Sáng 26/12, dưới sự chỉ đạo của Bộ NN&PTNT, Báo Nông nghiệp Việt Nam, Cục Trồng trọt và Văn phòng Bộ NN-PTNT phối hợp tổ chức Diễn đàn “Thực trạng sản xuất, kinh doanh, đăng ký lưu hành và tự công bố lưu hành giống cây trồng nông nghiệp, giải pháp phát triển hiệu quả, bền vững ngành hàng giống cây trồng Việt Nam”.
Diễn đàn có sự tham gia của hơn 150 đại biểu dự trực tiếp và khoảng gần 200 đại biểu dự trực tuyến đến từ các đơn vị: Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường; Vụ Pháp chế; Văn phòng SPS Việt Nam; Đại diện Sở NN&PTNT; Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật; Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm thủy sản; Đại diện các hiệp hội, doanh nghiệp, hợp tác xã…
Diễn đàn “Thực trạng sản xuất, kinh doanh, đăng ký lưu hành và tự công bố lưu hành giống cây trồng nông nghiệp, giải pháp phát triển hiệu quả, bền vững ngành hàng giống cây trồng Việt Nam”
Giống có vai trò quan trọng ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng cây trồng. Có được nguồn giống tốt thì cây trồng có được khởi đầu tốt. Tuy nhiên, hiện nay một số vấn đề phát sinh làm ảnh hưởng tới hệ thống giống ở nước ta. Với mong muốn giải quyết những vấn đề này, Diễn đàn được tổ chức nhằm truyền thông, phổ biến rộng rãi các giải pháp kiểm soát giống cây trồng để phát triển bền vững ngành trồng trọt Việt Nam.
Ông Nguyễn Như Cường, Cục trưởng Cục Trồng trọt
Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Như Cường, Cục trưởng Cục Trồng trọt cho biết, sau khi Luật Trồng trọt ra đời, chúng ta đã có những thay đổi rõ rệt. Đặc biệt, đối với giống cây trồng không thuộc loài cây trồng chính thì tổ chức, cá nhân tự công bố lưu hành. Đây là bước thay đổi rất quan trọng, tuy nhiên điều này cũng là vấn đề khiến nhiều cá nhân, doanh nghiệp chưa kịp thích nghi. Trong việc chuyển đổi như vậy, cơ quan quản lý Nhà nước cũng chưa lường trước được những thay đổi.
Sau 3 năm thực hiện Luật Trồng trọt vẫn có một số vướng mắc, tuy nhiên, nhìn chung Bộ NN&PTNT, Cục Trồng trọt đã có những hướng dẫn và hỗ trợ kịp thời. Chưa khi nào để xảy ra trường hợp khan hiếm giống, thiếu giống, nhất là các giống lúa. Trong giai đoạn vừa qua, chúng ta đã có những giống thích ứng với biến đổi khí hậu, phù hợp với từng vùng miền.
Từ phương thức quản lý cũ, chúng ta chuyển sang phương thức quản lý mới, vì thế cũng còn những vấn đề chưa thích ứng được, có những trục trặc, tuy nhiên về cơ bản trong những năm vừa qua Luật Trồng trọt đã đáp ứng được yêu cầu của sản xuất. Thời gian tới Bộ NN&PTNT, Cục Trồng trọt sẽ tiếp tục rà soát sửa đổi những cái chưa phù hợp trong Luật trồng trọt. Hiện nay Bộ NN&PTNT đã trình Chính phủ việc sửa đổi trong năm 2024.
"Diễn đàn hôm nay là để chúng ta cùng bàn về những khó khăn, đề xuất hướng tháo gỡ, vướng mắc để việc thực hiện quản lý giống cây trồng tốt hơn. Tuy nhiên tôi đề nghị rằng, những ý kiến phải có dẫn chứng cụ thể và đưa ra những đề xuất, giải pháp rõ ràng, tránh hiện tượng chung chung, đại khái. Tinh thần là hài hòa giữa doanh nghiệp, người dân và cơ quan quản lý Nhà nước, làm thế nào để giải quyết những bất cập nhằm đáp ứng tái cơ cấu ngành, tăng thu nhập cho người dân trực tiếp sản xuất trên những cánh đồng", Cục trưởng Cục Trồng trọt nói.
Chia sẻ tại diễn đàn, GS Trần Đình Long, Chủ tịch Hội giống cây trồng Việt Nam đánh giá, Luật Trồng trọt có nhiều điểm sáng nhưng cũng có nhiều điểm cần phải điều chỉnh cho phù hợp.
GS Trần Đình Long, Chủ tịch Hội giống cây trồng Việt Nam
Thứ nhất, hiện nay Bộ NN&PTNT đang quy định danh mục cây trồng chính, tuy nhiên, chúng ta hội nhập, nhìn ra xung quanh, nhiều quốc gia không cần quy định cây trồng chính. Do đó, kiến nghị chỉ để cây lúa là cây trồng chính, các loại cây trồng khác chưa cần thiết.
Thứ hai, cần nghiên cứu chỉnh sửa quy chuẩn quốc gia về khảo kiểm nghiệm giống. Hiện tại, chúng ta có 2 mức là tạo giống mới và công nghiệp hạt giống. Trong quy chuẩn, nhất là trên cây lúa vùng khảo nghiệm đang để quá nhiều (18 điểm khảo nghiệm) dẫn tới tốn kém chi phí cho các đơn vị. Cho nên, kiến nghị chỉ cần quy định 2 điểm khảo nghiệm, một từ đèo Hải Vân trở ra phía Bắc và từ đèo Hải Vân trở vào phía Nam.
Thứ ba, điều chỉnh những quy chuẩn, tiêu chuẩn xác định VCU, DUS, bởi lẽ, các đơn vị khi tự công nhận giống đẫ tiến hành khảo nghiệm VCU và DUS (đưa ra khảo nghiệm 18 vùng sinh thái, nếu 15 vùng đạt yêu cầu mới quay lại khảo nghiệm diện hẹp).
Do đó, nên nghiên cứu rút gọn thủ tục việc tự công bố, các đơn vị chỉ cần công bố lên cổng thông tin điện tử và chịu trách nhiệm trước pháp luật về công bố của mình. Cục Trồng trọt làm công tác hậu kiểm, doanh nghiệp nào không theo những gì công bố xử phạt.