Tiến sĩ Wu Hanmeng là một trong những chuyên gia Nhi khoa đầu ngành tại Đài Loan (Trung Quốc). Ông chia sẻ, tình trạng trẻ dậy thì sớm ngày càng và đây là một tình trạng đáng báo động.
Dậy thì sớm là tình trạng cơ thể và các đặc tính sinh dục phát triển sớm hơn bình thường. Nếu có dấu hiệu dậy thì trước 8 tuổi ở bé gái và trước 9 tuổi ở bé trai thì đó chính là dậy thì sớm. Các biểu hiện của dậy thì sớm gồm: xương và cơ bắp phát triển nhanh, thay đổi kích thước các bộ phận cơ thể (ngực phát triển, xuất hiện lông mu), phát triển khả năng sinh sản (có kinh nguyệt,..), thay đổi giọng nói…
Các nguyên nhân có thể dẫn đến dậy thì sớm
Tiến sĩ Wu Hanmeng đã chỉ ra các nguyên nhân dẫn đến tình trạng dậy thì sớm, bao gồm di truyền, chế độ ăn uống, môi trường và tác động từ bệnh lý. Thậm chí, trong nhiều trường hợp không thể xác định được nguyên nhân cụ thể.
Nếu cha mẹ hoặc các thành viên trong gia đình có tiền sử dậy thì sớm thì nguy cơ dậy thì sớm ở trẻ cũng tăng lên. Các bệnh lý như khối u buồng trứng, tuyến thượng thận, tuyến yên, vấn đề liên quan đến não hoặc các vấn đề về thần kinh trung ương, rối loạn hormone, chấn thương não đều có thể gây ra tình trạng dậy thì sớm.
Yếu tố môi trường có thể bao gồm sự tiếp xúc với hóa chất hoặc các phụ gia hóa dẻo tiềm ẩn trong đồ chơi, vật liệu nhựa, văn phòng phẩm, cũng như các chất diệt côn trùng, tinh dầu... Việc tiếp xúc quá sớm với nội dung khiêu dâm quá sớm hay vấn đề ô nhiễm môi trường cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình dậy thì sớm của trẻ.
Đặc biệt, về chế độ ăn uống, chúng có thể ảnh hưởng đến nguy cơ dậy thì sớm ở trẻ theo nhiều cách khác nhau. Ví dụ, việc ăn quá mức, bồi bổ hoặc lạm dụng các loại thuốc, thực phẩm chức năng, cũng như sử dụng vitamin một cách không đúng cách. Chế độ ăn uống không cân đối, việc tiêu thụ quá nhiều thực phẩm có thể ảnh hưởng đến hệ thống hormone hoặc còn có thể chứa dư lượng các chất thuốc trừ sâu hoặc hóa chất khác trong thực phẩm...
6 loại thực phẩm nên cho trẻ ăn ít nếu không muốn dậy thì sớm
Tiến sĩ Wu Hanmeng nhấn mạnh, dậy thì sớm là một rối loạn bệnh lý chứ không chỉ là một vài bất thường về phát triển như các phụ huynh thường nghĩ. Nó ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe, sự phát triển thể chất, tâm lý, đời sống tình dục và tương lai sau này của trẻ. Vì vậy, việc phòng ngừa dậy thì sớm là rất quan trọng. Trong đó, chế độ ăn uống góp phần rất lớn vào giảm nguy cơ dậy thì sớm.
Ông nhắc nhở, có 6 thực phẩm trẻ nên ăn ít để giảm nguy cơ dậy thì sớm:
Thực phẩm chiên rán
Các món ăn chiên rán với hương vị hấp dẫn thường được trẻ em ưa thích vì chúng thường đáp ứng đúng sở thích ẩm thực của cả trẻ nhỏ lẫn thanh thiếu niên. Tuy nhiên, thực phẩm chiên rán nấu ở nhiệt độ cao như gà rán, khoai tây chiên,... có thể trải qua quá trình biến đổi chất khiến cho việc tiêu thụ chúng có thể gây ra các rối loạn nội tiết và tác động đến quá trình dậy thì sớm của cơ thể.
