Trường THPT chuyên Lương Văn Chánh được thành lập vào năm 1989, sau khi tỉnh Phú Khánh chia tách thành Phú Yên và Khánh Hòa. Trường được xây dựng và tọa lạc tại số 5 Phan Lưu Thanh, Phường 7, thành phố Tuy Hòa.
Nhà trường xây dựng phương châm đào tạo: “Học sinh Lương Văn Chánh phải có một cái đầu thông minh, đặt trên một cơ thể cường tráng; với tâm hồn phong phú và trái tim nhân ái”. Kết quả là tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THPT luôn đạt 100%, khẳng định chất lượng giáo dục hàng đầu của trường.
Trải qua 35 năm xây dựng và phát triển, THPT chuyên Lương Văn Chánh đã gặt hái được những thành quả đáng tự hào. Nhà trường không chỉ là nơi ươm mầm tri thức cho gần 10.000 học sinh mà còn là "cái nôi" đào tạo nhiều tài năng. Con số ấn tượng - hơn 500 học sinh đạt giải quốc gia và quốc tế, cùng với hàng nghìn giải thưởng khác ở các cấp học, đã khẳng định vị thế của trường trong làng giáo dục. Đặc biệt, có gần 100 cựu học sinh của nhà trường đã có bằng tiến sĩ ở nhiều lĩnh vực khác nhau.
Nhiều học sinh của trường trúng tuyển vào các trường đại học danh giá không chỉ trong nước mà còn vươn ra cả thế giới. Dương Bảo Tiên (2002) là cựu học sinh lớp 12 chuyên Anh, đã từng nhận thông báo trúng tuyển từ 15 trường đại học. Trong đó, Đại học Dickinson (top 46 National Liberal Arts Colleges, theo US News & World Report) hỗ trợ cao nhất - gần 207.000 USD cho bốn năm. Gần đây nhất là Nguyễn Ngọc Trà My (2006), lớp 12 chuyên Anh, được hai đại học Mỹ cấp học bổng hơn 5 tỷ đồng ở mỗi trường cho bốn năm học. Năm học 2024 – 2025, nhà trường tiếp tục tuyển sinh với chỉ tiêu 315 học sinh cho chín lớp chuyên.
Về cơ sở vật chất, trường chuyên Lương Văn Chánh có hai khu nhà riêng biệt. Khu A1 là nơi đặt các phòng ban hành chính và các phòng học chính phục vụ cho học sinh khối 10 và 12. Khu A2 là một tổ hợp các phòng chức năng, phòng thí nghiệm, phòng học dành cho khối 11, cùng với ký túc xá và nhà ăn. Bên cạnh đó, không gian xanh bao quanh trường tạo nên một môi trường học tập trong lành và thoáng đãng.
Nhà trường không chỉ chú trọng kiến thức mà còn quan tâm đến sự phát triển toàn diện của học sinh. Khu vực sân bóng, sân thể thao rộng rãi là nơi để các em học sinh tập luyện, chơi thể thao nâng cao sức khỏe cũng như phát triển tài năng đối với những em có năng khiếu.
Về hoạt động ngoại khóa, ngoài các sự kiện thường niên như giao lưu các khối chuyên, tổ chức các câu lạc bộ môn học, hội trại, nhà trường còn tổ chức nhiều chương trình thiện nguyện có ý nghĩa như: Chương trình "Khám bệnh và Tư vấn sức khỏe" miễn phí năm 2019 cho khoảng 1.200 người dân Phú Yên, Chương trình "Lương Văn Chánh chung tay cùng cộng đồng" chia sẻ và hỗ trợ cộng đồng trong đại dịch Covid-19.
Không gian thư viện, phòng đọc và tự học dành cho học sinh với hàng nghìn đầu sách, luôn cập nhật mới theo xu hướng. Sách được sắp xếp ngăn nắp, dễ dàng cho việc tìm kiếm của học sinh; có đủ từ cơ bản đến nâng cao, dành cho học sinh đội tuyển, không chỉ là sách trong nước mà còn có cả các khu vực sách nước ngoài, quốc tế.
Để tạo điều kiện tốt nhất cho học sinh, nhà trường đã xây dựng một khu nội trú hiện đại, khép kín. Với không gian xanh mát, đầy đủ tiện nghi như nhà ăn riêng, học sinh của nhà trường có thể chọn ở bán trú hoặc nội trú.
Hiện trường chuyên Lương Văn Chánh đang được xây dựng mới tại phường Phú Đông (thành phố Tuy Hòa). Công trình này nằm cách địa điểm cũ khoảng 4km và có tổng mức đầu tư lên đến hơn 214 tỷ đồng. Dự án khởi công từ cuối tháng 10/2022 và dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2024.
Công trình trường THPT chuyên Lương Văn Chánh được xây dựng trên khu đất 5,2ha. Quy mô gồm hai khối phòng học cao bốn tầng, khối phòng thảo luận chuyên đề cao hai tầng, khối phòng học bộ môn cao bốn tầng, khối hành chính quản trị cao ba tầng, thư viện trường cao ba tầng, khối nhà đa năng - bể bơi, nhà ăn, nhà để xe, các hạng mục phụ trợ và thiết bị.