Hiện nay, rất nhiều bạn trẻ không còn lạ lẫm với chất kích thích mang tên "bóng cười", Đây là chất kích thích được giới trẻ sử dụng để tăng sức hấp dẫn, vui vẻ trong các bữa tiệc. chính vì vậy việc kinh doanh "bóng cười" đang là cơn sốt. Trước lợi nhuận lớn, nhiều quán núp bóng cafe để kinh doanh "bóng cười" cho khách hàng.
Bóng cười thực chất là khí N2O. Trong bóng cười có tính oxy hóa và kích thích phản ứng cháy. Khí này không duy trì sự sống, có thể gây ngạt; tác động vào não gây ảo giác. Nếu dùng nhiều, thần kinh luôn trong trạng thái bị kích thích, có khi rơi vào trạng thái hôn mê sâu.
Giới trẻ khu vực Quận Hoàn Kiếm thời gian gần đây và trên nhiều trang mạng xã hội bỗng xuất hiện một cái tên khá nổi tiếng mang tên “Vitage 1976” quán cafe quảng cáo kinh doanh bóng cười, shisa 24/24 cho các bạn trẻ. Thực tế trên địa bàn phường Lý Thái Tổ, quận Hoàn Kiếm, TP Hà Nội việc quản lý hoạt động kinh doanh “bóng cười”, shisa lại đang bị buông lỏng.
Khách hàng vô tư sử dụng bóng cười mà không hề sợ cơ quan chức năng kiểm tra.
10h tối ngày 19/06, phố Nguyễn Hữu Huân - con phố lớn tại quận Hoàn Kiếm tấp nập người qua lại. Hai bên mặt phố là ánh đèn sáng trưng hắt ra từ các cửa hàng. Nhờ vị trí giao thông đắc địa, hoạt động kinh doanh sầm uất nên cũng trở thành tụ điểm cà phê, karaoke nổi tiếng của giới trẻ.
Bước chân vào quán, khách sẽ được nhân viên chào hỏi và hướng dẫn: "Nếu uống cà phê thì ngồi tầng một, muốn chơi bóng thì lên tầng hai". Bên dưới là quán cafe với nội thất decor sang trọng, tràn ngập ánh sáng. Tầng hai nối với tầng một bởi cầu thang hẹp ở góc phòng.
Tuy nhiên khi bước lên tầng 2, phóng viên (PV) như bước vào thế giới khác với tiếng nhạc xập xình, cửa sổ được kéo hết rèm kín mít. Chỉ còn nhìn thấy ánh điện lờ mờ và nhiều khách hàng (đa số là giới trẻ) đang ngập trong những cơn "phê".
Thời điểm phóng viên có mặt, ở đây không khác gì một quán bar thu nhỏ. Trong tiếng nhạc xập xình của quán, nhiều cặp đôi và nhóm bạn đang lắc lư theo điệu nhạc và miệng thì liên tục “thổi bóng”. Khi chúng tôi vừa ngồi vào bàn, một nam nhân viên lập tức đến bảo gọi đồ uống “bóng cười” và kèm shisa. Khi hỏi giá “bóng cười” bao nhiêu tiền thì nhân viên này cho biết, loại nhỏ 85.000 đồng/quả loại siêu bự hoặc combo 1.600.000 đồng/20 quả.
Trong khoảng hơn 2 giờ ngồi tại đây, PV được chứng kiến độ ăn chơi xa đoạ của giới trẻ, nhân viên liên tục bơm bóng cho khách. Hầu hết, khách trong quán đều sử dụng từ 5 đến 10 quả bóng cười trở lên. Càng về khuya, lượng người vào quán càng đông.
Sau 12h tối, trái ngược với quang cảnh yên tĩnh ngoài phố, căn phòng nhỏ trên tầng hai quán cà phê vẫn nhộn nhịp người "thổi bóng", chưa biết khi nào mới tan. Lượng khách hầu hết là thanh niên, nam có, nữ có. Họ đi thành từng nhóm 3-4 người, thực đơn phổ biến là bia và bóng. Đội ngũ nhân viên quán chủ động "tiếp hàng" mỗi khi khách uống hết bia, "thổi hết bóng".
