Vắc xin là động lực thắp sáng hy vọng hồi phục

Sự đảo lộn chưa có tiền lệ

Cuối năm 2019, thành phố Vũ Hán thuộc tỉnh Hồ Bắc ở Trung Quốc bắt đầu xuất hiện căn bệnh lạ gây viêm phổi cấp, căn bệnh mà ở thời điểm này vẫn chưa ai biết được rằng nguyên nhân của nó chính là do vi rút SARS-CoV-2 (Covid-19) gây ra. Không ai có thể ngờ rằng, căn bệnh này sau đó đã bùng phát trở thành đại dịch toàn cầu và sau một năm hoành hành, đến cuối ngày 31/12/2020 nó đã khiến hơn 83 triệu người trên thế giới nhiễm bệnh và cướp đi sinh mạng của hơn 1,8 triệu người. Thế giới vẫn chưa được một ngày bình yên kể từ khi Covid-19 xuất hiện.

Từ tâm dịch Vũ Hán, Covid-19 đã nhanh chóng lây lan và đến nay đã xuất hiện ở hơn 220 quốc gia và vùng lãnh thổ trên toàn thế giới. Cú sốc Covid-19 đã buộc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phải ban bố tình trạng khẩn cấp toàn cầu ngày 30/1, rồi sau đó xác nhận đây là đại dịch toàn cầu vào ngày 11/3. Có thể thấy con Covid-19 tuy bé nhỏ nhưng lại biến ảo vô cùng khó lường. Trong 12 tháng qua, đã có lúc dịch có dấu hiệu lắng xuống như ở Trung Quốc, Hàn Quốc, Singapore, hay các nước châu Âu, nhưng rồi sau đó lại nhanh chóng bùng phát trở lại. Rất nhiều nước trên thế giới, đặc biệt là châu Âu và Mỹ hiện đang phải đối mặt với làn sóng Covid-19 thứ hai, thậm chí thứ ba, gia tăng đến chóng mặt. Hiện Mỹ vẫn đang là quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của đại dịch Covid-19, tiếp sau đó là Ấn Độ, Brazil, Nga, Pháp, Anh, Italy...

Đánh giá về sự đảo lộn cuộc sống do Covid-19 gây ra trong năm qua, người ta chỉ biết rùng mình trước thực tế chung của hàng tỷ người dân trên thế giới. Kể từ đó, rất nhiều quốc gia đã ban hành lệnh phong tỏa, cách ly, giãn cách xã hội nhằm ngăn chặn dịch với những biện pháp hạn chế nghiêm ngặt chưa từng có để tránh sự tiếp xúc trực tiếp giữa con người với con người. Nó cũng cho thấy người dân toàn thế giới đóng vai trò quan trọng trong phòng, chống đại dịch Covid-19 bằng việc hạn chế các hoạt động, biến năm 2020 trở thành một năm không giống bất kỳ năm nào trong lịch sử hiện đại.

Những hệ lụy khủng khiếp

Ngoài việc khiến cuộc sống của người dân đảo lộn và tê liệt trong một năm qua, đại dịch Covid-19 xuất hiện còn khiến các dự định, mục tiêu lớn của thế giới trong năm qua bị thay đổi.

Nếu như vào đầu năm 2020, Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc (TTK LHQ) Antonio Guterres đã từng tuyên bố về 4 mục tiêu lớn quyết tâm giải quyết trong năm 2020 là: Tìm kiếm giải pháp cho những căng thẳng chính trị; đẩy mạnh cuộc chiến chống biến đổi khí hậu; thúc đẩy các mục tiêu phát triển bền vững (SDG); tăng cường sự phối hợp giữa LHQ và các thể chế đa phương khác. Thì nay, đại dịch Covid-19 đã khiến các mục tiêu này không thể thực hiện, thậm chí nhiều thành quả mà LHQ đã nỗ lực vun đắp suốt bao năm bỗng chốc tan thành mây khói.

Giờ đây, 4 mục tiêu nói trên vẫn đang nằm trên bàn nghị sự của những năm tới và có lẽ con đường hướng đến những mục tiêu này sẽ xa hơn và gian nan hơn rất nhiều, khi cộng đồng quốc tế vẫn đang phải vật lộn với đại dịch. Trong báo cáo tổng kết năm 2020, TTK LHQ Antonio Guterres đã phải đau lòng thừa nhận thế giới có thêm khoảng 100 triệu người bị đẩy trở lại tình trạng đói nghèo và đây cũng là lần đầu tiên chỉ số nghèo đói trên toàn cầu tăng kể từ năm 1998.

Đại dịch Covid-19 còn dẫn đến hệ lụy kinh khủng là tình trạng tăng trưởng chậm và nợ cao ở nhiều nước trên thế giới. Giới chuyên gia kinh tế của Viện Tài chính Quốc tế (IIF) mới đây đưa ra dự báo đáng lo ngại: Tỷ lệ nợ/GDP sẽ tăng tới 365% trong những tháng tới, kèm theo bình luận đây sẽ là đợt “sóng thần nợ càn quét thế giới”. Cho tới cuối năm 2020, theo IIF, tổng nợ toàn cầu sẽ tăng lên mức cao kỷ lục, là 277.000 tỷ USD. Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), kinh tế thế giới sẽ giảm 4,4% trong đợt suy thoái tồi tệ nhất kể từ những năm 1930.

