Bình tĩnh trước việc hạ trần lãi suất USD

Chưa lung lay niềm tin

Tối 27/9, NHNN bất ngờ công bố điều chỉnh lãi suất USD với mức áp dụng cho tiền gửi của tổ chức (trừ tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài) là 0%/năm; mức lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi của cá nhân là 0,25%/năm. Trước đó, lãi suất tiền gửi của các tổ chức ở mức 0,25%/năm và cá nhân là 0,75%/năm.

NHNN cũng quy định, đối với lãi suất tiền gửi bằng USD có kỳ hạn của tổ chức, cá nhân tại tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phát sinh trước ngày quyết định này có hiệu lực thi hành, được thực hiện cho đến hết thời hạn. Còn trường hợp hết thời hạn đã thỏa thuận, tổ chức, cá nhân không đến lĩnh tiền gửi, thì tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài áp dụng lãi suất đối với tiền gửi theo quy định tại quyết định này.

Trước quyết định của NHNN, đa số nhà đầu tư cho rằng, đây là một kế sách hay giúp hạ nhiệt tỷ giá, giảm tâm lý găm giữ USD, giúp tăng dự trữ ngoại hối, giúp thị trường chứng khoán có thêm dòng tiền mới…Cũng có ý kiến cho rằng, đây là động thái nới lỏng tiền tệ của NHNN. Bởi việc giảm lãi suất huy động USD về 0% sẽ khiến các tổ chức mạnh tay bán ra USD, đồng nghĩa VND cung ứng ra thị trường nhiều hơn, từ đó tác động gián tiếp đến việc hạ lãi suất.

Việc hạ trần lãi suất USD cũng nhằm mục đích tăng vị thế VND, nhằm kéo gần khoảng cách giữa VND và USD trong thời gian tới. Tuy nhiên chính các nhà đầu tư cũng chưa thể khẳng định là việc này sẽ có tác động mạnh tới giá trị của VND trong thời gian tới. Đồng thời, một số nhà đầu tư cũng cho biết, động thái trên của NHNN cho thấy, thị trường ngoại tệ bắt đầu có dấu hiệu căng thẳng. Thực tế thời gian qua, khối ngoại đã bán ròng khá lớn.

Theo một chuyên gia ngành ngân hàng, chính sách trần lãi suất tiền gửi ngoại tệ của NHNN có tác dụng chống đầu cơ ngoại tệ. Nhưng có một thực tế là dù USD có bị hạ trần thì VND cũng khó mà “nóng” lên ngay được bởi trong 5 năm qua, VND đã mất giá so với USD tới 35%, như vậy thì việc hạ trần USD liệu có lôi kéo được niềm tin của các cá nhân và doanh nghiệp?

Còn trong báo cáo phát đi ngay sau đó, Ngân hàng ANZ nhận định, động thái điều chỉnh lãi suất đồng USD của NHNN là nhằm thực hiện chính sách chống đô la hóa, ngăn chặn việc tích trữ ngoại tệ. Ngân hàng ANZ cũng kỳ vọng, Việt Nam sẽ nới lỏng chính sách tiền tệ nhiều hơn nữa trong năm 2016.

Lãi suất tiết kiệm USD qua một số năm. (Nguồn: SBV)

Xu hướng “găm” USD

Việc giảm lãi suất huy động USD xuống mức 0% cũng không tác động nhiều đến lượng cung USD trên thị trường. Bởi dù lãi suất USD giảm còn 0% nhưng các tổ chức kinh tế vẫn có xu hướng “găm” USD trong tài khoản thanh toán để chuẩn bị nguồn thanh toán khi đến kỳ hạn, đồng thời để đề phòng rủi ro tỷ giá. Trên thực tế, bấy lâu nay, lãi suất tiền gửi bằng USD với tổ chức cũng đã ở mức rất thấp nhưng các tổ chức này vẫn tiếp tục gửi tiền.

