Tính đến hết tháng 4/2020, tổng giá trị xuất khẩu cá tra đạt 449,5 triệu USD, giảm gần 27% so với cùng kỳ năm 2019. Phần lớn trong top 10 thị trường xuất khẩu lớn nhất của cá tra Việt Nam đều giảm về giá trị. Ngoại trừ, xuất khẩu sang Singapore tăng 12,7% và Anh tăng 1,1% so với cùng kỳ năm trước.
| Xuất khẩu cá tra giảm so với cùng kỳ do tác động dịch bệnh. Ảnh: Nguyễn Ngọc |
Từ cuối tháng 2 và đầu tháng 3/2020, xuất khẩu cá tra sang thị trường Trung Quốc mới bắt đầu phục hồi và tăng trưởng trở lại sau khi các nhà máy chế biến tại đây quay trở lại làm việc. Tính tới hết tháng 4/2020, tổng giá trị xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc - Hồng Kông đạt 111,1 triệu USD, giảm 20,2% so với cùng kỳ năm 2019. Riêng thị trường Hồng Kông giảm 24,6%. Hiện Trung Quốc - Hồng Kông vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của doanh nghiệp cá tra Việt Nam, chiếm 24,7% tổng giá trị xuất khẩu.
Tháng 4/2020, mặc dù khách hàng Trung Quốc đã bắt đầu nhập khẩu trở lại, nhưng chủ yếu với mục đích trữ hàng do các doanh nghiệp nước này lo lắng sẽ không thể nhập thêm hàng nếu Việt Nam thực hiện cách ly xã hội trong thời gian không xác định. Sau khi mở cửa hoạt động sản xuất hậu Covid-19, người dân Trung Quốc vẫn còn tâm lý lo sợ khi ăn bên ngoài hoặc nhiều nhà hàng còn đóng cửa sau đại dịch, sức tiêu thụ tại kênh này chậm do người mua chủ yếu qua hệ thống trực tuyến hoặc siêu thị. Một số khách hàng Trung Quốc cũng đề nghị giảm giá mua.
Sau khi tăng 26,4% so với cùng kỳ năm 2019 vào tháng 3, thì bước sang tháng 4/2020, giá trị xuất khẩu cá tra sang Mỹ lại giảm 20,7% so với cùng kỳ năm trước. Cho tới nay, Mỹ vẫn là ổ dịch Covid-19 lớn nhất thế giới, hoạt động sản xuất của nước này gặp rất nhiều khó khăn. Các nhà máy chế biến thực phẩm, thủy sản đều khó khăn về lao động.
Tính đến hết tháng 4/2020, giá trị xuất khẩu cá tra sang ASEAN đạt 53 triệu USD, giảm 24,4% so với cùng kỳ năm trước. ASEAN đang là thị trường xuất khẩu cá tra lớn thứ 3 của Việt Nam (sau Trung Quốc và Mỹ), chiếm 11,8% tổng giá trị xuất khẩu cá tra. Đáng chú ý, trong tháng 4/2020, xuất khẩu cá tra sang ASEAN giảm, trong đó, xuất khẩu sang thị trường lớn nhất trong khu vực là Thái Lan cũng giảm gần 30%, Malaysia giảm 31% nhưng giá trị xuất khẩu sang Singapore tăng 12,7% so với cùng kỳ năm 2019.
EU là thị trường thứ 2 bị ảnh hưởng mạnh bởi dịch Covid-19, nhất là tại các thị trường nhập khẩu lớn trong khối như Italy, Tây Ban Nha và Anh... Lệnh phong tỏa tại một số nước như Italy khiến nhu cầu tiêu thụ thủy sản sụt giảm mạnh vì hoạt động kinh doanh dịch vụ ăn uống, nhà hàng, khách sạn trường học bị đóng lại. Sự đình trệ kinh doanh khiến các nhà phân phối thủy sản phải giảm giá, ảnh hưởng đến giá thủy sản nhập khẩu. Do đó, trong 4 tháng đầu năm nay, xuất khẩu cá tra sang EU gặp rất nhiều khó khăn. Tính tới hết tháng 4/2020, giá trị xuất khẩu cá tra sang thị trường này đạt 48,3 triệu USD, giảm 36%, trong đó, xuất khẩu sang 3 thị trường lớn nhất trong khối là: Hà Lan, Đức và Bỉ đều giảm, lần lượt là: 29%; 31% và 38,8%.
Trước tình hình dịch bệnh Covid-19 còn diễn biến phức tạp tại các thị trường xuất khẩu lớn như: Mỹ, EU, Brazil… nên xuất khẩu cá tra của Việt Nam trong quý 2 khó đạt mức tăng trưởng kỳ vọng. Nếu quý 3, tình hình dịch bệnh tại các nước đang là tâm dịch được kiểm soát, hoạt động sản xuất, kinh doanh trở lại bình thường thì xuất khẩu cá tra mới có cơ hội phục hồi.
Nguyễn Ngọc