Trong xu thế đô thị hóa mạnh mẽ, việc đảm bảo cung cấp điện ổn định, an toàn và thân thiện với môi trường là một trong những yêu cầu sống còn của đô thị hiện đại. Trong đó công trình cấp điện là hệ thống hạ tầng kỹ thuật đảm nhận chức năng cung cấp điện năng từ nguồn phát đến nơi tiêu thụ trong khu vực đô thị hoặc khu dân cư.
Hệ thống này bao gồm các trạm biến áp, lưới điện trung thế và hạ thế, cáp điện, thiết bị bảo vệ và điều khiển, cùng các cấu trúc phụ trợ khác. Công trình cấp điện đóng vai trò trọng yếu trong việc đảm bảo đời sống sinh hoạt, sản xuất, giao thông, chiếu sáng công cộng và vận hành các công trình hạ tầng đô thị khác.
Thiết kế và xây dựng công trình cấp điện cần đáp ứng các yêu cầu theo quy chuẩn. Ảnh minh họa
Việc thiết kế và xây dựng công trình cấp điện không thể tùy tiện mà cần phải tuân thủ Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 07-5:2023/BXD. Lý do là vì điện năng vừa quan trọng, vừa tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn nếu hệ thống không được bố trí đúng kỹ thuật. Vi phạm khoảng cách an toàn điện, lắp đặt sai tiêu chuẩn hoặc bố trí thiếu đồng bộ có thể gây sự cố cháy nổ, điện giật, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người và tài sản. Quy chuẩn này là một phần trong bộ quy chuẩn QCVN 07 về hạ tầng kỹ thuật đô thị, hướng đến mục tiêu xây dựng các đô thị văn minh, hiện đại và phát triển bền vững.
Theo quy định tại QCVN 07-5:2023/BXD, các yêu cầu kỹ thuật chung trong việc thiết kế, xây dựng và quản lý vận hành hệ thống công trình cấp điện đô thị, bao gồm cả lưới điện trung thế, hạ thế và các trạm biến áp. Đối tượng áp dụng là các cơ quan quản lý nhà nước, đơn vị tư vấn thiết kế, chủ đầu tư, nhà thầu và tổ chức, cá nhân tham gia xây dựng hạ tầng kỹ thuật trong đô thị.
Một trong những điểm nổi bật của quy chuẩn là quy định rõ ràng về tổ chức không gian mạng lưới cấp điện, nhằm đảm bảo sự đồng bộ với các công trình hạ tầng kỹ thuật khác như giao thông, thoát nước, cấp nước, viễn thông... Theo đó, tuyến cáp điện cần được bố trí ngầm hóa tại các khu vực xây dựng mới hoặc cải tạo, ưu tiên đi chung trong các hào kỹ thuật, cống bể ngầm nhằm giảm thiểu xung đột không gian và đảm bảo mỹ quan đô thị.
Quy chuẩn cũng đặt ra yêu cầu về khoảng cách an toàn điện, biện pháp bảo vệ công trình và người sử dụng, tuân thủ tiêu chuẩn chống cháy nổ, chống sét, và tiết kiệm năng lượng. Các trạm biến áp phải được bố trí hợp lý, có rào chắn bảo vệ, không ảnh hưởng đến giao thông và sinh hoạt của người dân.
Đặc biệt, QCVN 07-5:2023/BXD khuyến khích ứng dụng giải pháp công nghệ hiện đại trong quản lý điện năng như lưới điện thông minh (smart grid), hệ thống giám sát tự động, tích hợp năng lượng tái tạo. Việc này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả vận hành mà còn góp phần giảm thiểu phát thải khí nhà kính, bảo vệ môi trường và hướng tới mục tiêu phát triển đô thị xanh, thông minh.
Việc thực hiện nghiêm ngặt các quy định trong QCVN 07-5:2023/BXD không chỉ giúp đảm bảo cấp điện an toàn, liên tục và hiệu quả, mà còn tạo tiền đề cho công tác quy hoạch và đầu tư hạ tầng điện lực phù hợp với xu hướng hiện đại hóa đô thị. Đây là công cụ pháp lý quan trọng giúp các địa phương, doanh nghiệp và nhà đầu tư triển khai hệ thống cấp điện bài bản, từ đó góp phần nâng cao chất lượng sống cho người dân đô thị Việt Nam trong hiện tại và tương lai.