Thêm nhiều kỳ vọng cho hạt gạo Việt

Tháng 8/2020, giá xuất khẩu gạo Việt sang thị trường EU đã chạm tới con số kỷ lục hơn 1.000 USD/tấn sau khi Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) có hiệu lực từ ngày 1/8. Đây là một thông tín tích cực, bởi trước khi EVFTA có hiệu lực, giá gạo ST20 xuất khẩu sang EU khoảng chỉ khoảng 800 USD/tấn, còn gạo Jasmine 520 USD/tấn.

Dự báo, sản lượng gạo xuất khẩu năm 2020 của nước ta sẽ đạt từ 6,5 - 6,7 triệu tấn gạo.

Nông dân trồng lúa, thương gia bán lúa đều… phấn khởi

Vừa thu hoạch xong gần 4ha lúa Hè Thu, ông Trần Văn Hào (xã Phú Mỹ, huyện Mỹ Tú, Sóc Trăng) mua ngay một chiếc điện thoại gần 20 triệu đồng để làm quà tặng thưởng cho cô con gái mới thi tốt nghiệp THPT đạt điểm khá cao. Theo ông Hào, trong gần 30 năm làm lúa, chưa bao giờ thấy giá lúa tốt như thế này. “Với mức giá nhảy lên 6.100 đồng/kg, thu hoạch được 26 tấn, trừ tất cả chi phí tôi còn lời gần 140 triệu đồng", ông Hào chia sẻ.

Giá lúa tăng cao khiến nhiều nông dân trồng lúa khu vực đồng bằng sông Cửu Long rất hồ hởi. Anh Nguyễn Hoàng Tân (xã Vĩnh Hậu, huyện An Phú, tỉnh An Giang), cũng vui vẻ cho biết vụ Hè Thu này anh thuê 3ha đất trồng lúa giống Đài Thơm 8, được khoảng 17 tấn, bán được giá 6.300 đồng/kg.

"Đây là lần đầu tui thấy giá lúa trong vụ hè thu cao hơn vụ đông xuân. Trả chi phí thuê đất, công cán… tui cũng lời được gần 50 triệu đồng", anh Tân nói.

Theo tìm hiểu, trên thị trường giá lúa tươi khu vực đồng bằng sông Cửu Long đang được thu mua với giá cao. Cụ thể, lúa OM có mức 6.200 đồng/kg; lúa OM 6976: Giá 6.150 đồng/kg; IR 504: Giá 6.100 đồng/kg; Jasmine: 6.300 đồng/kg; lúa OM 9577 và OM 9582: Giá 6.100 đồng/kg; Đài Thơm 8: Giá 6.300 đồng/kg; Nàng Hoa 9: Giá 6.500 đồng/kg; OM: Giá 5451 6.100 đồng/kg…

Việc lúa tươi được thu mua với giá cao những ngày qua xuất phát từ việc giá gạo xuất khẩu thời gian gần đây rất khả quan. Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, tổng khối lượng và giá trị xuất khẩu gạo 8 tháng năm 2020 đạt 4,5 triệu tấn với 2,2 tỷ USD, giảm 1,7% về khối lượng nhưng tăng 10,4% về giá trị so với cùng kỳ năm 2019. Trong đó, giá gạo 5% tấm Việt Nam tăng từ 470 USD/tấn lên 480-490 USD/tấn, mức cao nhất kể từ cuối năm 2011.

Giá gạo xuất khẩu bình quân 7 tháng đầu năm cũng đạt hơn 487 USD/tấn, tăng 12,5% so với cùng kỳ năm 2019.

Lý giải về việc giá gạo tăng cao thời gian qua, ông Võ Văn Chiêu, Giám đốc Sở Công thương tỉnh Sóc Trăng, cho rằng, ngoài tâm lý tích trữ lương thực khi dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, ảnh hưởng thời tiết bất lợi, phải ghi nhận cũng nhờ sự kiện gạo ST25 đoạt giải gạo ngon nhất thế giới cuối năm 2019 mà giá gạo xuất khẩu của Việt Nam đã thay đổi thứ hạng. Theo đó, không chỉ trong nước, nhiều người tiêu dùng nước ngoài cũng khát khao được một lần thưởng thức loại gạo được xếp hạng là ngon nhất thế giới.

"Có rất nhiều yếu tố gộp lại để hạt gạo Việt vươn tầm thế giới với giá cao như hiện nay. Không chỉ gạo 5% tấm của Việt Nam cao hơn Thái Lan mà gạo thơm ST cũng đang vượt qua ngưỡng 1.000 USD/tấn. Đây thật sự là cơ hội tốt cho hạt gạo VN mở rộng thị trường", ông Chiêu kỳ vọng.

Ông Lê Thanh Tùng, Phó cục trưởng Cục Trồng trọt, cũng nhận định, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam đã lên mức cao nhất trong nhiều năm trở lại đây do nhu cầu trên thế giới tăng cao trong khi nguồn cung hai nước Ấn Độ, Thái Lan vẫn bị hạn chế. Một điểm nữa là chất lượng gạo Việt Nam năm nay rất cao, đặc biệt là gạo thơm, nên kéo giá gạo tăng lên.

