TP.HCM: Sớm giải quyết dứt điểm nhà xây nhỏ hơn giấy phép

Mới đây, UBND TP.HCM đã chỉ đạo Sở Xây dựng phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) khẩn trương kiểm tra, rà soát để giải quyết dứt điểm những vấn đề còn tồn đọng và báo cáo kết quả thực hiện cho UBND Thành phố.

Hồi tháng 3/2020, Sở Xây dựng đã có Công văn 2277 hướng dẫn các địa phương thực hiện. Theo đó, sở đề nghị cấp giấy chứng nhận (GCN) quyền sở hữu nhà ở đối với các công trình sửa chữa, cải tạo, xây mới nhà ở riêng lẻ nằm ngoài khu vực quy hoạch 1/500 nếu thỏa các điều kiện như không làm thay đổi chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc theo giấy phép xây dựng (GPXD) được cấp; không ảnh hưởng đến kết cấu chịu lực công trình và không thuộc trường hợp điều chỉnh GPXD theo quy định của Luật Xây dựng. Tuy nhiên, thời điểm đó, các chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai (VPĐKĐĐ) vẫn không thực hiện được vì không biết cơ quan nào sẽ xác nhận các điều kiện trên để làm cơ sở cấp GCN.

Tiếp đến tháng 10/2020, Sở Xây dựng TP.HCM tiếp tục có văn bản hướng dẫn, cơ quan chịu trách nhiệm xác nhận 3 điều kiện trên là Thanh tra xây dựng địa bàn đối với nhà ở riêng lẻ ngoài quy hoạch 1/500 và Thanh tra xây dựng có ý kiến với nhà trong quy hoạch 1/500.

Hướng dẫn là vậy, thế nhưng các địa phương vẫn mỗi nơi làm một kiểu. Có nơi, khi chi nhánh VPĐKĐĐ chuyển hồ sơ qua lấy ý kiến thì Thanh tra xây dựng địa bàn không xác nhận, không phản hồi hoặc phản hồi chậm tại một số quận, huyện như Tân Phú, Bình Tân, huyện Bình Chánh.

Theo báo cáo ngày 25/3/2022 của quận Tân Bình, hiện quận này tiếp nhận và đang xử lý 84 hồ sơ dạng này. Chi nhánh không chuyển hồ sơ lấy ý kiến của Phòng Quản lý đô thị nữa mà chuyển qua thanh tra xây dựng địa bàn xác nhận. Tại Q.1, Chi nhánh VPĐKĐĐ tiếp nhận hồ sơ, chuyển qua cả thanh tra xây dựng địa bàn lẫn Phòng Quản lý đô thị. Trường hợp xây dựng nhỏ hơn giấy phép thì Thanh tra xây dựng địa bàn có ý kiến. Tại Q.3, chi nhánh chỉ tiếp nhận hồ sơ của người dân khi có biên bản kiểm tra của thanh tra xây dựng địa bàn và ý kiến của Phòng Quản lý đô thị.

Cuối năm 2021, UBND TP đã có văn bản giao Sở Xây dựng khẩn trương kiểm tra, rà soát và phối hợp với Sở TN&MT giải quyết dứt điểm những vấn đề còn tồn tại trong phối hợp thực hiện theo kiến nghị của Sở TN&MT và báo cáo Thành phố.

Trước đó, Sở TN&MT có báo cáo UBND TP.HCM cho rằng văn bản hướng dẫn của Sở Xây dựng còn thiếu tính thống nhất, đồng bộ của cơ quan có ý kiến; hướng dẫn thiếu tính phối hợp trong xử lý và thiếu quy định về thời gian xử lý.

Tháng 2/2022, Sở Xây dựng TP.HCM đã có công văn đề nghị các quận, huyện, TP Thủ Đức rà soát, nghiên cứu theo báo cáo của Sở TN&MT về 3 nội dung nêu trên. Ông Trần Hoàng Quân, Giám đốc Sở Xây dựng cho biết, tổng hợp số liệu từ các địa phương gửi về cho thấy số lượng nhà nhỏ hơn GPXD lên đến hàng ngàn. Sở Xây dựng đang hoàn thiện báo cáo để trình Thành phố xem xét.

Bên cạnh một số địa phương vẫn còn gặp khó khăn trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất thì một số quận như 6, 7, Gò Vấp, Phú Nhuận không gặp vướng mắc, do giải quyết hồ sơ theo hướng UBND quận sẽ điều chỉnh GPXD cho phù hợp thực tế.

Theo báo cáo của quận Phú Nhuận gửi Sở Xây dựng, từ năm 2020-2021 có 249 trường hợp nhà nhỏ hơn GPXD đã được cấp GCN. Bởi quan điểm của quận Phú Nhuận là nhà nhỏ hơn GPXD (ngoài khu quy hoạch 1/500) không làm ảnh hưởng kết cấu căn nhà, phù hợp quy hoạch, quy chuẩn thì cấp GCN và không xử lý vi phạm. Nhà trong quy hoạch 1/500 thì sẽ bị xử lý vi phạm xây dựng.

Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM cho biết, hiện Nghị định 139/2017 (về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng) được thay thế bằng Nghị định 16/2022. Theo đó, Sở Xây dựng TP.HCM kiến nghị không xem hành vi xây nhà nhỏ hơn GPXD là vi phạm xây dựng. Chủ nhà sẽ được cấp GCN bổ sung tài sản với điều kiện phải cam kết đảm bảo an toàn công trình và phòng cháy chữa cháy. Để không làm phát sinh thêm thủ tục, Sở Xây dựng kiến nghị UBND TP.HCM cho phép VPĐKĐĐ khi tiếp nhận hồ sơ dạng này, nếu phù hợp quy hoạch thì giải quyết luôn cho người dân.