ISO 22000 là tiêu chuẩn quốc tế do Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) ban hành, tích hợp nguyên tắc HACCP với các yêu cầu quản lý tổng thể để xây dựng một hệ thống quản lý an toàn thực phẩm toàn diện. Tiêu chuẩn này đặt ra các yêu cầu về cam kết của lãnh đạo, phân tích mối nguy, xác định điểm kiểm soát tới hạn, thiết lập các chương trình điều kiện tiên quyết (PRPs), truy xuất nguồn gốc, ứng phó khủng hoảng, kiểm tra nội bộ và cải tiến liên tục.
Khi áp dụng ISO 22000, doanh nghiệp không chỉ được “gắn mác” chứng nhận mà còn được trang bị một bộ khung giúp kiểm soát các mối nguy sinh học, hóa học và vật lý trong suốt chuỗi cung ứng thực phẩm – từ nguyên liệu đầu vào, chế biến, bảo quản, phân phối đến tay người tiêu dùng. Điều này mang lại những lợi ích rõ rệt giúp sản phẩm an toàn hơn, chi phí sự cố giảm xuống, quy trình làm việc chặt chẽ hơn, và uy tín thương hiệu tăng lên, mở đường thuận lợi cho xuất khẩu.
Đặc biệt nhờ các chương trình hỗ trợ của Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng (Bộ Khoa học và Công nghệ), hàng chục nghìn doanh nghiệp đã được đào tạo, tập huấn, hướng dẫn áp dụng tiêu chuẩn, đồng thời hình thành các mô hình điểm tại địa phương để nhân rộng. Nhiều doanh nghiệp ở quy mô khác nhau từ sản xuất nông sản, chế biến thực phẩm, bao bì cho đến hệ thống bán lẻ đã thu được kết quả tích cực.
Tại Phú Thọ, Công ty TNHH chè Hoài Trung (huyện Thanh Ba, Phú Thọ) là ví dụ tiêu biểu. Tận dụng các khóa đào tạo, tập huấn về năng suất chất lượng, doanh nghiệp này đã cải tiến công đoạn sản xuất, đầu tư công nghệ mới. Hiện công ty vận hành ba dây chuyền khép kín, công suất trên 40 tấn chè búp tươi mỗi ngày. Việc được cấp chứng nhận ISO 22000 giúp Hoài Trung kiểm soát toàn diện các khâu an toàn vệ sinh thực phẩm trong sản xuất, kinh doanh chè, đồng thời xây dựng niềm tin của khách hàng trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm tới chất lượng, an toàn sản phẩm.
Hệ thống bán buôn – bán lẻ cũng hưởng lợi từ ISO 22000. MM Mega Market Việt Nam là chuỗi trung tâm bán sỉ quy mô lớn đã được cấp chứng nhận ISO 22000:2018 cho nhiều cơ sở như MM An Phú, MM Bình Phú, MM Hiệp Phú (thành phố Hồ Chí Minh) và MM Hồng Bàng (Hải Phòng). Nhờ đó, độ tin cậy về an toàn thực phẩm của hệ thống được nâng cao đáng kể, tạo lợi thế cạnh tranh trước các đối thủ trong ngành bán lẻ và góp phần chuẩn hóa quy trình vận hành.
Trong lĩnh vực bao bì thực phẩm, Công ty Amiba Vietnam Co., Ltd. – nhà sản xuất bao bì phức hợp, túi zip, túi đựng đáy đã được cấp chứng nhận ISO 22000:2018 để đảm bảo rằng sản phẩm bao bì an toàn khi tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm. Đây là khâu then chốt vì bao bì không chỉ bảo vệ mà còn ảnh hưởng tới chất lượng tổng thể của thực phẩm. Áp dụng ISO 22000 giúp Amiba đánh giá và kiểm soát rủi ro xuyên suốt quá trình sản xuất, từ nguyên liệu đến thành phẩm.
Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Nông Sản Việt (thành phố Hồ Chí Minh) là doanh nghiệp chuyên về nguyên liệu và phụ gia thức ăn chăn nuôi, thủy sản cũng đã được chứng nhận ISO 22000:2018 cho hoạt động nhập khẩu, bảo quản và phân phối. Đây là những mắt xích thường tiềm ẩn rủi ro lớn về an toàn thực phẩm. Nhờ áp dụng tiêu chuẩn, công ty kiểm soát chặt chẽ đầu vào, giảm nguy cơ sự cố vệ sinh, bảo đảm chất lượng nguyên liệu cung ứng cho thị trường.
Tinh bột sắn Bình Phước cũng là ví dụ về doanh nghiệp vừa trong ngành chế biến nông sản. Công ty áp dụng hệ thống quản lý tích hợp ISO 9001 + ISO 22000, đồng thời sử dụng các chỉ số KPIs để giám sát chất lượng sản phẩm và hiệu suất sản xuất. Kết quả là độ ổn định sản phẩm cao hơn, quy trình ít sai lỗi hơn, đáp ứng tốt hơn yêu cầu của khách hàng trong nước và quốc tế, mở ra cơ hội xuất khẩu.
Những ví dụ trên cho thấy áp dụng ISO 22000 không chỉ là “đáp ứng tiêu chuẩn” mà còn là cách doanh nghiệp xây dựng lợi thế cạnh tranh dài hạn. Khi hệ thống quản lý an toàn thực phẩm được vận hành hiệu quả, sản phẩm trở nên an toàn và ổn định, khách hàng tin tưởng, chi phí xử lý sự cố giảm, uy tín thương hiệu tăng, và khả năng mở rộng thị trường xuất khẩu được nâng cao.
Quan trọng hơn, việc triển khai ISO 22000 giúp doanh nghiệp hình thành tư duy cải tiến liên tục. Họ học cách đo lường bằng KPIs (Chỉ số đo lường hiệu suất chủ chốt), áp dụng PDCA (Plan – Do – Check – Act – Chu trình Hoạch định – Thực hiện – Kiểm tra – Hành động), duy trì vệ sinh 5S, truy xuất nguồn gốc sản phẩm và chủ động ứng phó khi có sự cố. Đây chính là nền tảng để doanh nghiệp Việt Nam chuyển mình trong bối cảnh hội nhập, cạnh tranh gay gắt và yêu cầu ngày càng cao từ người tiêu dùng.
Thực tiễn từ các doanh nghiệp trên đã chứng minh rằng dù quy mô lớn hay nhỏ, dù ở khâu sản xuất hay phân phối, việc hiểu rõ tiêu chuẩn ISO 22000 trước, sau đó học theo cách mà những doanh nghiệp đã làm, sẽ giúp mỗi doanh nghiệp xây dựng hệ thống quản lý an toàn thực phẩm hiệu quả, phù hợp với mục tiêu của mình. Đây không chỉ là con đường để đạt chứng nhận mà còn là chìa khóa mở ra một nền sản xuất – kinh doanh an toàn, chất lượng, bền vững.