Đây là nội dung trong Dự thảo Nghị định xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông do Bộ Công an chủ trì soạn thảo, vừa được Bộ Tư pháp công bố để thẩm định.
Theo quy định hiện hành tại Nghị định 100/2019, hành vi điều khiển xe ô tô đi ngược chiều hoặc lùi xe trên đường cao tốc (trừ các trường hợp xe ưu tiên đang làm nhiệm vụ khẩn cấp) bị xử phạt từ 16-18 triệu đồng và tước GPLX từ 5-7 tháng. Tuy nhiên, Bộ Công an đã đề xuất tăng mức phạt đối với hành vi này, lên đến 30-40 triệu đồng và trừ toàn bộ 12 điểm GPLX, tương đương với mức phạt cho vi phạm nồng độ cồn cao nhất.
Bộ Công an cho biết tình trạng vi phạm quy định giao thông trên đường cao tốc thời gian qua diễn biến phức tạp, với hiện tượng đỗ xe, lùi xe, và đi ngược chiều xảy ra thường xuyên, tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn nghiêm trọng. Đã có nhiều vụ tai nạn liên quan đến các hành vi này, gây bức xúc trong dư luận xã hội.
Ngoài ra, các hành vi khác như điều khiển xe mô tô đi vào đường cao tốc, dừng đỗ đón trả khách hoặc nhận và trả hàng hóa trên đường cao tốc cũng gia tăng, tạo ra nguy cơ lớn cho an toàn giao thông. Do đó, cần thiết phải tăng cường chế tài để ngăn chặn và răn đe các hành vi vi phạm liên quan đến giao thông trên đường cao tốc, trong đó có việc đi ngược chiều và lùi xe.
Hồi tháng 8, Bộ Công an đã công bố dự thảo Nghị định, trong đó đề xuất mức trừ 6 điểm GPLX đối với hành vi đi ngược chiều hoặc lùi xe trên cao tốc. Tuy nhiên, theo phản hồi từ nhiều chuyên gia và ý kiến từ dư luận, mức xử phạt này được cho là chưa đủ mạnh để răn đe các hành vi nguy hiểm. Đại diện Cục Cảnh sát Giao thông cho biết, cơ quan soạn thảo đã tiếp thu các ý kiến đóng góp để điều chỉnh phù hợp, dẫn đến đề xuất tăng mức phạt tiền và trừ điểm GPLX như hiện tại.
Theo quy định của Luật Trật tự, An toàn giao thông đường bộ, mỗi giấy phép lái xe có 12 điểm. Khi người lái xe vi phạm giao thông, điểm sẽ bị trừ tương ứng với mức độ và tính chất của vi phạm đó. Bộ Công an đã đề xuất áp dụng hình thức trừ điểm GPLX thay vì tước GPLX như hiện nay.
Dự thảo nghị định quy định có 189 hành vi, nhóm hành vi bị trừ điểm GPLX, trong đó có 28 hành vi sẽ bị trừ toàn bộ 12 điểm ngay từ lần vi phạm đầu tiên, bao gồm: vi phạm nồng độ cồn vượt quá 80 mg/100 ml máu hoặc 0,4 mg/lít khí thở, điều khiển phương tiện khi có chất ma túy trong cơ thể, chạy quá tốc độ cho phép trên 35 km/h, đua xe trái phép, đi ngược chiều hoặc lùi xe trên cao tốc.
Nếu bị trừ hết điểm, người có GPLX sẽ không được phép điều khiển phương tiện thuộc loại giấy phép đó. Sau ít nhất 6 tháng kể từ ngày bị trừ hết điểm, người lái xe sẽ phải tham gia kiểm tra kiến thức pháp luật về trật tự an toàn giao thông đường bộ do Cảnh sát Giao thông tổ chức. Nếu vượt qua kiểm tra, GPLX sẽ được phục hồi đủ 12 điểm.
Bộ Công an nhấn mạnh rằng việc áp dụng hình thức trừ điểm thay vì tước GPLX không chỉ mang tính răn đe, mà còn có tính giáo dục và khuyến khích người vi phạm tuân thủ pháp luật giao thông tốt hơn. Mỗi lần bị trừ điểm GPLX sẽ như một "tiếng chuông" cảnh báo người lái xe về hành vi vi phạm, giúp họ ý thức và cải thiện hành vi lái xe của mình.
Ngoài ra, quy định này còn giúp người lái xe tiếp tục tham gia giao thông, không làm gián đoạn hoạt động sản xuất, kinh doanh và đời sống. Nếu GPLX chưa bị trừ hết điểm, người lái xe vẫn được phép điều khiển phương tiện, nhưng phải ý thức rõ ràng về việc chấp hành pháp luật để tránh mất điểm và đối mặt với nguy cơ bị cấm lái.
Quy định trừ điểm GPLX cũng tạo điều kiện thuận lợi cho cơ quan nhà nước quản lý người lái xe từ khi đào tạo, sát hạch, cấp GPLX cho đến khi tham gia giao thông, nhằm đảm bảo an toàn và trật tự giao thông trong suốt quá trình này.