Hướng tới phát triển bền vững và thịnh vượng

Phát biểu đề dẫn Hội thảo, TS Lê Văn Điện - Thành ủy viên, Phó Trưởng ban Thường trực, Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy Cần Thơ nhấn mạnh, đồng bằng sông Cửu Long là vùng đất có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về kinh tế, xã hội, quốc phòng và an ninh của cả nước. Đây là vựa lúa, trung tâm sản xuất thủy sản và trái cây lớn nhất Việt Nam, đóng góp quan trọng vào an ninh lương thực quốc gia và xuất khẩu.

Quang cảnh Hội thảo

Tuy nhiên, đồng bằng sông Cửu Long cũng đang đối mặt với nhiều thách thức to lớn như biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn, sụt lún đất, suy giảm tài nguyên nước, trình độ phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo còn hạn chế, quá trình chuyển đổi số diễn ra chưa đồng đều. Trong bối cảnh đó, việc áp dụng các giải pháp đột phá về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số theo tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW sẽ là “chìa khóa” giúp ĐBSCL vượt qua thách thức, phát huy tiềm năng, lợi thế, hướng tới phát triển bền vững và thịnh vượng.

Việc triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về “đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia ở Đồng bằng sông Cửu Long đòi hỏi phải có những giải pháp cụ thể, đồng bộ và phù hợp với đặc thù của vùng. Không thể áp dụng một cách máy móc các mô hình từ những quốc gia hay vùng miền khác mà đòi hỏi cần có sự nghiên cứu, tham khảo và vận dụng một cách sáng tạo, linh hoạt, hiệu quả; cần phải có sự nghiên cứu, đánh giá sâu sắc thực trạng, tiềm năng, lợi thế cũng như những khó khăn, vướng mắc của từng địa phương trong Vùng trong quá trình triển khai Nghị quyết.

Tại Hội thảo, các nhà khoa học, nhà lãnh đạo, quản lý tham luận, thảo luận về các chủ đề: Những thách thức đặt ra đối với phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số ở đồng bằng sông Cửu Long hiện nay; Hợp tác công - tư thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo ở đồng bằng sông Cửu Long; Thực tiễn phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tại thành phố Cần Thơ; Giải pháp triển khai thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về “đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia” ở tỉnh Cà Mau…

Các ý kiến tham luận, thảo luận đã làm sâu sắc hơn nhận thức về vai trò động lực của Nghị quyết 57-NQ/TW như một “cú hích mới” trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đây là điều kiện tiên quyết để biến khoa học công nghệ thành sức mạnh nội sinh, thúc đẩy tăng trưởng nhanh và bền vững, nhất là trong bối cảnh Đồng bằng sông Cửu Long cùng với cả nước vừa thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy hệ thống chính trị, sáp nhập địa giới hành chính giữa các địa phương và đang bước đầu vận hành hệ thống chính quyền địa phương hai cấp.

Qua đó, các tác giả đã đề xuất các giải pháp đồng bộ, khả thi có cơ sở lý luận và thực tiễn sâu sắc liên quan đến: (1) Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực số; (2) Hoàn thiện cơ chế chính sách, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư đổi mới sáng tạo; (3) Thí điểm và nhân rộng mô hình nông nghiệp thông minh, đô thị thông minh, tổ công nghệ số cộng đồng; (4) Thúc đẩy liên kết “Nhà nước - nhà trường - nhà doanh nghiệp”; (5) Mở rộng hợp tác quốc tế, học hỏi kinh nghiệm từ các nước có trình độ khoa học, công nghệ phát triển như Mỹ, Tây Âu, Úc, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, các nước ASEAN, v.v.; (6) Chú trọng bảo tồn bản sắc văn hóa, đảm bảo công bằng xã hội trong quá trình chuyển đổi số.

Theo TS. Nguyễn Phước Dũng, Hiệu trưởng Trường Chính trị tỉnh Đồng Tháp, chất lượng nguồn nhân lực vùng ĐBSCL còn hạn chế. Lao động qua đào tạo có chứng chỉ đạt khoảng 17%-18%, thấp hơn so với vùng Đông Nam Bộ. Trong khi đó, nhu cầu nhân lực chất lượng cao cho nghiên cứu, ứng dụng và quản trị khoa học công nghệ ngày càng tăng.

