Cuộc mặc cả thương mại Mỹ - Thái

Cấm thuốc trừ sâu và diệt cỏ của Hoa Kỳ

Thái Lan vẫn tiếp tục lệnh cấm đối với ba loại hóa chất nông nghiệp từ Hoa Kỳ bất chấp phản đối kịch liệt của gã khổng lồ. Từ 1/12/2019, loại thuốc diệt cỏ dạng nước (herbicides paraquat), thuốc diệt cỏ dạng khô (glyphosate) và thuốc trừ sâu (chlorpyrifos) bị nâng cấp từ hóa chất có hại loại 3 thành hóa chất độc hại loại 4 và bị cấm sản xuất, sử dụng, sản xuất và xuất nhập khẩu.

Bangkok Post đưa tin Thủ tướng Prayut Chan-O-cha tuyên bố sẽ cử các quan chức đến trao đổi và giải thích rõ với tòa đại sứ Hoa Kỳ tại Bangkok quan điểm của chính phủ Thái Lan. Trong khi đó, Hoa Kỳ dự kiến sẽ nêu vấn đề tại Hội nghị thượng đỉnh Asean. Quan điểm của chính phủ Hoa Kỳ là: Ba loại hóa chất trên đã được khoa học chứng minh là vô hại với sức khỏe con người và động vật, và đang được sử dụng rộng rãi ở Hoa Kỳ, Nhật Bản và châu Âu. Tổ chức Lương Nông Liên Hợp Quốc (FAO) cũng chứng thực điều này.

Lệnh cấm sẽ chặn đường vào thị trường Thái Lan của ba loại hóa chất trên. Lệnh cấm cũng sẽ ảnh hưởng đến nhập khẩu đậu nành, lúa mì và nông sản của Hoa Kỳ vào Thái Lan vốn có dư lượng thuốc diệt cỏ và thuốc trừ sâu ở nồng độ được phép của luật định Hoa Kỳ. Tổ chức bảo vệ chủ quyền nông thực phẩm và đa dạng sinh học Thái Lan (Biothai) ước đoán lệnh cấm sẽ ảnh hưởng đến 51 tỷ baht (tức 1,7 tỷ USD) trong tổng lượng hàng nông sản trị giá 73,2 tỷ baht từ Hoa Kỳ, tức 70% lượng nhập khẩu nông sản.

Biothai nói rằng Hoa Kỳ phản đối lệnh cấm của Thái Lan vì sự khuynh loát dữ dội của Tập đoàn hóa nông nghiệp Monsanto. Các loại thuốc diệt cỏ glyphosate của đại công ty này có tên thương mại là Roundup.

Hoa Kỳ đang gây áp lực với Thái Lan nhằm gỡ bỏ lệnh cấm đối với ba loại thuốc trừ sâu và diệt cỏ của Hoa Kỳ. (Ảnh: Bangkok Post).

Cắt ưu đãi thuế suất bằng không

Hoa Kỳ dành cho Thái Lan chế độ miễn thuế trong chương trình Hệ thống ưu đãi thuế quan (GSP) khởi sự năm 1974 nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế ở các quốc gia đang phát triển. Khoảng 1,8 tỷ USD hàng hóa Thái Lan được hưởng thuế suất 0%, tuy vậy Bộ Thương mại nước này nói hiện họ chỉ sử dụng cơ chế ưu đãi này với 1,3 tỷ USD hàng hóa xuất khẩu.

Kể từ 25/5/2020, Hoa Kỳ áp thuế suất 4,5% với 573 mặt hàng của Thái Lan, tức khoảng 1/3 số mặt hàng được miễn thuế thực hiện từ năm 1974. Bộ Thương mại Thái Lan ước tính hàng xuất khẩu sang Hoa Kỳ sẽ giảm 28,8-32,8 triệu USD trong năm 2020.

Khi công bố chấm dứt ưu đãi thuế với Thái Lan hôm 25/10, Tổng thống Donald Trump nói rằng việc đình chỉ là hệ quả của việc “Thái Lan lơ là trong việc bảo vệ quyền lao động ở Thái Lan theo các chuẩn mực quốc tế”. Tuy nhiên, Bộ trưởng Lao động Thái Lan Chatu Mongol Sonakul lại khẳng định rằng các luật về lao động của vương quốc này cung cấp các biện pháp bảo vệ cần thiết đối với công nhân.