Chuyên gia này dự báo, từ nay đến cuối năm, dự báo giá gạo xuất khẩu của VN sẽ vẫn giữ ở mức cao nếu Thái Lan không đẩy mạnh xuất khẩu gạo.

"Theo đánh giá chung thì giá gạo xuất khẩu Việt Nam có thể tăng nữa vì một số nước giảm xuất khẩu trong khi nhu cầu trên thế giới tăng cao", ông Tùng dự báo.

Ngoài ra, trước tình hình tiêu thụ lúa gạo có nhiều triển vọng, giá lúa đang có lợi cho nông dân bởi khả năng xuất khẩu tốt. Mùa nước lũ ở ĐBSCL năm 2020 được dự báo thấp hơn trung bình hàng năm nên áp lực bảo vệ lúa ở các vùng đê bao lửng không cao. Ngoài ra, mùa mưa đến muộn nhưng kết thúc sớm tạo khung thời gian sản xuất thuận lợi… Do đó, phương án sản xuất lúa Thu Đông năm 2020 sẽ vào khoảng  800.000ha, tăng 75.800ha so với cùng kỳ; sản lượng ước đạt 4,4 triệu tấn, tăng 492.000 tấn là hợp lý với thực tế hiện nay. Phương án này vừa đảm bảo được lợi nhuận tốt do lúa thương phẩm bán được giá cao, đồng thời bù đắp một phần sản lượng lúa bị thiếu hụt trong vụ Đông Xuân trước do ảnh hưởng hạn, mặn.

“Các địa phương cần ưu tiên sử dụng giống lúa thơm chiếm tỷ lệ 20-30%, giống lúa chủ lực xuất khẩu chiếm tỷ lệ 50-60%, hạn chế xuống giống lúa nếp và nhóm giống chất lượng trung bình chỉ khoảng 10-20%...”, đại diện Cục Trồng trọt khuyến cáo.

Được biết, những ngày qua, nông dân khu vực đồng bằng sông Cửu Long đã xuống giống khoảng 600.000ha và sẽ dứt điểm gieo sạ vào giữa tháng 9/2020.

Vẫn còn đó những nỗi lo

Trên thực tế, dù thị trường xuất khẩu gạo Việt Nam thời gian qua tăng trưởng mạnh nhưng phần lớn vẫn xuất khẩu chủ yếu vào thị trường Philippines, Trung Quốc và Đài Loan, còn những thị trường khó tính lại chưa nhiều.

Cụ thể, hiện nay Philippines đứng thứ nhất về thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam với gần 37% thị phần. Ngoài ra, một số thị trường xuất khẩu gạo có giá trị tăng mạnh nhất là Senegal (gấp 19,6 lần, đạt 41.100 tấn), Indonesia (gấp 2,8 lần, đạt 45.200 tấn) và Trung Quốc (tăng 88,9%, đạt 457.600 tấn).

Về vấn đề này, TS Hồ Quang Cua, anh hùng lao động - cha đẻ gạo ST25 cho biết, trong nhiều năm qua, có thời điểm gạo thơm ST được bán ra nước ngoài giá trên 1.000 USD/tấn, qua mặt gạo thơm của Thái Lan, nhưng chẳng ai ngó ngàng đến.

"Gần đây mọi người quan tâm hơn. Tôi nghĩ đây là cơ hội tốt để nâng tầm hạt gạo Việt, giúp nông dân trồng lúa có thu nhập cao hơn", ông Cua chia sẻ.

Tuy nhiên, có một thực tế đáng lo là thời gian qua không chỉ có hiện tượng giả gạo ST25 mà ngay cả giống lúa này cũng bị giả. “Gạo Việt dã có được thành tựu, có tiếng vang, xuất khẩu bán giá cao, nhưng nếu không ngăn chặn tình trạng sản xuất giống ST25 giả, nay mai chất lượng sẽ bị xuống dốc, khách hàng không còn tin tưởng nữa. Do vậy rất cần sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương các cấp, xử lý thật nghiêm để răn đe”, ông Cua cho hay.

Cũng theo ông Cua, thời gian qua có rất nhiều doanh nghiệp nhờ ông phối hợp, hỗ trợ xây dựng vùng nguyên liệu lúa thơm ST24 và ST25. "Những doanh nghiệp này đầu tư bài bản, hợp đồng với nông dân hẳn hoi, sản xuất đúng quy trình nên hứa hẹn có vùng nguyên liệu lớn, an toàn phục vụ xuất khẩu vào những thị trường khó tính", ông Cua cho biết.

An Nhiên

Nên đọc

Xuất khẩu gạo tăng gần 11%

Lúa gạo Hè Thu tăng giá, gam màu sáng cho ngành sản xuất lúa gạo ở ĐBSCL

Xuất khẩu tôm vào EU, kỳ vọng tăng trưởng nhờ EVFTA

Cuối năm, xuất khẩu điều có khởi sắc?