷ XX, hòa thượng Phạm Quang Tuyên đã vận động phật tử và nhân dân địa phương đại tu chùa.

Không cần bản vẽ thiết kế, không dùng xi măng, sắt thép, hòa thượng Phạm Quang Tuyên và dân làng đã tạo dựng một công trình to lớn bằng vôi, mật mía, giấy bản, gạch ngói…

Điểm nhấn lớn nhất trong quần thể kiến trúc của chùa là tháp Cửu phẩm liên hoa - tòa tháp cao 32 mét nằm giữa hồ nước trong xanh. Tháp có 9 tầng xoay tròn tượng trưng cho chín tầng hoa sen chốn Phật giới.

Điểm nhấn của tổng thể kiến trúc chùa Cổ Lễ chính là tháp Cửu phẩm liên hoa. Ảnh: namdinh.org.vn

Đặc biệt, toàn bộ công trình được đặt trên lưng rùa đá khổng lồ với chân trụ sâu xuống lòng hồ, đầu quay vào chính điện. Bên trong là cầu thang xoắn ốc 64 bậc, tượng trưng cho 64 quẻ Kinh Dịch, một phối hợp tinh tế giữa Phật học và triết lý Đông phương.

Giữa hồ nước phẳng lặng trước chính điện, quả chuông Đại Hồng Chung nặng 9 tấn được đặt trên bệ đá vững chãi, trở thành chi tiết đặc sắc trong kiến trúc của chùa Cổ Lễ. Chuông được đúc vào năm 1936, cao khoảng 4,2 m, đường kính miệng 2,2 m, trang trí họa tiết sen, hoa lá và văn tự chữ Hán.

Chùa Cổ Lễ còn lưu giữ 1 quả chuông nặng 9 tấn, nằm giữa hồ trước chính điện. Ảnh: namdinh.org.vn

Khi kháng chiến bùng nổ, nhân dân lo ngại chuông bị phá hoại nên đã ngâm chìm xuống hồ để bảo vệ. Năm 1954, chuông được trục vớt và đặt lại trên bệ giữa hồ như 1 biểu tượng trấn giữ chùa.

Với giá trị lịch sử - văn hóa và kiến trúc độc đáo, năm 1988, chùa Cổ Lễ được xếp hạng Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia.