Khẩu trang tiền triệu có giúp tránh được ô nhiễm?

Ô nhiễm gia tăng, khẩu trang đắt hàng

Những ngày cuối tháng 9 và đầu tháng 10/2019, bầu trời TP.HCM liên tục xuất hiện màn sương trắng đục, che khuất tầm nhìn. Các tòa nhà cao tầng tuy ở cao cũng khó nhìn rõ trong phạm vi nội thành. Không ít người dân lo lắng vì không rõ đó là sương mù hay khói bụi do ô nhiễm không khí mà ra.

Đến giữa tháng 10/2019, Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM đã chính thức xác nhận mây mù này là do ô nhiễm. Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường TP.HCM cho biết, tình trạng ô nhiễm không khí tại TP.HCM do bụi lơ lửng và từ hoạt động giao thông gây ra.

Theo cơ quan này, kết quả đo lường tại 30 vị trí ở TP.HCM cho thấy, các chất ô nhiễm (NO2, SO2, CO, bụi lơ lửng, PM10, PM2.5...) gia tăng đột biến trong những ngày cuối tháng 9/2019. Cơ quan này cũng ghi nhận sự gia tăng bụi mịn PM10, PM 2.5 vượt chuẩn lần lượt là 50% và 25%.

Tại thủ đô Hà Nội, Trung tâm Quan trắc Môi trường miền Bắc (CEM) cũng xác nhận tình trạng ô nhiễm đột biến. Theo đó, số liệu tổng hợp từ 13 trạm quan trắc tự động, trong khoảng thời gian 27/9-2/10, nồng độ bụi mịn PM2.5 đều vượt QCVN từ 1,2-2,3 lần. Chỉ số chất lượng không khí (AQI) tại các trạm trong thời gian từ 27/9-2/10 ở mức cao (101-200). Riêng tại trạm Sứ quán Mỹ có những ngày chất lượng không khí ở mức xấu (201-300). Theo tiêu chuẩn của Mỹ, chỉ số AQI trong khoảng 201-300 là thang màu tím, thuộc nhóm rất ô nhiễm.

Trong bối cảnh chất lượng không khí đi xuống, hàm lượng bụi mịn tăng cao, người tiêu dùng săn tìm các loại khẩu trang kháng khuẩn, ngăn ngừa bụi. Giá của các loại khẩu trang này cũng dao động ở nhiều mức khác nhau. Chị Thanh Thảo, chủ một nhà thuốc tại phường 3, quận 8, TP.HCM cho biết, những ngày đầu tháng 10/2019, mỗi ngày nhà thuốc bán ra khoảng 50-100 hộp khẩu trang y tế, có hôm nhiều hơn. Loại khẩu trang này ngày bình thường nhà thuốc vẫn bán vài chục hộp/ngày, với giá 50.000 đồng/hộp.

Trên các trang bán hàng online, nhộn nhịp nhất là các loại khẩu trang hoạt tính có van thoáng khí, khẩu trang chống độc, chống bụi mịn với mức giá dao động từ vài trăm ngàn đến cả triệu đồng. Chẳng hạn, loại khẩu trang được quảng cáo có van khí có quạt giúp thở dễ hơn, chạy bằng pin sạc lại nhiều lần, lọc tới 99% lượng bụi mịn được bán với giá 380.000-450.000 đồng/chiếc. Còn các loại khẩu trang nhập khẩu được quảng bá diệt khuẩn và ngăn bụi theo tiêu chuẩn Mỹ (như Cambridge Mask Co, Vogmask), thì có giá khoảng 900.000 đồng đến 1,5 triệu đồng/cái.

Khẩu trang chống bụi mịn Cambridge Mask có giá 1,5 triệu đồng/chiếc.

Khẩu trang Vogmask nhập khẩu từ Mỹ được rao bán 750.000-1.100.000 đồng.

Có tránh được ô nhiễm bằng khẩu trang?

ThS. BS. Lê Đình Vĩnh Phúc (Trung tâm Y khoa Medic TP.HCM) nhận định, ô nhiễm không khí là nguyên nhân làm tăng nguy cơ đột quỵ, suy nhược thần kinh, bệnh tim mạch, các bệnh đường hô hấp như khó thở, hen suyễn, viêm phổi... “Riêng bụi mịn (PM10 và PM2,5) gây tác hại khôn lường tới sức khỏe con người, đặc biệt là làm gia tăng tỷ lệ ung thư phổi trong cộng đồng dân cư” - BS. Phúc nói.

Hạt bụi mịn được hiểu là hạt bụi có kích thước siêu nhỏ. PM 2,5 là hạt bụi có kích thước nhỏ hơn 2,5 micromet. PM 10 là hạt bụi có kích thước 2,5-10 micromet. Để tránh ô nhiễm không khí, cách đơn giản và gần gũi nhất mà người tiêu dùng nghĩ đến là đeo khẩu trang. Nhưng đeo khẩu trang, thậm chí loại cả triệu đồng mỗi cái, có giúp người tiêu dùng tránh được ô nhiễm không khí hiệu quả?

Theo BS. N.V.C, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, đeo khẩu trang cũng giống việc dùng máy lạnh lọc không khí. Do đó, không thể ngăn được hết vi khuẩn và tất cả các loại bụi, nhất là bụi mịn. Nhưng khẩu trang cũng giúp ngăn được một phần bụi lớn. Khẩu trang than hoạt tính hay màng lọc chỉ là lời quảng cáo, về mặt y học thì không hiệu quả để ngăn bụi mịn.

Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM khi thông báo về tình hình ô nhiễm tại TP.HCM cũng không có nhận xét nào cho rằng khẩu trang có thể giúp tránh bụi mịn và vi khuẩn. Cơ quan này khuyên người dân hạn chế ra đường và các hoạt động thể thao ngoài trời. Để tránh bụi mịn hay ô nhiễm không khí nói chung, WHO cho rằng biện pháp triệt để là phải bảo vệ môi trường.

Bụi mịn phát sinh từ nguyên nhân tự nhiên (cháy rừng, bão cát, lốc xoáy...) hay do hoạt động của con người (đốt than củi, quá tải giao thông...). BS. Phúc cho rằng, để tránh ô nhiễm không khí, ngoài việc bảo vệ môi trường, người dân trước hết cần tăng cường vệ sinh cá nhân. Khi ra ngoài nên tránh xa nguồn ô nhiễm không khí, mang khẩu trang có lớp lọc bụi khi ra ngoài. “Khi ra đường về nên rửa mũi với nước muối sinh lý, nâng cao miễn dịch cơ thể bằng chế độ dinh dưỡng tốt để giữ gìn lớp niêm mạc đường hô hấp, đảm bảo là hàng rào lọc bụi tốt của cơ thể” - BS. Phúc khuyến cáo.

Khẩu trang than hoạt tính hay màng lọc chỉ là lời quảng cáo, về mặt y học thì không hiệu quả để ngăn bụi mịn.

Bụi mịn (PM10 và PM2,5) gây tác hại khôn lường tới sức khỏe con người, đặc biệt là làm gia tăng tỷ lệ ung thư phổi trong cộng đồng dân cư.

Hoàng Yến

Nên đọc

Kẻ thuê người đổ dầu thải gây ô nhiễm nước sông Đà ra đầu thú

Khởi tố vụ án gây ô nhiễm nước sạch sông Đà

Tạm ngừng việc cấp nước sinh hoạt vô thời hạn do nguồn nước sông Đà ô nhiễm

Thủ tướng yêu cầu Bộ Công an điều tra vụ nước sạch sông Đà bị ô nhiễm dầu thải