Tại Việt Nam, hiện các tiêu chuẩn thiết kế liên quan đến nhà ở gồm: TCVN 4450:1987, Căn hộ ở – Tiêu chuẩn thiết kế; TCVN 4451:2012, Nhà ở – Nguyên tắc cơ bản để thiết kế; TCVN 9411:2012, Nhà liên kế – Tiêu chuẩn thiết kế.
Trong đó, TCVN 9411 là tiêu chuẩn thiết kế áp dụng cho Nhà liên kế, một trong các loại nhà ở riêng lẻ được ban hành năm 2012, áp dụng để thiết kế các nhà ở riêng lẻ được xây dựng thành dãy có sự thống nhất về kiến trúc và hệ thống hạ tầng, đáp ứng yêu cầu thiết kế đô thị. Các loại hình nhà ở riêng lẻ khác hiện chưa có yêu cầu, quy định về tiêu chuẩn thiết kế.
Đề xuất tiêu chuẩn quốc gia đối với loại hình nhà ở riêng lẻ
Trước những bất cập, vướng mắc trong thực tế hiện nay, Bộ Xây dựng cho rằng cần phải có yêu cầu thiết kế áp dụng chung cho nhà ở riêng lẻ về quy mô, công năng, tiêu chuẩn, yêu cầu thiết kế … để thống nhất trong quá trình thiết kế, thẩm định, cấp phép, xây dựng, vận hành, sử dụng đảm bảo các yêu cầu về công năng, an toàn sinh mạng, an toàn cháy… phù hợp với quy hoạch và hạ tầng kỹ thuật đô thị đáp ứng đúng và đủ các quy định pháp luật.
Theo đó, dự thảo khuyến cáo nhà ở riêng lẻ chỉ nên xây dựng tối đa 2 tầng hầm, trường hợp nhà cao từ 7 tầng hoặc có 2 tầng hầm trở lên phải tuân thủ các yêu cầu về an toàn phòng cháy chữa cháy theo quy định hiện hành.
Theo quy định tại Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, để đảm bảo phù hợp với các quy định có liên quan và tình hình thực tế trước khi công bố TCVN đưa vào áp dụng, Bộ Xây dựng gửi dự thảo TCVN “Nhà ở riêng lẻ - Yêu cầu chung về thiết kế” để lấy ý kiến rộng rãi.
Trong dự thảo, các yêu cầu về quy hoạch, kiến trúc được quy định chi tiết: Nhà ở riêng lẻ phải xây dựng tuân theo chỉ giới xây dựng và chỉ giới đường đỏ. Mật độ xây dựng, hệ số sử dụng đất, chiều cao nhà ở riêng lẻ tuân thủ quy hoạch chi tiết, thiết kế đô thị được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Khoảng lùi tối thiểu của mặt tiền nhà ở riêng lẻ so với chỉ giới đường đỏ phụ thuộc chiều cao công trình và chiều rộng của lộ giới, được lấy theo quy định về quy hoạch xây dựng.
Khoảng cách tối thiểu giữa các dãy nhà ở riêng lẻ liền kề hoặc công trình trong khu vực phát triển mới phải được quy định tại đồ án quy hoạch chi tiết và thiết kế đô thị. Bố trí các công trình, xác định chiều cao công trình phải đảm bảo giảm thiểu các tác động tiêu cực của điều kiện tự nhiên (nắng, gió…), tạo ra các lợi thế cho điều kiện vi khí hậu trong công trình và phải đảm bảo các quy định về phòng cháy chữa cháy.
Bên cạnh đó, nhà ở riêng lẻ phải đảm bảo các yêu cầu về an toàn chịu lực và tuổi thọ thiết kế của công trình. Không xây dựng trên các vùng có nguy cơ địa chất nguy hiểm (sạt lở, trượt đất…), vùng có lũ quét, thường xuyên ngập lụt khi không có biện pháp kỹ thuật để đảm bảo an toàn cho khu vực xây dựng; đồng thời, nhà ở riêng lẻ cần tuân thủ về phân cấp công trình xây dựng theo quy định của cơ quan có thẩm quyền (theo Thông tư số 06/2021/TT-BXD).
Ngoài ra, quy định thửa đất xây dựng nhà ở riêng lẻ trong các khu quy hoạch xây dựng mới phải có diện tích không nhỏ hơn 50m2, bề rộng mặt tiền nhà không nhỏ hơn 5m với công trình tiếp giáp với đường phố có bề rộng chỉ giới đường đỏ ≥ 19m; không nhỏ hơn 4m với công trình tiếp giáp với đường phố có bề rộng chỉ giới đường đỏ < 19m.
Dự thảo TCVN cũng đưa ra chi tiết cách xác định khoảng lùi tối thiểu (m) của nhà ở riêng lẻ theo bề rộng đường (giới hạn bởi các chỉ giới đường đỏ) và chiều cao xây dựng nhà, dãy nhà. Ngoài ra, mật độ xây dựng, hệ số sử dụng đất của nhà ở riêng lẻ ngoài việc phải tuân thủ quy hoạch chi tiết, thiết kế đô thị đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt thì cũng phải phù hợp quy định tại TCVN. Nhà ở riêng lẻ sử dụng với mục đích để ở có tối thiểu 1 lối ra thoát nạn tại tầng 1; nhà ở riêng lẻ kết hợp sản xuất, kinh doanh có tối thiểu 2 lối ra thoát nạn. Chiều rộng thông thủy của lối ra thoát nạn tối thiểu 0,8m, chiều cao thông thủy tối thiểu 1,9m.
Việc nghiên biên soạn mới tiêu chuẩn nhà ở riêng lẻ nằm trong nhiệm vụ đề ra của đề án Hoàn thiện hệ thống Tiêu chuẩn, Quy chuẩn kỹ thuật xây dựng được phê duyệt tại Quyết định số 198/QĐ-TTg, ngày 09/02/2018 của Thủ tướng Chính phủ. Tiêu chuẩn khi được ban hành sẽ hợp nhất các loại nhà ở như biệt thư, nhà liên kế, nhà ở độc lập và là công cụ cần thiết trong thiết kế, quản lý, vận hành nhà ở riêng lẻ hiện nay.