Bộ Thương mại Thái Lan tuyên bố tuần rồi sẽ thương lượng lại với Hoa Kỳ về việc đình chỉ một phần các ưu đãi miễn thuế suất đối với hàng Thái Lan trong khi nước này tìm kiếm thị trường mới nhằm giảm bớt thiệt hại.

“Hoa Kỳ đã xét lại quy chế thương mại đặc biệt dành cho Thái Lan dưới góc cạnh pháp lý của riêng họ. Chúng ta sẽ cố gắng thương lượng lại trước khi việc đình chỉ ưu đãi thuế quan có hiệu lực trong vòng sáu tháng tới” - ông Keerati Rushchano, quyền Tổng Giám đốc Cục Ngoại thương thuộc Bộ Thương mại Thái Lan, phát biểu.

Theo Cục Thống kê Hoa Kỳ, Thái Lan đạt thặng dư mậu dịch 19,4 tỷ USD đối với Hoa Kỳ trong năm 2018.

Giới phân tích nói rằng Hoa Kỳ đã đình chỉ ưu đãi GSP như một biện pháp trả đũa đối với Thái Lan khi nước này liên tục cấm sử dụng một số loại hóa chất của Hoa Kỳ trong chăn nuôi và trồng trọt. Thái Lan đã cấm sử dụng ractopamine trong chăn nuôi heo hơn 15 năm qua. Lệnh cấm này đã khóa chặt đường vào thị trường Thái Lan của thịt heo Hoa Kỳ bởi loại thuốc này được sử dụng rộng rãi trong các trang trại ở Hoa Kỳ nhằm giúp heo nuôi tăng tỷ lệ nạc và tăng trọng. Tiếp đến là lệnh cấm thuốc trừ sâu và diệt cỏ.

Cuộc mặc cả với ông Trump

Thái Lan đang hy vọng có thể thương thuyết thành công để giành lại ưu đãi GSP.

Khi công bố rút ưu đãi GSP với Thái Lan, ông Trump cũng thông báo sẽ áp dụng lại chế độ ưu đãi thuế với Ukraine. Trước đây, Ukraine đã bị trừng phạt nặng nề bởi không bảo vệ được quyền sở hữu trí tuệ của các công ty Hoa Kỳ, nhưng sau đó đã “đạt được tiến bộ đáng kể” - theo lời ông Trump. Trước đó, Ấn Độ bị tước ưu đãi thuế suất vào tháng 6/2019 vừa rồi bởi không đáp ứng đòi hỏi mở cửa thị trường của ông Trump.

“Trong khi tiếp tục thương lượng với Hoa Kỳ, chúng tôi sẽ tiếp tục hỗ trợ các công ty Thái tìm kiếm cơ hội ở các thị trường mới như Trung Đông, châu Phi và Đông Âu” - ông Keerati phát biểu.

Thái Lan vẫn tìm cách để hưởng lợi từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung này bằng cách quảng bá đất nước họ là “điếm đến tuyệt vời” cho các công ty dời hãng xưởng từ Trung Quốc. Các gói định cư với các ưu đãi thuế được tung ra để cạnh tranh với người láng giềng Việt Nam. “Mất ưu đãi thuế quan GSP là một mất mát lớn trong sức hấp dẫn và thu hút các công ty có ý định di dời hãng xưởng từ Trung Quốc” - tờ Nikkei Asian Review bình luận.

Ông David Stilwell, trợ lý Ngoại trưởng Hoa Kỳ trong các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương, đến Bangkok để tham dự Hội nghị thượng đỉnh Asean và đối tác. Xét bối cảnh thế giới và khu vực, đình chỉ ưu đãi thuế quan được xem là “chiêu mặc cả đáng giá” của chính quyền ông Trump để đạt được các lợi thế thương mại cho Hoa Kỳ.

Ricky Hồ

Nên đọc

Ngành mía đường “đắng” vì gian lận thương mại

Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung và heo khổng lồ tại Trung Quốc

Đồng loạt kiểm tra các mặt hàng thương mại điện tử đến hết năm 2020

Thương mại toàn cầu tụt dốc, kinh tế thế giới suy yếu