Rau quả trái mùa
Các loại rau quả trái mùa thường chứa các hợp chất có hại còn tồn đọng từ quá trình trồng và thu hoạch rau. Bởi để trồng được các loại trái cây, rau xanh trái mùa thì cần lượng lớn thuốc trừ sâu và thuốc bảo quản. Do đó, việc tiêu thụ các loại rau quả này có thể gây ra nguy cơ dậy thì sớm cho trẻ em.
Nội tạng động vật, thịt cổ gia cầm
Nếu gia cầm được sử dụng tăng trọng, các chất này thường tích tụ nhiều nhất ở phần cổ và đầu của chúng. Do đó, để tránh nguy cơ gây ra dậy thì sớm, hạn chế cho trẻ ăn thịt cổ của các loài gia cầm như gà, ngan, ngỗng... Tương tự, các món ăn làm từ nội tạng động vật có thể dẫn đến tăng cân, béo phì và gây ra các bệnh như mỡ máu cao, mỡ gan, cũng như dậy thì sớm, do đó cần tránh tiêu thụ quá nhiều chúng.
Thịt chế biến sẵn
Tiêu thụ quá lượng lớn thịt không có lợi cho sự phát triển và sức khỏe của trẻ, đặc biệt là thịt chế biến sẵn. Bao gồm các loại thực phẩm như xúc xích, thịt nguội, thịt xông khói, và thịt đóng hộp... Việc tiêu thụ quá nhiều thịt có thể thúc đẩy tăng trưởng và đẩy nhanh quá trình dậy thì. Ngoài ra, nó cũng có thể gây hại cho hệ tim mạch, thận và mang theo nhiều nguy cơ sức khỏe khác.
Các thực phẩm có chứa hoặc làm thay đổi hormone
Rối loạn hormone là một trong nguyên nhân chính gây ra tình trạng dậy thì sớm. Vì vậy, trẻ cần hạn chế hoặc giảm tiêu thụ các thực phẩm có khả năng gây biến đổi lớn về hormone. Chẳng hạn, các sản phẩm từ đậu nành, sữa ong chúa, chiết xuất nhau thai,...có khả năng tạo ra axit béo không bão hòa tương tự estrogen, có thể gây dậy thì sớm. Các phần như phao câu gà, tinh hoàn gà, da gà chứa hàm lượng hormone cao hơn so với các phần khác, do đó cần hạn chế tiêu thụ chúng.
Thực phẩm chứa nhiều đường
Bánh kẹo và nước ngọt là một trong những loại thực phẩm và đồ uống có hàm lượng đường cao (fructose hấp thu nhanh). Khi tiêu thụ, chúng sẽ ngay lập tức tạo ra mỡ tích trữ trong các vùng như bụng, đùi, bắp tay, và trong gan, tim... Đồng thời, chúng có tác động đến hệ thần kinh và hệ sinh dục, có thể dẫn đến sự phát triển sớm của trẻ. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng tiêu thụ quá nhiều nước ngọt có thể tạo ra một tình trạng tăng đường huyết quá nhanh - gây ra sự sản xuất quá mức của insulin và các hormone giới tính trong cơ thể, khiến trẻ dậy thì sớm.
Ngoài ra, Tiến sĩ Wu Hanmeng cũng nhấn mạnh rằng cha mẹ không nên lạm dụng thực phẩm chức năng và vitamin để tránh trường hợp trẻ dậy thì sớm. Nếu cha mẹ phát hiện dấu hiệu của dậy thì sớm ở con, không nên chủ quan mà nên tìm sự tư vấn và hỗ trợ từ bác sĩ để có liệu pháp can thiệp và điều trị kịp thời.
Nguồn: ETtoday, Healthline, Family Doctor