Giấc mơ biến Việt Nam thành “bếp ăn của thế giới”

Ấp ủ nhiều năm cho chiến lược dài hơi…

Những nỗ lực thành lập một hiệp hội chuyên về ẩm thực bắt đầu từ tháng 9/2015. Thế nhưng, ông Nguyễn Quốc Kỳ - Tổng Giám đốc Công ty Du lịch Vietravel - nói giấc mơ đã ấp ủ từ rất lâu. Cách đây hàng chục năm, Philip Kotler - cha đẻ của học thuyết tiếp thị hiện đại - khi đến Việt Nam đã khuyến khích “Việt Nam hãy là bếp ăn của thế giới”. Ẩm thực Việt Nam lúc đó chưa được thế giới chú ý như hiện nay. Các món ngon như phở, bún chả, chả giò, gỏi cuốn… được các tạp chí du lịch và ẩm thực uy tín vinh danh, nhưng nó chưa tạo thành một trào lưu.

Các chính khách hàng đầu thế giới đến Việt Nam lan tỏa sự yêu thích đó. Hai cựu Tổng thống Bill Clinton yêu vị phở Sài Gòn, Barack Obama thích bún chả Hà Nội… Rồi đến các đầu bếp nổi tiếng như Martin Yan, Anthony Bourdain, Bobby Chinn… giới thiệu với thế giới nền ẩm thực đa dạng và phong phú. Ẩm thực Việt Nam trở thành tâm điểm của truyền thông thế giới. Cơn sốt nào rồi cũng phải hạ nhiệt và trở thành quá khứ nếu không có một kế hoạch dài hơi và kế hoạch quảng bá chuyên nghiệp tiếp theo. Sự ra đời của hiệp hội là một “cơ hội vàng” để ẩm thực Việt Nam chính thức bước lên tầm cao mới, trở thành một thương hiệu quốc gia chinh phục thế giới.

Với hơn 300 hội viên là những nhà quản lý du lịch, chủ doanh nghiệp thực phẩm và các nhà hàng nổi tiếng cùng các nhà nghiên cứu văn hóa ẩm thực, nghệ nhân và đầu bếp, VCCA đặt ra nhiều chương trình hành động. Đầu tiên là liên hoan ẩm thực món ngon các nước tổ chức tại TP.HCM vào tháng 11 sắp tới, trong đó hiệp hội sẽ đảm trách các món thuần Việt. Ông Nguyễn Quốc Kỳ nói: “Trải qua những biến động của lịch sử, cách chế biến món ăn Việt Nam có nhiều biến đổi. Nhiều nguyên liệu, công thức mất đi hoặc cách chế biến đã bị lai tạp và ảnh hưởng của các nền ẩm thực. Tìm lại đúng món ăn xưa, hồn xưa là một quá trình lâu dài”.

Một kế hoạch lớn khác là thành lập bảo tàng ẩm thực Việt Nam tại Huế và khôi phục hơn 100 món ăn hoàng cung và dân dã của vùng đất cố đô. Festival Huế đã định hình là một liên hoan văn hóa và du lịch uy tín. Nhưng đưa các món ăn Huế lên thành một thương hiệu mới để thu hút thực khách trong và ngoài nước, lại cần có kế hoạch mới. Khôi phục một cái Tết xưa đúng chất Huế cũng là một kế hoạch trọng tâm của hiệp hội - bà Phan Tôn Tịnh Hải, nữ bếp trưởng gốc Huế và giám khảo các chương trình thi đầu bếp nổi tiếng, chia sẻ như vậy.

Một chương trình làm việc kỳ công khác là xác lập hoàng tử Lang Liêu trong truyền thuyết bánh chưng bánh dày làm “ông tổ ẩm thực Việt Nam” và đăng ký để Chính phủ phê duyệt…

Đầu bếp trẻ Cẩm Thiên Long trong Top 3 cuộc thi Đầu bếp đỉnh năm 2015. Tháng 8/2017, anh giành giải vàng Liên hoan ẩm thực đường phố Singapore với món bún thịt nướng. Cẩm Thiên Long hiện vẫn chưa là hội viên VCCA.