Chúng tôi cũng ngạc nhiên khi mà trên mạng xã hội, tại trang facebook có tên Vintage 1976 - 77A Nguyễn Hữu Huân còn công khai bảng giá bán bóng cười, quảng cáo rầm rộ về sự sang chảnh, đẳng cấp của quán cà phê này. Vậy quán cà phê này được mở ra với mục đích kinh doanh, buôn bán cà phê hay để các dân chơi tha hồ phê pha?
Hàng hoạt lời quảng cáo hấp dẫn không kém khi nói đây là nơi bán balloon (bóng bay) trứ danh Hà Thành: “Hot Ari Balloon: chỉ còn 59k/balloon. Tin được không balloon trứ danh Hà Thành tại tại Vitage 1976 được ưu đãi với giá không thể hấp dẫn hơn! Thắt chặt dây an toàn vì tôi không đảm bảo, bạn sẽ đứng vững trên mặt đất đâu”.
Rõ ràng trách nhiệm kiểm soát, xử lý vi phạm kinh doanh “bóng cười”, hơn hết thuộc về cấp, các ngành thế nhưng hiện nay trên địa bàn phường Lý Thái Tổ cũng như UBND quận Hoàn Kiếm vẫn chưa hề có động thái quyết liệt để xử lý dứt điểm tình trạng này khiến dư luận không khỏi hoài nghi liệu có sự buông lỏng quản lý tại các cơ sở này hay không? Trước Sự xuất hiện tụ điểm kinh doanh “bóng cười” làm ảnh hưởng tới sức khỏe cộng đồng cũng như gây mất an ninh trật tự nghiêm trọng khiến dư luận không khỏi bức xúc.
Trước đó, UBND TP Hà Nội đã có công văn yêu cầu sở ngành liên quan siết chặt quản lý, xử lý vi phạm trong kinh doanh, buôn bán “bóng cười” (bóng bay bơm khí N2O). Thành phố yêu cầu Sở Giáo dục chỉ đạo các trường nghiêm cấm học sinh sử dụng bóng cười, tuyên truyền cho phụ huynh, học sinh tác hại của nó để phòng, hạn chế sử dụng sản phẩm gây ảo giác, ảnh hưởng sức khoẻ người dân.
Những hệ quả nghiêm trọng
Trông tưởng như bình thường, nhưng chơi và hít hơi bóng cười lại ẩn chứa nhiều mối nguy hại. Trên thế giới, khí cười được phép sử dụng trong y tế với một liều lượng nhất định theo chỉ định của bác sĩ. Với nhiều phương pháp gây tê khác, bệnh nhân cần có thời gian nhất định để nghỉ ngơi và hồi sức. Mặc dù khí cười dùng trong y tế khá an toàn và chủ yếu được thực hiện trong các thủ thuật nha khoa, sản khoa, thể dục thể thao, song không phải đối tượng nào cũng có thể dung nạp khí cười.
Tại nhiều bệnh viện trên cả nước cũng đã ghi nhận nhiều trường hợp bệnh nhân nhập viện liên quan đến việc sử dụng bóng cười như trường hợp một thanh niên 21 tuổi ngộ độc do hít bóng cười sau khoảng 6 tháng hít bóng cười liên tục. Theo lời kể của bệnh nhân, hầu như ngày nào anh này cũng hít hàng chục quả bóng cười vì cảm thấy nó rất... sảng khoái “đã đời”. Không chỉ hít bóng cười, anh này còn mua cả một bình bơm bóng loại 5 kg giá hơn 1 triệu đồng để bơm bóng cười hít tại nhà.
Sau một thời gian bệnh nhân thấy có biểu hiện mất thăng bằng, yếu tay chân và tê bì từ ngón chân lên đến vùng thắt lưng, tê bì 2 bàn tay, đôi lúc có cảm giác tê bì lan đến ngực nên đi khám bệnh. Các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân ngộ độc khí do hít bóng cười.
