Du lịch nông nghiệp - tiềm năng và thách thức
Trong những năm gần đây, nhiều nhà đầu tư đã tìm đến mô hình farmstay, homestay, glamping, ecolodge… như một hướng phát triển mới cho nông nghiệp và du lịch. Tuy nhiên, thực tế cho thấy không ít dự án thất bại, “đốt tiền” phi lý ngay từ khi khởi nghiệp.
Nguyên nhân không phải ở thị trường mà nằm ở sự thiếu kiến thức, thiếu phân định mô hình và hoạch định sai chiến lược. Tại hội thảo, các diễn giả sẽ phân tích rõ sự khác biệt giữa các loại hình:
- Farmstay: gắn với trải nghiệm nông nghiệp, đời sống nông thôn.
- Homestay: nhấn mạnh trải nghiệm văn hóa, đời sống bản địa.
- Glamping: nghỉ dưỡng sang trọng giữa thiên nhiên.
- Ecolodge: lưu trú kết hợp bảo tồn, giáo dục và phát triển bền vững. Phân định đúng mô hình chính là bước đầu tiên để đầu tư hiệu quả, tránh tình trạng đầu tư tràn lan, thiếu tập trung vào trải nghiệm cốt lõi.
Hội thảo đã mang đến kiến thức hệ thống từ cơ bản đến chiến lược, giúp cộng đồng làm du lịch nông nghiệp: Thứ nhất, Hiểu đúng bản chất, tránh những sai lầm chết người khi chọn mô hình; Thứ hai, Biết cách hoạch định, thiết kế tầm nhìn và đánh giá đúng tiềm năng vùng đất; Thứ ba, Nắm rõ pháp lý, từ đó đầu tư bền vững và tạo ra dòng tiền đa nguồn thu.
Ông Nguyễn Tuấn, kỹ sư quản lý đất đai, chuyên gia pháp lý bất động sản, 13 năm hoạt động trong ngành tài nguyên môi trường, tác giả quyển sách “Phân tích cạm bẫy khi mua sắm nhà, đất” đã phát biểu tại hội thảo: “Trong hành trình hơn 10 năm gắn bó với bất động sản, từ đô thị, nghỉ dưỡng đến du lịch nông nghiệp, tôi đã chứng kiến nhiều nhà đầu tư thất bại không phải vì thị trường xấu mà vì thiếu kiến thức nền tảng và hoạch định chiến lược. Nhiều người chưa phân biệt rõ farmstay, homestay, glamping hay ecolodge, dẫn đến đầu tư dàn trải, lãng phí và mất cơ hội.
Điều tôi rút ra là: tri thức chính là công cụ mạnh mẽ nhất. Khi được trang bị đúng, mỗi nhà đầu tư có thể nhìn ra tiềm năng của mảnh đất tưởng chừng bình thường, biến nó thành không gian trải nghiệm, thành tài sản sinh lời bền vững và đóng góp cho cộng đồng.
Tôi nghĩ rằng chúng ta đang đứng trước một thời điểm vàng để phát triển các mô hình kinh tế trên đất nông nghiệp. Trước kia, nhiều ý tưởng bị kìm hãm vì khung pháp lý còn nhiều rào cản, thậm chí có giai đoạn chính sách siết chặt, khiến người dân khó khai thác đúng tiềm năng trên chính mảnh đất của mình.
Nhưng nay, với Luật Đất đai mới vừa được ban hành, nhiều hàng rào đã được cởi bỏ, mở ra cánh cửa mới cho mỗi người dân có thể khai thác ruộng vườn, phát triển du lịch và các mô hình kinh tế gắn với đất nông nghiệp một cách hợp pháp và bền vững. Luật Đất đai mới cùng với các văn bản hướng dẫn thi hành đã mở ra hành lang pháp lý rất rõ ràng.
Điều 218 của Luật Đất đai cho phép đất nông nghiệp được sử dụng kết hợp đa mục đích, từ sản xuất, chăn nuôi cho đến thương mại, dịch vụ và du lịch. Đi kèm theo đó, Điều 99 Nghị định 102 đã hướng dẫn chi tiết cách thức triển khai, bảo đảm người dân và doanh nghiệp có thể thực hiện đúng quy định, tránh tình trạng mơ hồ hay vướng mắc pháp lý như trước kia.
Điều đó có nghĩa là, không chỉ những doanh nghiệp lớn hay các nhà đầu tư chuyên nghiệp mà ngay cả từng hộ gia đình, từng người nông dân cũng có cơ hội tham gia vào cuộc chuyển mình này.