Xây dựng tiêu chuẩn cho thương hiệu ẩm thực Việt Nam

Tiến sĩ Sử học Hãn Nguyên Nguyễn Nhã hiện là trưởng đề án “Bếp Việt - Bếp của thế giới”, nói nhiều nhà hàng và đầu bếp không quan tâm đến nét riêng của ẩm thực Việt nên tình trạng pha tạp Trung Quốc, Tây tràn lan trong các nhà hàng Việt ngay tại Việt Nam. Trong khi đó, cộng đồng người Việt ở nước ngoài lại giữ đúng hương vị xưa trong các món ăn. Chính vì thế, quy chuẩn đào tạo đầu bếp cần đặt lên hàng đầu.

Chủ tịch VCCA Nguyễn Quốc Kỳ nói, hiệp hội chú trọng đến các khóa đào tạo và cấp giấy chứng nhận cho các đầu bếp Việt Nam và nước ngoài. Có hai dòng chảy: Các đầu bếp nước ngoài đến Việt Nam tìm kiếm công thức và nguyên liệu mới và các đầu bếp nổi tiếng của Việt Nam ra nước ngoài làm việc. Ông nói chú trọng các tiêu chuẩn thuần Việt sẽ tạo nên thương hiệu cho món ăn Việt Nam.

“Nhưng không có các doanh nhân thì không làm được gì cả” – ông Kỳ nhắc lại ý kiến của một chuyên gia ẩm thực nước ngoài. Có nhiều mắt xích trong kinh doanh ẩm thực như nông dân, nhà cung ứng nguyên liệu, người chế biến và nhà kinh doanh. Nếu không có sự đầu tư tài chính lâu bền thì sự hình thành thương hiệu uy tín rất chật vật.

Ông Nguyễn Quốc Kỳ - Tổng Giám đốc Công ty Du lịch Vietravel - được bầu làm chủ tịch đầu tiên của Hiệp hội Văn hóa Ẩm thực Việt Nam. Giấc mơ của ông Kỳ và những nhà đồng sáng lập hiệp hội là biến "Việt Nam trở thành bếp ăn của thế giới"! (Ảnh: Ricky Hồ)

Để giấc mơ không là tham vọng hão…

Thái Lan là một ví dụ để Việt Nam học hỏi trong việc biến ẩm thực thành thương hiệu quốc gia. Khoảng 15.000 nhà hàng Thái ớ nước ngoài tham gia chương trình Thai Select do Cục Xúc tiến Thương mại Quốc tế (DITP) thuộc Bộ Thương mại Thái Lan quản lý.

Ngò, sả, lá quế Thái, riềng, me, ớt, man pla - nước mắm, đường tán và mắm tôm… là những gia vị được Chính phủ Hoàng gia Thái Lan quy định trong chương trình quảng bá ẩm thực Thái Lan ra nước ngoài. 29 món ăn có trong thực đơn của các nhà hàng Thai Select. Những nhà hàng đạt chuẩn 3-4 sao được gắn nhãn Thai Select, đạt chuẩn 5 sao thì Thai Select Premium. Các nhà hàng Thái ở nước ngoài khi quảng cáo đều gắn với thương hiệu Thai Select, ngay cả câu slogan của DITP “Muốn thưởng thức món ăn thuần túy Thái Lan, hãy chọn Thai Select”.

Chương trình này thành công ở nước ngoài. Đến năm 2012 thì Chính phủ Thái Lan bắt đầu áp dụng với các nhà hàng trong nước.

Nhưng không chỉ dừng lại ở cái tên Thai Select. Ngân hàng Eximbank Thailand còn có chương trình cho người Thái và Thái kiều ở nước ngoài vay vốn để mở nhà hàng.

 Ricky Hồ

Nên đọc

Khám phá ẩm thực các nước giữa lòng Sài Gòn

Độc đáo văn hóa ẩm thực Ê Đê

Vua bếp Martin Yan đến An Giang "khuấy động" hoạt động văn hóa ẩm thực

Vừa thưởng thức ẩm thực vừa nghe acoustic độc đáo ở Sài Gòn