Tọa lạc ở nước Ý ngày nay, Công viên Khảo cổ Pompeii từ lâu đã nổi tiếng với những "người hóa đá" - kết quả của việc nhiệt độ tử thần, sóng xung kích và tro bụi núi lửa trong thảm họa 2.000 năm trước nhấn chìm đô thị La Mã này trong tích tắc.
Thế nhưng, ngoài việc "hóa đá" những người cổ đại với tư thế y nguyên khoảnh khắc cuối cùng trong đời họ, núi lửa Vesuvius cũng bảo tồn nhiều thứ gây sốc khác trong "chiếc hộp thời gian".
Những phát hiện đáng kinh ngạc
Khi khám phá khu vực sang trọng Regio IX của Pompeii nửa năm trước, các nhà khảo cổ phát hiện một bức tranh tĩnh vật nguyên vẹn trong một căn biệt thự. Bức tranh vẽ một chiếc mâm bạc bày đồ ăn với một số món dân dã của người Hy Lạp - La Mã, trong đó có pizza.
Ngạc nhiên hơn, nó không giống lắm với món pizza truyền thống của nước Ý, mà giống pizza của thế kỷ XXI - sau khi được người dân các nước cải biên, làm phong phú thêm bằng các thực phẩm bản địa.
Trước đó, trên một con phố chính của thành phố cổ đại này, các nhà khảo cổ đã bóc thành công lớp tro bụi của một quầy hàng ven đường. Hình ảnh hiện ra là một gian hàng có quầy gần khép kín đẹp mắt - giống các gian bán xiên que, đồ ăn vặt để du khách mua mang đi thời hiện đại.
Quầy hàng được xây vững chắc, có những chiếc thố nằm âm vào quầy, bên trong còn tàn tích của các món cá, heo, vịt, dê, ốc sên... Phía trong quầy chỉ có một chiếc bàn và một số bình là dụng cụ để chuẩn bị thức ăn. Tuy khó tin nhưng phải chấp nhận rằng đó đích thực là một quầy bán thức ăn nhanh mang đi để phục vụ người dân cổ đại đi dạo trên con phố đi bộ có đường lát đá, đài phun nước đẹp mắt này.
Theo lãnh đạo Công viên Khảo cổ Pompeii, toàn thành phố cổ có thể có đến 80 quầy thức ăn nhanh như thế.
Cơ sở hạ tầng hiện đại
Năm 2020, các nhà khảo cổ Ý tìm thấy kiến trúc ngầm gây sốc: Một hệ thống thoát nước "bài bản", quy mô lớn.
Kiến trúc ngầm này dài gần 500m, gây kinh ngạc bởi trình độ kỹ thuật khó tin mà những người Pompeii trước Công Nguyên đã tạo ra. Chưa kể, các nhà khoa học xác nhận công trình này hiện nay vẫn có thể sử dụng tốt.
Trong quá trình khai quật kéo dài nhiều thập kỷ, Pompeii bị "hóa đá" ngay thời hoàng kim cũng lần lượt tiết lộ những khu phố quy hoạch đẹp mắt với đường lát đá, đài phun nước, quảng trường, nhà tắm công cộng... trường tồn với thời gian.
Những tuyến đường lát đá cẩn thận của Pompeii xuất hiện các rãnh sâu do xe cộ qua lại tấp nấp. Chính quyền thời đó đã nghĩ ra một công nghệ sửa đường cực kỳ hiệu quả và ít tốn kém hơn nhiều so với việc lát lại toàn bộ: Dùng sắt nóng chảy vá đường.
Các ngôi biệt thự của giới quý tộc cũng đem lại ngạc nhiên cho người hiện đại bởi tính tiện nghi không kém các biệt thự xa hoa. Những bức bích họa, tranh khảm cũng vô tình tiết lộ cuộc sống phong phú nơi thành phố này trước thảm họa.