Khái niệm lương hưu được quy định theo Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2014 và Luật BHXH sửa đổi năm 2024. Theo đó, lương hưu dành cho người lao động tham gia BHXH bắt buộc thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định (lao động khu vực nhà nước) hay người lao động tham gia BHXH bắt buộc theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định (lao động ngoài nhà nước) và người tham gia BHXH tự nguyện đều như nhau.
Lương hưu hàng tháng sẽ được tính bằng cách lấy tỷ lệ hưởng lương hưu nhân với mức bình quân tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH. Tuy nhiên, có sự khác biệt trong cách tính lương hưu của người lao động khu vực nhà nước và nhóm khác. Đối với nhóm này, lương hưu được tính bằng mức bình quân tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH. Lý do dẫn đến sự khác biệt này là vì cách tính mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH khác nhau, dẫn đến cách tính lương hưu của các nhóm lao động trên cũng khác nhau.
Tại Luật BHXH năm 2014, cách tính mức bình quân tiền lương được quy định tại Điều 62. Tại Luật BHXH năm 2024, cách tính này được quy định tại Điều 72. Mức bình quân lương làm căn cứ đóng BHXH của người lao động khu vực ngoài nhà nước và người tham gia BHXH tự nguyện được tính bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của toàn bộ thời gian họ tham gia BHXH.
Còn đối với người lao động khu vực nhà nước, mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH được tính bình quân của những năm cuối đóng BHXH trước khi nghỉ hưu, tùy vào thời điểm họ tham gia BHXH.
Cụ thể theo Khoản 1 Điều 72 Luật BHXH năm 2024 như sau:
Thời gian bắt đầu tham gia BHXH trước 1/1/1995, số năm tính bình quân tiền lương là 5 năm cuối trước khi nghỉ hưu.
Thời gian bắt đầu tham gia BHXH từ 1/1/1995 đến 31/12/2000 thì tính theo 6 năm cuối trước khi nghỉ hưu.
Thời gian tham gia BHXH từ 31/12/2001 đến 31/12/2006, số năm tính bình quân tiền lương là 8 năm trước khi nghỉ hưu.
Thời gian tham gia BHXH từ 1/1/2007 đến 31/12/2015 thì tính theo 10 năm cuối trước khi nghỉ hưu.
Thời gian tham gia BHXH từ 1/1/2016 đến 31/12/2019, tính theo 15 năm cuối trước khi nghỉ hưu.
Thời gian tham gia BHXH từ 1/1/2020 đến 31/12/2024, số năm tính bình quân tiền lương là 20 năm trước khi nghỉ hưu.
Thời gian tham gia BHXH từ 1/1/2025 trở đi, sẽ tính trên toàn bộ thời gian đóng BHXH.
Theo đó, thay đổi duy nhất của cách tính lương hưu trong thời gian tới là theo lộ trình (đã được quy định từ Luật BHXH năm 2014). Đối với người lao động khu vực nhà nước tham gia BHXH từ ngày 1/1/2025, mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH của họ được tính bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của toàn bộ thời gian tham gia BHXH.
Cách tính trên giống như đối với người lao động khu vực ngoài nhà nước và người tham gia BHXH tự nguyện. Như vậy, với người lao động tham gia BHXH từ ngày 1/1/2025, cách tính lương hưu hằng tháng là giống nhau, không có sự khác biệt giữa các nhóm như những người tham gia BHXH trước năm 2025.