Theo các chuyên gia, khi hít khí bóng cười cũng sẽ ảnh hưởng đến nhận thức, làm giảm tầm nhìn và thính giác dẫn đến kích thích, hưng cảm thời gian ngắn, sau đó an thần, nặng có thể mất ý thức, loạn nhịp tim, tụt huyết áp… Hít khí cười trong thời gian ngắn với liều lượng lớn có thể khiến người sử dụng bị co giật, run rẩy…
Nếu những người mắc bệnh về tim mạch hay hen suyễn và một số bệnh liên quan tới đường hô hấp mà hít phải N2O lâu sẽ rất nguy hiểm vì nó có thể dẫn tới ngừng thở. Khi người sử dụng khí cười ngừng thở, thở nông hoặc thở quá chậm không kịp đáp ứng nhu cầu oxy của cơ thể thì sẽ mắc phải chứng thiếu oxy - thường do người dùng bóng cười quá buồn ngủ. Đây là một tác dụng phụ hiếm gặp của N2O nhưng đó là sự thật. Tình trạng giảm oxy quá lâu mà không được phát hiện thì sẽ xảy ra tổn thương não và tử vong. Dữ liệu do các nhà khoa học Anh công bố cho biết khí cười đã được xác định là nguyên nhân dẫn đến một số trường hợp tử vong tại nước này.
Cần coi "bóng cười" như một dạng ma túy
Theo quy định pháp luật hiện nay, khí N2O, gồm cả "bóng cười" không nằm trong Danh mục các chất ma túy và tiền chất được ban hành theo Nghị định số 73/2018/NĐ-CP ngày 15-5-2018 của Chính phủ.
Nó là một loại hóa chất được quản lý chuyên ngành bởi Bộ Công thương, thuộc Danh mục hóa chất hạn chế sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực công nghiệp. Trong đó, chủ yếu sử dụng để gây tê, giảm đau trong lĩnh vực y tế hoặc dùng để đóng gói, bảo quản thực phẩm.
Theo các chuyên gia y tế, khí N2O (trong "bóng cười") là loại khí độc gây ngạt, khi sử dụng nhiều lần có thể dẫn đến tổn thương tủy sống, gây thiếu máu và giảm khả năng sinh sản, sử dụng quá nhiều dẫn đến ngộ độc nặng và tử vong. Người sử dụng “bóng cười” để tạo cảm giác “phê”, thậm chí lơ mơ, sững sờ và bản chất chính là có biểu hiện ngộ độc cấp tính nhưng một lát sau sẽ lại tỉnh.
Người sử dụng "bóng cười" trong tình trạng như vậy rất dễ bị vướng vào các vấn đề phức tạp tiếp theo như bị trộm cắp, nữ giới lạm dụng, ngã hoặc gây tai nạn nếu đang lái xe mà hít "bóng cười".
Biểu hiện của những người sử dụng "bóng cười", cơ bản rất giống với người sử dụng ma túy. Về cơ chế tác dụng trên cơ thể người, khí N2O có chung với chất ma túy heroin về các vị trí đích tác dụng trên hệ thần kinh, tâm thần. Trong khi ấy, khí N2O vốn chỉ được sử dụng trong lĩnh vực y tế hay công nghiệp thực phẩm.
Do đó, về lâu dài cần sớm đưa khí N2O, đặc biệt là "bóng cười" vào danh mục chất cấm sử dụng cho mục đích giải trí để có các biện pháp quản lý đồng bộ, chặt chẽ. Mặt khác, cần nghiên cứu và xác định khí N20 hay "bóng cười" là chất hướng thần trong hệ thống pháp luật về Phòng, chống ma túy. Từ đó, bổ sung khí N2O ("bóng cười") và các chất tương tự vào danh mục các chất ma túy và tiền chất.
Nói cách khác, cần phải coi "bóng cười" như một dạng ma túy mới để áp dụng các chế tài mạnh mẽ, triệt để ngay cả đối với người sử dụng. Còn trước mắt, cơ quan chức năng cần tăng cường quản lý địa bàn và lĩnh vực sản xuất, kinh doanh hóa chất thuộc Danh mục hóa chất hạn chế sản xuất, kinh doanh để kịp thời phát hiện, xử lý đối với các hành vi vi phạm liên quan đến khí N2O nói chung và "bóng cười" nói riêng.
Theo Nghị định số 26 của Chính Phủ sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định số 108 2008 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Hóa chất, khí N20 thuộc danh mục hóa chất nguy hiểm mà tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh, cất giữ, bảo quản, sử dụng hóa chất phải xây dựng biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất.
Tại Điều 5 chương 2 của Nghị định 163 NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực hóa chất quy định, hành vi vi phạm quy định về an toàn trong sản xuất, kinh doanh và cất giữ hóa chất nguy hiểm bị phạt tiền từ 1 - 10 triệu đồng, tùy theo tính chất vi phạm; thẩm quyền xử phạt do UBND quận, phường thực hiện, tùy theo mức độ vi phạm.