Phát biểu khai mạc, TSKH. Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam nhấn mạnh, hội thảo là một trong những sự kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, thể hiện tình cảm, trách nhiệm, gửi gắm niềm tin sâu sắc của đội ngũ trí thức vào Đại hội lần thứ XIV của Đảng, góp phần hoàn thiện Dự thảo các Văn kiện, mở ra một kỷ nguyên phát triển mới, thịnh vượng của đất nước, của dân tộc.
TSKH. Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam
Phát biểu chỉ đạo, đồng chí Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, đánh giá cao Liên hiệp Hội đã chủ động tổ chức hội thảo có ý nghĩa chính trị, khoa học và thực tiễn sâu sắc. Việc tập hợp trí tuệ của giới khoa học thể hiện tinh thần “Đảng lắng nghe Nhân dân, lắng nghe trí thức” – truyền thống quý báu trong quá trình hoạch định đường lối phát triển đất nước.
Đồng chí Huỳnh Thành Đạt khẳng định, đội ngũ trí thức Việt Nam, nòng cốt là Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam luôn giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp đổi mới. Với hơn 150 đơn vị thành viên và hàng triệu hội viên, Liên hiệp Hội là “mái nhà chung” của giới trí thức, nơi quy tụ và phát huy sức mạnh sáng tạo của trí tuệ Việt.
Những năm qua, Liên hiệp Hội đã khẳng định vai trò cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với giới trí thức thông qua hoạt động tư vấn, phản biện, giám định xã hội các chính sách lớn; tổ chức hội thi sáng tạo kỹ thuật; phổ biến kiến thức khoa học và thúc đẩy nghiên cứu, ứng dụng công nghệ phục vụ phát triển bền vững.
Đồng chí Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương
Đồng chí Huỳnh Thành Đạt đề nghị, các đại biểu tập trung góp ý cho Dự thảo các Văn kiện ở ba nội dung trọng tâm: Phân tích, đánh giá khách quan vai trò của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, giáo dục đào tạo và đội ngũ trí thức; đề xuất các giải pháp khả thi để phát huy hơn nữa trí tuệ, tiềm năng sáng tạo của giới khoa học; góp ý trực tiếp về các nội dung liên quan đến đổi mới mô hình tăng trưởng, phát triển nguồn nhân lực, chuyển đổi số, kinh tế tri thức và bảo vệ môi trường sinh thái.
Góp ý vào dự thảo các Văn kiện, TS. Nguyễn Minh Phong, chuyên gia kinh tế cho rằng, Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV có nhiều điểm mới nổi bật. Lần đầu tiên, văn kiện được tích hợp từ 3 báo cáo: Chính trị, kinh tế - xã hội và tổng kết xây dựng Đảng, với nội dung ngắn gọn, rõ ràng, gắn với chương trình hành động cụ thể, thể hiện quyết tâm đổi mới mạnh mẽ.
TS. Nguyễn Minh Phong, chuyên gia kinh tế
Đáng chú ý, Dự thảo đã thay đổi nhận thức khi không còn sử dụng khái niệm “thành phần kinh tế” mà dùng “khu vực kinh tế”, đồng thời khẳng định khu vực kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất, trong khi kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, dẫn dắt.
Dự thảo Văn kiện cũng nhấn mạnh yêu cầu hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển nhanh và bền vững, trong đó thể chế chính trị là then chốt, thể chế kinh tế là trọng tâm, gắn với mô hình tổ chức hệ thống chính trị tinh gọn, hiệu quả; mô hình chính quyền địa phương hai cấp; mô hình tăng trưởng mới dựa trên chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn và kinh tế chia sẻ – lấy khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo làm động lực chính.
Nguyễn Minh Phong kiến nghị, Dự thảo cần làm rõ hơn nội hàm “kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”, đồng thời xác định cụ thể các ngành công nghệ chiến lược như chip bán dẫn, vật liệu mới, sinh học, tự động hóa; phát triển thị trường tín chỉ carbon, thúc đẩy đầu tư xanh và công nghệ “thải thấp”..
GS.TSKH. Trần Đình Long, Chủ tịch Hội Giống cây trồng Việt Nam, Ủy viên Hội đồng tư vấn KH&CN và Chuyển đổi số của MTTQ Việt Nam nhận định Dự thảo Báo cáo chính trị đã thể hiện rõ tầm nhìn chiến lược, mục tiêu phát triển đến 2030 và 2045, thể hiện quyết tâm chính trị cao trong xây dựng đất nước giai đoạn mới.
Ông đánh giá cao việc Dự thảo xác định khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực chính cho tăng trưởng; đồng thời khẳng định phát triển kinh tế tư nhân là động lực quan trọng. Tuy nhiên, ông cho rằng, từ Nghị quyết của Đảng đến thực tiễn vẫn còn khoảng cách, đặc biệt trong cơ chế đặt hàng và tài chính cho các đề tài nghiên cứu.
GS.TSKH. Trần Đình Long, Chủ tịch Hội Giống cây trồng Việt Nam
Ông kiến nghị cần xuất phát từ nhu cầu thị trường khi xác định nhiệm vụ khoa học; đổi mới cơ chế tài chính theo hướng khoán chi đến sản phẩm cuối cùng; ưu tiên đầu tư cho các công nghệ chiến lược, công nghệ lõi, đồng thời phân định rõ vai trò đầu tư giữa Nhà nước và doanh nghiệp.
PGS.TS Bùi Thị An, Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng kiến nghị, Văn kiện cần khẳng định rõ hơn vai trò của khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo như trụ cột của nền kinh tế tri thức; đồng thời xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia, trong đó doanh nghiệp là trung tâm, Nhà nước kiến tạo thể chế, viện – trường làm nền tảng nghiên cứu, và xã hội là môi trường nuôi dưỡng sáng tạo.
PGS.TS Bùi Thị An, Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng
Bà Bùi Thị An cũng đề nghị trao quyền tự chủ cao hơn cho các tổ chức nghiên cứu công lập, hình thành các quỹ đầu tư mạo hiểm nhà nước – tư nhân hỗ trợ đổi mới sáng tạo; đồng thời dành một nội dung riêng về phát triển nhân lực khoa học công nghệ chất lượng cao, gắn với cơ chế trọng dụng và đãi ngộ nhân tài.
Hội thảo diễn ra trong thời điểm toàn Đảng, toàn dân và toàn quân đang khẩn trương chuẩn bị cho Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, sự kiện chính trị trọng đại của đất nước. Những ý kiến đóng góp tâm huyết, trách nhiệm và trí tuệ của đội ngũ trí thức tại hội thảo sẽ góp phần hoàn thiện các Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV, bổ sung cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc hoạch định đường lối, chiến lược phát triển đất nước trong giai đoạn mới, hướng tới mục tiêu xây dựng Việt Nam phồn vinh, hạnh phúc.