Một trong những loài cá có hình dáng độc đáo sinh sống ở vùng biển Đà Nẵng – Quảng Nam đó là cá chuồn, càng ngạc nhiên hơn nữa là chúng có thể bay như chim.
Cá chuồn có tên khoa học là Exocoetidae, thuộc bộ cá nhói. Loài cá này có một số nét tương đồng với dòng cổ đại nhưng không phải là sự tiến hóa. Loài cá chuồn hiện đại được xác định là tiến hóa độc lập khoảng 65 triệu năm trước.
Đặc điểm của loài này là có vây ngực lớn một cách bất thường, điều này cho phép chúng bay trên mặt nước. Cá chuồn có hình dạng cơ thể giống như ngư lôi, đuôi của chúng chẻ đôi, với vạt dưới dài hơn vạt trên để chúng bơi nhanh và dễ dàng vọt lên mặt nước.
Đây là loài đẻ trứng, trứng cá có màu vàng nhạt, nhỏ li ti như hạt cát, được kết dính với nhau thành từng chùm. Loài cá này có thân thuôn dài, hơi dẹt. Một con cá chuồn trưởng thành có thân dài khoảng 20-35cm và đạt trọng lượng khoảng từ 0,5-0,8kg.
Khi cá chuồn nhận thấy sự nguy hiểm, chúng sẽ phóng ra khỏi mặt nước bằng cách xòe rộng vây ngực, đuôi và bay đi khoảng vài mét. Sau đó, chúng gập vây lại và quay trở lại dưới nước. Nếu muốn đổi hướng hoặc cái dài sự bay của mình chúng sẽ dùng mặt nước làm bệ đỡ. Khí động học của vây ngực cá chuồn rất giống với cánh chim, điều này khiến cá chuồn có thể bay thẳng, hay chéo, tùy thuộc theo hướng gió biển. Cũng nhờ hình dạng cơ thể gọn gàng nên loại cá này có thể bay rất nhanh.
Có hai loại cá chuồn là loài hai cánh và bốn cánh. Cá chuồn hai cánh có chiều dài từ 18-30 cm, các loài bốn cánh thường đạt 38 cm. Loài cá độc nhất vô nhị này được đánh bắt với mục đích thương mại ở Nhật Bản, Trung Quốc, Việt Nam, Indonesia, Ấn Độ...
Cá chuồn giàu chất dinh dưỡng, trong 113gr có cá chuồn có chứa 110 calo và những thành phần dinh dưỡng như chất béo, cholesterol, Natri, chất đạm... Trứng cá chuồn có nhiều điểm tương đồng so với các loại trứng cá khác, chứa nhiều omega 3, chất đạm và các dưỡng chất khác có lợi cho sức khỏe.
Cụ thể, chất béo phospholipid được tìm thấy trong trứng cá chuồn, có tác dụng bảo vệ gan và tim, đồng thời cũng hỗ trợ giảm viêm và nâng cao khả năng tập trung để làm việc.
Trong khi, hàm lượng lớn omega 3 của trứng cá chuồn thì có tác dụng hỗ trợ sức khỏe tim mạch và giảm nồng độ cholesterol trong máu, nhờ đó phòng ngừa được nhiều bệnh lý liên quan đến tim mạch (như đột quỵ, cao huyết áp, viêm cơ tim và đau tim).
Chất đạm trong trứng cá chuồn mang lại lợi ích cho sức khỏe cơ bắp, tham gia nhiều chức năng hoạt động của tế bào và những chức năng khác trong cơ thể.
Trong ẩm thực Nhật Bản, người ta thường phơi khô cá và trứng cá chuồn được sử dụng để làm sushi tobiko.
Tại Việt Nam, cá chuồn là một đặc sản ở miền Trung. Đây là món ăn được nhiều thực khách thưởng thức tại chỗ và cũng tiện mua về làm quà. Cá chuồn có thể được chế biến, làm thành nhiều món ngon như cá chuồn chiên nghệ, cá chuồn kho ớt xanh và mít non, cá chuồn chiên củ nén...
Ở các chợ hải sản, cá chuồn được bán theo cân hoặc theo con tùy kích thước. Lúc cao điểm, cá chuồn có giá tới 250.000 đồng/kg. Ngoài cá chuồn tươi, khô cá chuồn cũng là đặc sản được bán trên chợ mạng với giá lên đến 290.000 đồng/kg.