Đà Nẵng: Phục hồi Di tích quốc gia đặc biệt Thành Điện Hải

Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng Lê Trung Chinh vừa ký Quyết định (số 1202), phê duyệt dự án tu bổ, phục hồi, tôn tạo di tích quốc gia đặc biệt Thành Điện Hải giai đoạn 2.

Theo nội dung của quyết định, trong giai đoạn 2 dự án được tiến hành trong phạm vi khuôn viên di tích Thành Điện Hải có tổng diện tích 26.519m2, gồm: hạ giải, tháo dỡ, di dời các thành phần, công trình không phù hợp như Bảo tàng Đà Nẵng hiện trạng (chuyển về địa điểm mới ở khu 42 Bạch Đằng) và khối nhà 1 tầng phía tả trên nguyên tắc giữ gìn tối đa các thành phần nội thất trưng bày, các trang thiết bị, các vật liệu còn tốt để tái sử dụng sau này; di dời, cất giữ, bảo quản các khẩu súng thần công để tái sử dụng trưng bày; di dời các thành phần trưng bày ngoài trời không liên quan tới lịch sử Thành Điện Hải như máy bay trực thăng, cây cảnh, chậu cảnh, giữ lại các cây xanh có kích thước lớn; phá dỡ hệ thống sân, đường hiện trạng không phù hợp…

Tiếp đó, các đơn vị sẽ tiến hành thám sát khảo cổ học khoảng 50% diện tích trong thành nội làm cơ sở khoa học trong việc phục dựng, tái tạo; phục dựng cổng thành phía Đông; cầu phía cổng Tây; Kỳ đài ở phía Nam…

Đặc biệt, Đà Nẵng sẽ tiến hành xây dựng Nhà trưng bày ngầm dưới lòng đất để không làm cản trở tầm nhìn bao quát chung toàn bộ tổng thể khu di tích; xây dựng nhà nghỉ chân làm điểm dừng chân, nghỉ ngơi cho du khách khi đến tham quan di tích…

Dự án tu bổ, phục hồi và tôn tạo di tích Thành Điện Hải giai đoạn 2 do Sở Văn hóa và Thể thao TP Đà Nẵng làm chủ đầu tư; Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng và công nghiệp Đà Nẵng quản lý dự án; thời gian thực hiện năm 2019-2024. Đơn vị tư vấn lập dự án là Viện Bảo tồn Di tích (Bộ VHTTDL); đơn vị tư vấn thẩm tra dự án là Trung tâm Bảo tồn di tích và Di sản Kiến trúc (Viện Kiến trúc Quốc gia). Tổng mức đầu tư dự án hơn 84,2 tỷ đồng (trong đó chi phí xây dựng hơn 40,5 tỷ đồng; chi phí xây dựng hệ thống trưng bày, trình diễn và mô phỏng di tích hơn 16,8 tỷ đồng…).

Trước đó, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định 2082/QĐ-TTg ngày 25/12/2017 công nhận Thành Điện Hải là Di tích quốc gia đặc biệt.

Giai đoạn 1 của dự án tu bổ, phục hồi và tôn tạo Di tích quốc gia đặc biệt Thành Điện Hải đã được khởi công từ tháng 3/2018, đến nay đã hoàn thành với việc di dời nhà dân và các công trình liên quan, khôi phục toàn bộ hệ thống tường thành, kè hào cải tạo cảnh quan khuôn viên cây xanh.

Thành Điện Hải trước là đồn Điện Hải, xây dựng năm 1813 (Gia Long thứ 12) gần cửa biển Đà Nẵng. Năm 1823 (Minh Mạng thứ 4) cho dời đồn Điện Hải vào bên trong đất liền, trên một gò đất cao. Đồn được xây bằng gạch.

Năm 1835 (Minh Mạng thứ 15) đồn đổi tên là thành Điện Hải.

Năm 1840, Tham tri Bộ công Nguyễn Công Trứ vào xem xét hệ thống phòng thủ ở Đà Nẵng, sau đó có đề nghị tăng cường phòng thủ các thành Điện Hải, An Hải.

Năm 1847 (Thiệu Trị thứ 7), thành Điện Hải được mở rộng có chu vi 556m, thành cao hơn 5m, chung quanh là hào sâu 3m. Thành có 2 cửa, một cửa mở về phía Nam (cửa chính), một cửa mở về phía Đông. Trong thành có hành cung, có kỳ đài, các cơ sở chứa lương thực, đạn dược, thuốc súng và được trang bị 30 ụ súng đại bác cỡ lớn. Thành xây bằng gạch theo đề án thiết kế kiểu Vauban, hình vuông.

Hiện nay, di tích thành Điện Hải tọa lạc tại phường Thạch Thang, quận Hải Châu. Tường thành phía Tây, Đông và các góc tương đối còn nguyên vẹn. Cửa thành phía Nam đã mất và phía Bắc đã hư hại. Gần đây, di tích thành Điện Hải được trùng tu, gia cố, phục hồi lại nguyên trạng.

Thành Điện Hải là một dấu ấn ghi nhớ truyền thống đấu tranh chống Pháp của nhân dân Đà Nẵng và nhân dân cả nước, quyết tâm giữ vững nền độc lập dân tộc, bảo vệ lãnh thổ. Đây cũng là đồn lũy quan trọng góp phần đánh bại cuộc tấn công của thực dân Pháp vào Đà Nẵng những năm 1858 - 1860. Một tượng đài uy nghi của Tướng quân Nguyễn Tri Phương đã được dựng tại đây, để ghi nhớ một giai đoạn lịch sử hào hùng của thành phố.