Ngoài ra, cơ cấu kinh tế vùng phụ thuộc lớn vào nông nghiệp, lĩnh vực dễ tổn thương trước biến đổi khí hậu. Trong bối cảnh đó, việc áp dụng các giải pháp đột phá về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số theo tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW sẽ là “chìa khóa” giúp ĐBSCL vượt qua nguy cơ tụt hậu, phát huy tiềm năng, lợi thế, vươn lên trở thành hình mẫu ứng dụng công nghệ và đổi mới sáng tạo trong phát triển nhanh và bền vững.

Góp phần đưa đồng bằng sông Cửu Long vượt qua thách thức, phát triển bền vững

Phát biểu tại Hội thảo, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy An Giang Nguyễn Thị Hồng Loan cho biết, trong những năm qua, thực hiện chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, tỉnh An Giang đã đạt nhiều kết quả quan trọng, góp phần phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.

Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy An Giang Nguyễn Thị Hồng Loan phát biểu

Đồng chí cho rằng, phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là yêu cầu tất yếu khách quan; là nhiệm vụ có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa cấp bách vừa lâu dài; để thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp Nghị quyết 57-NQ/TW, cần sự vào cuộc cả hệ thống chính trị, hành động động bộ ở các cấp và toàn xã hội, coi đó là giải pháp đột phá, là động lực chính để phát triển nhanh lực lượng sản xuất hiện đại, hoàn thiện quan hệ sản xuất, đổi mới phương thức quản trị, phát triển kinh tế-xã hội, đưa các tỉnh khu vực đồng bằng sông Cửu Long nói chung, tỉnh An Giang nói riêng phát triển bức phá, giàu mạnh trong kỷ nguyên mới-kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Theo đại diện Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam chi nhánh Cần Thơ (VCCI Cần Thơ), tại ĐBSCL mối liên kết giữa Nhà nước, nhà trường và doanh nghiệp đã bước đầu được hình thành nhưng còn nhiều điểm nghẽn. Để phát huy hiệu quả liên kết này, cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa từ chính sách của Nhà nước, năng lực nghiên cứu của các viện, trường và sự chủ động của doanh nghiệp để tạo ra một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo thực sự bền vững.

Cần Thơ có vai trò là trung tâm vùng, cần đóng vai trò tiên phong trong việc thúc đẩy khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo, lấy khu vực kinh tế tư nhân làm động lực cốt lõi. Vì vậy, việc liên kết chặt chẽ với các trung tâm kinh tế, khoa học công nghệ lớn trong và ngoài nước sẽ giúp vùng ĐBSCL phát triển đột phá, đạt được các mục tiêu tăng trưởng nhanh và bền vững theo tinh thần của Nghị quyết 57.

PGS.TS Nguyễn Xuân Phong - Phó Giám đốc  Học viện Chính trị khu vực IV (ở giữa) phát biểu bế mạc Hội thảo

Tại hội thảo, các nhà khoa học, các chuyên gia đã thảo luận làm rõ vai trò của Nghị quyết 57-NQ/TW như một “cú hích mới” trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đây là điều kiện tiên quyết để biến khoa học công nghệ thành sức mạnh nội sinh, thúc đẩy tăng trưởng nhanh và bền vững cho vùng ĐBSCL, từ đó đóng góp quan trọng vào sự phát triển bền vững của quốc gia.

Phát biểu tổng kết và bế mạc Hội thảo, PGS.TS Nguyễn Xuân Phong- Phó Giám đốc Học viện Chính trị khu vực IV cho biết, Ban Tổ chức Hội thảo đã nhận được 66 tham luận của các ban, ngành các địa phương, các nhà hoạch định chính sách, các nhà quản lý, nhà nghiên cứu và hoạt động thực tiễn. Ban Tổ chức hội thảo sẽ chắt lọc để xây dựng thành báo cáo kiến nghị gửi Đảng, Nhà nước, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; cấp ủy, chính quyền địa phương, nhằm góp phần hoàn thiện thể chế, chính sách nhằm triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 57-NQ/TW ở các tỉnh, thành phố vùng đồng bằng sông Cửu Long, góp phần đưa đồng bằng sông Cửu Long vượt qua thách thức, phát triển nhanh và bền vững trong Kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.