Đã từ bao đời nay cứ mỗi độ tết đến xuân về là mọi người, mọi nhà lại phấn khởi tất bật để chuẩn bị cho gia đình một cái Tết no đủ và ấm áp. Bên cạnh những lo toan về vật chất, mỗi gia đình không thể thiếu một cành đào tươi sắc đón xuân… Và, nhắc đến hoa đào không thể không nói đến vùng đất Nhật Tân (Hà Nội), bởi nơi đây gắn liền với nghề trồng đào nổi tiếng bấy lâu nay.
Vườn đào Nhật Tân được biết đến là nơi trồng nhiều đào lâu năm và có tiếng nhất miền Bắc. Đào ở đây nổi tiếng với những cánh hoa to, đẹp và dày mà không vùng nào có được. Như thường lệ, mỗi dịp cuối năm, nơi đây lại thu hút lượng khách lớn đến để mua, chụp ảnh, lưu giữ lại những khoảnh khắc đẹp với đào, chuẩn bị chào đón một năm mới đang đến gần.
Xưa kia, Nhật Tân có cả đồng và bãi, trong đó bãi là chủ yếu. Từ những năm 1990-1995, diện tích đất đồng của Nhật Tân lúc đó chỉ khoảng 34ha. Sau năm 1998, người dân chuyển đổi ra ngoài bãi sông Hồng trồng đào và từ đó tới nay phát triển trên 50ha.
Ở Nhật Tân có nhiều loại đào, trong đó có ba loại chính là đào thế, đào cổ và đào cành. Đào thế có gốc là gốc cây đào bích nguyên thủy, không lai tạo, nguyên gốc từ xưa đến giờ vì vậy người trồng dễ dàng định ngày nở được bông hoa. Trong đào thế thì có dòng thế bon sai, là những cây nhỏ để ở bàn uống nước hoặc đặt trong các gia đình có diện tích nhỏ. Trái ngược với bon sai là dòng đào công sở, chủ yếu có hình tháp, gọi là đào tán thông. Những cây đào này thích hợp để ở những công ty lớn và những ngôi nhà có diện tích rộng.
Đào cổ có hai dòng, một là tạo từ cây nhỏ nguyên bản trồng lớn lên, hai là lai ghép, khai thác gốc đào từ trên rừng về rồi cấy ghép giống đào ở vườn vào, khi các mắt ghép lớn thành cành thì bắt đầu uốn, tạo dáng như mong muốn. Trồng lai ghép nhanh đem lại lợi nhuận nhưng số vốn đầu tư mất nhiều hơn. Cây đào cổ và đào thế phải chăm bón rất kỳ công, đòi hỏi người trồng phải cẩn thận, tỉ mỉ, bấm tỉa làm sao cho đẹp mắt.
Đối với đào cành thì có dòng đào tán tròn, tán to. Đặc biệt, đào cành bắt buộc phải ghép từ cây đào ta lên, qua hai năm mới thu được thành quả. Bông hoa đào ở Nhật Tân phải có trên 16 cánh, đường kính bông hoa rộng trên 2cm, mật độ nụ hoa và lộc đảm bảo đúng quy định của thương hiệu.
Đào Nhật Tân hoa to, mỗi cụm chỉ nở độ dăm bông, mỗi bông có mười hai hay mười bốn cánh nhưng đôi khi cũng có loại bông kép có đến ba mươi hai cánh. Cánh đào Nhật Tân dày, có màu hồng thắm xếp thành nhiều lớp bao quanh nhị vàng tươi, lá đào hình mũi mác màu xanh biếc và cành vươn thẳng đứng.
Để đào Nhật Tân có “sắc thắm” đến thế, người trồng đào phải chăm sóc, cắt tỉa, uốn nắn ngay từ khi cây còn non, làm sao cho cây phải có thế và nhiều lộc. Người trồng đào phải thức đêm, dậy sớm lấy đất vun cho cây, để cây ra hoa đẹp, đất phải lấy đất phù sa sông Hồng. Không chỉ vậy, để tạo ra một cây đào khỏe mạnh, hoa nở đẹp, chịu đựng được thời tiết khắc nghiệt, công đoạn ghép đào cũng vô cùng quan trọng.
Nhiều người đam mê chơi đào Tết năm nào cũng đến vườn đào Nhật Tân để đặt mua đào. Bởi ngày Tết trong nhà không thể thiếu được cành đào. Bởi hoa đào không chỉ trang trí thêm cho căn nhà mà còn làm cho không khí của gia đình thêm phần ấm cúng, bình an trong năm mới, bởi hoa đào không chỉ giúp cho mùa xuân thêm phong phú sắc màu mà còn là sự gắn kết mọi thành viên trong gia đình, đem lại may mắn, no đủ, hòa thuận cho năm mới đầy sức sống....
Hàng trăm hộ dân tại làng đào Nhật Tân vẫn bám trụ với nghề truyền thống này. Bởi đào là cây trồng dài ngày không dễ bỏ để chuyển sang trồng các loại cây mới. Hơn nữa đây là nghề truyền thống đã được truyền giữ qua bao thế hệ và gắn liền với nét đẹp văn hóa người Hà Nội, nên dù khó khăn, người trồng đào Nhật Tân vẫn dành tâm sức chăm bón với kỳ vọng có một cái Tết đủ đầy.
Hoa đào là biểu tượng văn hóa của Hà Nội và Việt Nam trong ngày Tết cổ truyền. Mỗi dịp Xuân về, sắc thắm hoa đào nhuộm hồng từng góc phố, từng căn nhà khiến không khí Tết rộn ràng, ấm áp, tươi vui hơn...