Loại vắc xin được sử dụng tại hơn 50 quốc gia
Sáng ngày 4/10, Hệ thống tiêm chủng VNVC cùng Tập đoàn Dược phẩm GSK (Bỉ) đã chính thức ra mắt vắc xin phòng bệnh zona thần kinh (giời leo) dành cho người lớn lần đầu tiên tại Việt Nam.
Vắc xin này giúp phòng ngừa bệnh và ngăn tái phát zona ở người từ 50 tuổi trở lên, cũng như những người từ 18 tuổi có nguy cơ cao mắc bệnh. Vắc xin đặc biệt hiệu quả đối với người trên 50 tuổi, những người có bệnh nền hoặc bị suy giảm miễn dịch.
Được biết, vắc xin đã được sử dụng trên thế giới từ năm 2017, đến nay đã được phê duyệt và sử dụng tại hơn 50 quốc gia, trong đó nhiều nước đã đưa vắc xin này vào chương trình tiêm chủng quốc gia, bao gồm Vương quốc Anh, New Zealand, Úc, Hy Lạp, Canada, Đức, Ý...
Được sản xuất theo công nghệ bất hoạt, tái tổ hợp và chứa dược chất đặc biệt, vắc xin này giúp tăng cường hiệu quả ở người cao tuổi, người có bệnh nền và người suy giảm miễn dịch do bệnh lý. Vắc xin có khả năng phòng ngừa zona thần kinh lên đến 97% ở người từ 50 tuổi trở lên và 87% ở người từ 18 tuổi bị suy giảm miễn dịch, đồng thời giảm nguy cơ biến chứng đau thần kinh sau zona và các biến chứng khác hơn 90%. Hiệu quả của vắc xin được chứng minh có thể kéo dài hơn 10 năm.
Vắc xin này được chỉ định cho người lớn trên 50 tuổi và người từ 18 tuổi trở lên có nguy cơ cao mắc zona thần kinh (như những người bị suy giảm miễn dịch hoặc bị ức chế miễn dịch do bệnh lý hoặc các loại thuốc điều trị). Người từ 50 tuổi trở lên sẽ tiêm 2 mũi cách nhau 2 tháng, trong khi người từ 18 tuổi trở lên có nguy cơ cao sẽ tiêm 2 mũi cách nhau 1 tháng.
Vắc xin phòng bệnh zona thần kinh sẽ được tiêm tại hơn 200 trung tâm VNVC trên toàn quốc. Đây là hệ thống tiêm chủng đầu tiên tại Việt Nam có vắc xin này, giá mũi tiêm khoảng 3,9 triệu đồng.
Bệnh zona thần kinh có thể tái phát
Zona thần kinh là bệnh do virus Varicella Zoster (VZV) gây ra. Virus này tồn tại trong các hạch thần kinh và có thể tái hoạt động khi gặp điều kiện thuận lợi như suy giảm miễn dịch, căng thẳng, suy nhược cơ thể, sau phẫu thuật, điều trị ung thư... Bệnh phổ biến ở người trưởng thành, đặc biệt là nhóm trên 50 tuổi.
Hiện chưa có nghiên cứu về dịch tễ của bệnh zona thần kinh tại Việt Nam. Tuy nhiên, một nghiên cứu về dịch tễ học và gánh nặng bệnh zona tại 8 quốc gia và khu vực châu Á - Thái Bình Dương, công bố năm 2024, cho thấy tỷ lệ mắc bệnh trung bình mỗi năm là 3-10 ca trên 1.000 người.
Tại Mỹ, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) cho biết, bệnh zona rất phổ biến, cứ 3 người thì có 1 người mắc zona ít nhất một lần trong đời, khoảng 1-4% bệnh nhân phải nhập viện do biến chứng.
Zona thần kinh gây tổn thương ngoài da và rễ thần kinh. Sau khi tổn thương da được điều trị ổn định, virus vẫn có thể gây ra các triệu chứng thần kinh cho bệnh nhân. Khoảng 30-50% các ca mắc gặp phải tình trạng đau dây thần kinh sau zona, được mô tả là "đau như đau đẻ" trong giai đoạn cấp tính. Sang giai đoạn mạn tính, cơn đau có thể dữ dội và kéo dài trong nhiều tháng, với 50% bệnh nhân bị đau kéo dài hàng năm. Tỷ lệ tái phát zona dao động từ 2-18%.
Người mắc bệnh zona dễ gặp nhiều biến chứng như bội nhiễm các tổn thương da dẫn đến nhiễm trùng huyết; viêm kết mạc, giác mạc, hoại tử võng mạc cấp tính gây mù lòa; liệt mặt, ù tai, nghe kém hoặc mất khả năng nghe... Ngoài ra, bệnh nhân còn có nguy cơ bị giảm sắc tố da và sẹo lồi ở các vùng phát ban.
Theo Bộ Y tế, việc điều trị zona thần kinh bao gồm chữa lành tổn thương, giảm đau và ngăn ngừa biến chứng. Bệnh nhân có thể được chỉ định thuốc kháng virus để làm giảm sự khó chịu và nhanh chóng chấm dứt các triệu chứng trong vòng 72 giờ, cùng với thuốc giảm đau không kê đơn và một số thuốc khác.
Để phòng ngừa zona thần kinh, ngoài tiêm vắc xin, các chuyên gia khuyến cáo cần áp dụng lối sống lành mạnh như sinh hoạt và nghỉ ngơi hợp lý, tập thể dục để tăng cường sức đề kháng, không hút thuốc, tránh căng thẳng, phòng ngừa bệnh thủy đậu và tránh tiếp xúc với bệnh nhân mắc zona.