Bài toán cải thiện năng lực cạnh tranh quốc gia

Theo “Báo cáo Năng lực cạnh tranh toàn cầu 2019” của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) vừa công bố, Việt Nam đứng thứ 67 trong 141 nền kinh tế năm nay, mức tăng 10 bậc và 3,5 điểm, đây được xem là mức tăng (về điểm số) ấn tượng nhất.

Với nhiều giải pháp tổng thể từ Trung ương đến địa phương, năm nay, môi trường kinh doanh của Việt Nam tăng được 13 bậc, năng lực cạnh tranh quốc gia tăng được 5 bậc; chỉ số Chính phủ điện tử tăng 1 bậc. Từng chỉ tiêu cụ thể đều có mức cải thiện như tiếp cận điện năng tăng 69 bậc, thuế và bảo hiểm xã hội tăng 36 bậc, khởi sự kinh doanh tăng 17 bậc; chỉ số đổi mới sáng tạo tăng 14 bậc, đứng thứ 45; năng lực cạnh tranh du lịch và lữ hành đứng thứ 67; chỉ số logistics đứng thứ 39 ...

Dù đã có sự cải thiện nhanh với 8/12 tiêu chí, nhưng năng lực cạnh tranh của Việt Nam vẫn chỉ đứng hạng thấp trong khối ASEAN, xếp vị trí thứ 7 sau Singapore, Malaysia, Thái Lan, Indonesia và Philippines ... Chưa đạt được mục tiêu top 4 ASEAN.

Cũng theo báo cáo trên, chỉ số có sự suy giảm mạnh là hệ thống tài chính. Nguồn vốn cho doanh nghiệp vừa và nhỏ giảm 0,8 điểm và 12 bậc, đứng ở thứ hạng 67 (năm 2018 có thứ hạng 85). Kết quả này cho thấy tiếp cận tín dụng vẫn là trở ngại lớn đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ. Bên cạnh đó, mức độ sẵn có về vốn đầu tư mạo hiểm tuy có sự cải thiện, nhưng chậm so với nhiều nền kinh tế, dẫn tới thứ hạng giảm 10 bậc ( từ vị trí 51 xuống vị trí 61). Mức độ minh bạch về ngân sách giảm 50,4 điểm (từ 65,4 xuống 15 điểm), dẫn tới thứ hạng tụt 42 bậc (từ vị trí 42 xuống vị trí 84). Mức độ tiếp xúc với nước uống không an toàn có dấu hiệu tăng, hiện ở thứ hạng thấp (thứ 95), giảm 13 bậc so với năm 2018 (thứ 82). Hiệu quả dịch vụ cảng biển tuy không giảm điểm, nhưng tụt 5 bậc (đứng thứ 83). Hiệu quả giải quyết phá sản doanh nghiệp tiếp tục là rào cản lớn đối với hoạt động kinh doanh ở Việt Nam, đứng cuối bảng xếp hạng (trong đó, mức độ phục hồi sản xuất kinh doanh đứng thứ 112, khuôn khổ pháp lý về giải quyết phá sản thứ 98, giảm tương ứng 3 và 5 bậc so với năm 2018).

Ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cho biết dù có sự thăng bậc một cách ngoạn mục như vậy nhưng Việt Nam vẫn chưa cải thiện được thứ hạng trong ASEAN.

“Hiện nay chúng ta là nền kinh tế đứng 7 về năng lực cạnh tranh trong các nước ASEAN, có nghĩa là chúng ta không cải thiện được vị thế của mình trong ASEAN. Một chỉ số rất quan trọng cho tương lai của nền kinh tế Việt Nam, đó là chỉ số về đổi mới sáng tạo, thì chỉ số này xếp tương đối thấp” - ông Lộc nói.

Kết quả sau 3 năm cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia của Việt Nam.

Theo các chuyên gia, để nâng cao năng lực cạnh tranh, chỉ số cần được cải thiện là năng lực đổi mới sáng tạo. Để cải thiện chỉ số này, cần lưu tâm đến vấn đề hệ sinh thái khởi nghiệp, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.

Ông Lộc kiến nghị cần phải có những nỗ lực hơn trong cải cách thể chế và thúc đẩy các doanh nghiệp để có thể phát triển nền kinh tế sáng tạo, thúc đẩy cho sự khởi nghiệp và một sự chuyển đổi về cơ cấu kinh tế cần phải được thúc đẩy mạnh mẽ hơn trong thời gian tới.

Dư địa cải thiện năng lực cạnh tranh của nước ta còn rất lớn. Vì vậy, nếu những giải pháp trên được giải quyết một cách triệt để và đồng bộ, môi trường kinh doanh nước ta sẽ được cải thiện mạnh mẽ, tăng nhanh về số lượng doanh nghiệp mới thành lập; giảm tỷ lệ doanh nghiệp giải thể, ngừng hoạt động; giảm chi phí đầu vào, chi phí cơ hội, chi phí không chính thức cho doanh nghiệp và người dân, phấn đấu môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh nước ta thuộc nhóm ASEAN 4.

Dù đặt ra nhiều mục tiêu để cố gắng cải thiện năng lực cạnh tranh quốc gia trong khu vực nhưng Việt Nam hiện vẫn đang đứng vị trí thứ 7.

Kim Ngọc

Nên đọc

Phát triển Quảng Ninh đổi mới - sáng tạo, nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu

Quy hoạch và đầu tư cảng nước sâu Lạch Huyện để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia

Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp góp phần thúc đẩy năng lực cạnh tranh quốc gia

Phát triển giao thông thủy nội địa giúp giảm áp lực, nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm, hàng hóa Việt Nam