Ngoài ra. các doanh nghiệp có khả năng phải thanh toán hợp đồng bằng ngoại tệ trong tương lai thì vẫn nỗ lực mua USD để dự trữ; còn nhiều đơn vị đang giữ đồng bạc xanh thì không bán ra với kỳ vọng tỷ giá sẽ tăng vào cuối 2015 hoặc đầu 2016.

Còn đối với tiền gửi ngoại tệ của người dân, lãi suất huy động USD đã giảm 0,5% (từ 0,75% xuống 0,25%), trước động thái này nhiều chuyên gia đánh giá việc huy đông vốn ngoại tệ sẽ giảm không đáng kể và tỷ trọng tiền gửi ngoại tệ cũng chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ trong tổng huy động vốn của ngân hàng.

Về phía các ngân hàng thương mại, vốn ngoại tệ của các doanh nghiệp hiện nay chủ yếu có tính chất lưu động, dùng để hoàn trả cho những nguồn ứng trước. Nếu doanh nghiệp và người dân tăng cường chuyển đổi, ngoại tệ vẫn nằm trong cơ cấu vốn của các ngân hàng.

Hiện các ngân hàng thương mại trong nước cũng đã và đang tiếp cận các nguồn vốn quốc tế, do đó, nguồn tín dụng ngoại tệ không phải là vấn đề đáng quan ngại, mà dòng chảy của nó như thế nào trong thời gian tới tùy thuộc vào điều kiện và chính sách của NHNN.

Chia sẻ với báo chí, ông Đinh Đức Quang, Phó Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB) cho biết, sau khi NHNN điều chỉnh tỷ giá khá mạnh, nhu cầu vay ngoại tệ của khách hàng doanh nghiệp trong 2-3 tháng vừa qua có dấu hiệu giảm. Đại diện ngân hàng này cũng cho rằng, khó có việc khách hàng rút USD về để chuyển đổi sang kênh khác vì một vài năm nay, NHNN giữ lãi suất tiền gửi USD ở mức rất thấp để giảm tình trạng găm giữ ngoại tệ và đô la hóa. Vì nếu khách hàng có nguồn tiền gửi ngoại tệ lớn, họ cũng đã đa đạng hóa các kênh đầu tư từ trước.

Thực tế, với mức giảm này, tính ra phần lãi không đáng kể, họ đã xác định ngay từ đầu gửi USD tại ngân hàng xem như một phương tiện cất giữ, tích lũy nhằm đảm bảo sự đa dạng hóa nguồn tiền tiết kiệm.

Đứng trước quyết định giảm lãi suất USD của NHNN, nhiều nhà đầu tư đều cho rằng thanh khoản của USD trong thời gian tới vẫn ổn định, sẽ chưa có biến động nhiều. Việc hạ lãi suất USD sẽ giúp NHNN kiểm soát tốt hơn sự luân chuyển của các dòng vốn, góp phần thực hiện các chính sách tiền tệ phục vụ phát triển kinh tế vĩ mô, chứ không chỉ riêng vì mục tiêu của chính sách điều hành tỉ giá.

Sau cùng, quyết định của NHNN về việc hạ trần lãi suất USD bên cạnh nhiều mặt tích cực thì cũng mang tính cảnh báo là nền kinh tế Việt Nam đã hội nhập khá sâu với kinh tế thế giới. Do đó, khi Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) tăng lãi suất, Việt Nam cần duy trì mặt bằng lãi suất USD trong nước ở mức hợp lý để đảm bảo lãi suất USD trong nước không quá thấp so với mặt bằng lãi suất trên thị trường quốc tế. Điều này sẽ giúp tránh được việc khó thu hút vốn vào thị trường Việt Nam hoặc các doanh nghiệp sẽ tìm cách giữ doanh thu xuất khẩu ở nước ngoài.

 Mai Trinh

Nên đọc

Bức tranh lợi nhuận 6 tháng đầu năm của các ngân hàng

Tổng giám đốc Eximbank khẳng định ngân hàng không bị kiểm soát đặc biệt

Nâng biên độ tỷ giá: Ngân hàng Nhà nước ghi điểm

Tuyệt chiêu nhận dạng tiền giả của ngân hàng nhà nước