Niềm hy vọng sáng sủa năm 2021

Một năm trôi qua, Covid-19 đã thực sự làm thay đổi hoàn toàn cuộc sống của người dân trên thế giới, đặt ra câu hỏi lớn về phát triển và phục hồi bền vững cho các nền kinh tế. Trong khi đó, tương lai của đại dịch thì vẫn còn chưa rõ ràng. Giờ thì năm 2020 khép lại và thế giới đang bước sang một năm mới, nhiều người hy vọng năm 2021 sẽ có những bước tiến mới, thay đổi mới và hy vọng đại dịch Covid-19 sớm bị đẩy lùi. Trong lúc này, vắc xin chính là liều thuốc mang lại hy vọng đưa thế giới sớm thoát khỏi đại dịch hiện nay.

Những nỗ lực chạy đua với thời gian nhằm tìm ra vắc xin chống Covid-19 có vẻ như đã được đền đáp khi chỉ chưa đầy một năm sau khi nó xuất hiện và lan rộng khắp toàn cầu, nhiều hãng dược phẩm trên thế giới tuyên bố đã thành công trong các thử nghiệm lâm sàng, với hiệu quả lên tới 95%. Theo WHO, hiện có khoảng hơn 50 vắc xin phòng Covid-19 đang được thử nghiệm trên người, 13 trong số này đã đến giai đoạn thử nghiệm cuối trên quy mô lớn. Trong khi đó, còn khoảng 163 vắc xin đang được nghiên cứu và phát triển tại các phòng thí nghiệm trên toàn thế giới.

Những kết quả khả quan trong thử nghiệm vắc xin ngừa Covid-19 trên người ở Mỹ, Nga... đã cho phép các nước tiến tới kế hoạch đưa vắc xin vào sử dụng sớm nhất. Ngày 2/12 Anh đã trở thành nước đầu tiên trên thế giới phê duyệt vắc xin Covid-19 do hai hãng dược phẩm Pfizer của Mỹ và BioNTech của Đức phối hợp bào chế. Tiếp đó Bahrain, Canada, Mỹ... cũng đã phê duyệt vắc xin ngừa Covid-19 của Pfizer và BioNTech. Nga, Thái Lan, Mexico, Phần Lan, Thổ Nhĩ Kỳ, Đức, Na Uy, Tây Ban Nha... cũng sẽ triển khai chương trình tiêm chủng vắc xin đại trà vào đầu năm 2021. Liên minh châu Âu (EU) đã đạt thỏa thuận với công ty Moderna về việc cung cấp 160 triệu liều vắc xin ngừa Covid-19. Việt Nam cũng phấn đấu tự lực tự cường trong cuộc đua vắc xin tiêm ngừa Covid-19 và liều vắc xin đầu tiên được đưa thử nghiệm lâm sàng trên người vào tuần cuối của tháng 12.

Theo các chuyên gia, triển vọng về việc hàng triệu người bắt đầu được tiêm vắc xin ngừa Covid-19 trong những ngày tới đang là động lực tạo ra tâm lý tích cực trên phạm vi toàn cầu. Điều quan trọng lúc này là các nước trên thế giới cần tiếp tục thể hiện cam kết mạnh mẽ trong hợp tác và chia sẻ trách nhiệm để cùng nhau đối phó với dịch bệnh. Mới đây, tại Hội nghị cấp cao Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC), quan chức của 21 nền kinh tế thành viên đề xuất nhiều sáng kiến hợp tác luân chuyển các mặt hàng thiết yếu, như thuốc men và thiết bị y tế.

Trước đó, Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã nhanh chóng thành lập Quỹ ứng phó với Covid-19 và Kho dự phòng vật tư y tế khu vực. EU cũng đã tìm được tiếng nói chung trong nhiều vấn đề, từ chiến lược chung về xét nghiệm và tiêm chủng cho tới ứng dụng cảnh báo Covid-19 trên điện thoại di động hoạt động trên toàn EU... Những cam kết chính trị mạnh mẽ của các nước nhằm bảo đảm việc phân phối vắc xin một cách công bằng đã thắp sáng hy vọng, rằng mọi quốc gia và vùng lãnh thổ đều được hưởng lợi ích từ những thành tựu phát triển vắc xin phòng ngừa Covid-19.

Sau một năm chống chọi với Covid-19, thế giới đang tràn đầy hy vọng đại dịch sẽ kết thúc nhờ kết hợp tiêm chủng vắc xin và các biện pháp y tế cộng đồng khác đã chứng tỏ hiệu quả thời gian qua, cùng với tinh thần “chung sức, đồng lòng”, không để ai bị lãng quên. Dù diễn biến dịch bệnh được dự báo có thể còn phức tạp, khó lường, nhất là trong giai đoạn mùa đông và mùa xuân năm tới, song có thể nói chính những tia hy vọng như vậy đã tiếp thêm sức mạnh cho cộng đồng quốc tế trong cuộc chiến trường kỳ chống Covid-19. 

Các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19