Trong chiến dịch Điện Biên Phủ, trận đánh tại đồi A1 đã trở thành cuộc giao tranh kéo dài, dữ dội và gây ra nhiều thương vong nhất đối với Quân đội Nhân dân Việt Nam. Để hạ gục cứ điểm tại đồi A1, các chiến sĩ đã phải đào hầm và xây dựng các đường hào, sau đó sử dụng khối bộc phá lớn để tấn công vào các căn hầm phòng thủ trên đỉnh đồi. Ngày nay, vết tích của khối bộc phá 960kg vẫn còn nguyên vẹn, trở thành một minh chứng sống động về trận đánh ác liệt năm xưa.
Khối bộc phá 960 cân trên đồi A1 là biểu tượng cho tinh thần dũng cảm và sự hy sinh của quân và dân ta trong chiến dịch Điện Biên Phủ hào hùng. Đây là một trong những thành tựu kiệt xuất đóng góp vào chiến thắng vĩ đại của dân tộc, khiến cả thế giới chấn động. Một trong số những nhân vật xuất sắc góp phần vào trang sử hào hùng này là Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Lưu Viết Thoảng thuộc Lữ đoàn 83, Đại đoàn 151, Quân đoàn 316.
Lưu Viết Thoảng sinh năm 1926 tại xã Đại Đồng (hiện nay là xã Cảnh Thụy), huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang; nhập ngũ tháng 11/1944; là một chiến sĩ công binh dũng cảm, có nhiều sáng tạo trong phá bom, mở đường,… phục vụ nhiều chiến dịch lớn. Trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, Lưu Viết Thoảng đã tự nghiên cứu cách tháo bom nổ chậm giải phóng mặt đường và lấy thuốc nổ cho công binh mở đường; đặc biệt là thành tích chỉ huy đào đường hầm đưa khối thuốc nổ ngàn cân vào lòng đồi A1, phá sập hầm chỉ huy kiên cố của địch, góp phần cùng các đơn vị làm chủ hoàn toàn cứ điểm trọng yếu này.
Thời kỳ địch đánh phá từ Sơn La đến Tuần Giáo, Lưu Viết Thoảng và đội phá bom của ông được giao nhiệm vụ phá hủy bom nổ chậm. Ông đảm nhận trách nhiệm quản lý một đội nhóm tại đường quan sát và đánh dấu vị trí của bom nổ. Có lần, khi kẻ địch ném xuống 4 quả bom nổ chậm không trúng đích nhưng vẫn gây nguy hiểm cho dân và phương tiện đi lại, Lưu Viết Thoảng đã dũng cảm dẫn đầu, cùng đồng đội đào hố chìm xuống hố bom, đặt thuốc nổ phá bom, giải quyết được kịp thời yêu cầu cấp bách của tuyến đường.
Tháng 4/1954, để bắt đầu cuộc tấn công tổng lực nhằm tiêu diệt Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, Lưu Viết Thoảng được phân công phụ trách một nhóm đào hầm, nhằm vận chuyển một khối bộc phá lớn vào phá hủy lô cốt trung tâm của đồi A1.
Vào đêm 4/5/1954, sau 15 ngày đêm gian khổ và chiến đấu dũng mãnh, các chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam đã hoàn thành việc đào hầm và hào, dài tổng cộng 47m, để đặt một khối bộc phá và tiến hành phá hủy căn hầm cố thủ của quân Pháp trên đồi A1. Công việc này đòi hỏi sự dũng cảm của các chiến sĩ, có nhiều người đã bị thương và thậm chí hy sinh trong khi thực hiện nhiệm vụ.
Để có đủ lượng thuốc nổ cho cuộc tấn công quan trọng này, các chiến sĩ đã dũng cảm tiến hành tháo gỡ những quả bom chưa nổ của quân Pháp ở bản Kéo và Độc Lập, thu được hơn 600kg thuốc nổ. Kết hợp với thuốc nổ từ các nguồn khác, tổng cộng lượng thuốc nổ sử dụng lên đến 960kg, được đặt vào cuối đường hầm vào ngày 4/5/1954.
Lúc 4h sáng ngày 6/5/1954, bốn chiến sĩ Lưu Viết Thoảng, Nguyễn Phú Xuyên Khung, Nguyễn Điệt và Nguyễn Bạch đã hùng dũng đốt cháy khối bộc phá. Tiếng nổ vang trời làm rung chuyển cả đồi A1, làm cho quân Pháp trong hầm cố thủ bị hoảng sợ và mất tinh thần chiến đấu.
Tận dụng thời cơ đó, các chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam đã mạnh mẽ tấn công, giải phóng cứ điểm A1 vào lúc 4h30 sáng ngày 7/5/1954. Việc chiếm được cứ điểm đồi A1 đã đóng góp quan trọng vào chiến thắng chung của chiến dịch Điện Biên Phủ.
Sau chiến thắng tại đồi A1, các chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam tiến công tiếp vào Hầm De Castries, bắt sống tướng De Castries cùng toàn bộ Bộ tham mưu quân viễn chinh Pháp. Chiến thắng tại Điện Biên Phủ, đặc biệt là tại đồi A1, đã ghi dấu một trang sử vinh quang của dân tộc, thể hiện lòng dũng cảm, kiên định và quyết tâm của quân và dân ta.
Trong chiến dịch Điện Biên Phủ, Anh hùng Lưu Viết Thoảng đã tự nghiên cứu phương pháp tháo bom nổ chậm và thu thập thuốc nổ để hỗ trợ công binh mở đường. Ông cùng với các chiến sĩ của đội 83 đã đảm nhận trách nhiệm vận chuyển và đặt một khối bộc phá nặng gần 1 tấn lên đỉnh đồi A1. Với chiến công của mình, đồng chí Lưu Viết Thoảng đã được Chủ tịch nước trao tặng Huân chương Quân công hạng Ba và danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.
*Tham khảo: Quân đội nhân dân, Dân Việt