Khi chính sách đã ủng hộ, khi pháp luật đã thông thoáng, thì trách nhiệm của chúng ta là làm đúng mô hình, hoạch định đúng chiến lược, để biến cơ hội thành giá trị thật cho cả cộng đồng và cho đất nước”.
Khơi dậy niềm tự hào quốc gia
Việt Nam có truyền thống nông nghiệp lâu đời, đất đai màu mỡ, khí hậu ưu đãi và hệ sinh thái đa dạng bậc nhất thế giới. Đây là nền tảng để phát triển du lịch nông nghiệp. Mỗi sản phẩm đặc sản, mỗi farmstay hay ecolodge đều có thể trở thành một “đại sứ văn hóa”, giới thiệu bản sắc Việt Nam đến bạn bè quốc tế.
Ông Phạm Thanh Tùng, chia sẻ: “Khi nói về tiềm năng quốc gia, tôi tin rằng du lịch nông nghiệp chính là một trụ cột mới có thể nâng tầm thương hiệu Việt Nam trên bản đồ thế giới. Chúng ta có gần 28 triệu ha đất nông nghiệp, trải dài từ miền núi, trung du, đồng bằng cho tới ven biển.
Mỗi mảnh đất, mỗi nếp nhà, mỗi nếp sinh hoạt lao động đều mang trong mình một câu chuyện, một giá trị văn hóa độc đáo. Đây không chỉ là tài sản của từng hộ gia đình, mà là tài nguyên quốc gia vô giá nếu biết khai thác đúng hướng.
Trong tương lai, tôi nhìn thấy trên đất nông nghiệp sẽ xuất hiện nhiều mô hình mới: farmstay, homestay gắn với canh tác xanh; làng nghề kết hợp trải nghiệm du lịch; khu bảo tồn dược liệu, nông trại hữu cơ; dịch vụ giáo dục trải nghiệm cho trẻ em; du lịch sức khỏe kết hợp trị liệu từ thiên nhiên. Những mô hình này không chỉ tạo sinh kế bền vững cho nông dân, mà còn gìn giữ bản sắc, làm giàu thêm kho tàng văn hóa Việt.
Tuy nhiên, để không đánh mất cơ hội vàng này, chúng ta cần tránh những sai lầm thường gặp: chạy theo phong trào, xây dựng ồ ạt không gắn với lợi thế địa phương; bê tông hóa đồng ruộng, phá vỡ cảnh quan sinh thái; coi du lịch nông nghiệp chỉ như một chiêu trò thương mại thay vì một sản phẩm gắn với cộng đồng.
Điều quan trọng là phát triển phải dựa trên nền tảng bền vững, gìn giữ đất đai, văn hóa và môi trường sống vì lợi ích lâu dài của nông dân, du khách và của cả quốc gia.
Nếu biết đi đúng con đường này, tôi tin rằng Việt Nam sẽ có một ngành du lịch nông nghiệp đẳng cấp quốc tế, vừa mang lại thu nhập, vừa nâng tầm giá trị văn hóa Việt Nam”.
Theo các chuyên gia, trong 20 năm tới, Việt Nam đang đứng trước “cửa sổ cơ hội” đặc biệt: Thứ nhất, Giá đất nông nghiệp vẫn còn thấp so với tiềm năng; Thứ hai, Cơ cấu dân số trẻ, nhu cầu trải nghiệm du lịch sinh thái, văn hóa tăng mạnh; Thứ ba, Chính phủ và địa phương khuyến khích các mô hình nông nghiệp gắn với du lịch; Thứ tư, Xu thế quốc tế ủng hộ phát triển kinh tế xanh, du lịch bền vững.
Nếu biết hoạch định đúng, bất động sản du lịch nông nghiệp sẽ trở thành “mỏ vàng” mới, mang lại lãi vốn bứt phá và dòng tiền đa nguồn thu: từ lưu trú, nông sản, trải nghiệm giáo dục đến cho thuê không gian sự kiện.
Diễn giả chính của Tọa đàm “Bất động sản du lịch nông nghiệp: Tương lai vươn mình”
- Ông Phạm Thanh Tùng, Nhà Hoạch định, người khởi xướng mô hình chiến lược Farmstay, người tổ chức các chuyến Xuyên Việt Farmstay cho cộng đồng những người làm du lịch nông nghiệp.
- Ông Nguyễn Tuấn, chuyên gia pháp lý bất động sản, phân tích chính sách pháp luật, cơ hội và rủi ro đầu tư thực chiến.
- Ông Nguyễn Minh Hiệp, nhà đào tạo bất động sản, cung cấp kiến thức và kỹ năng nền tảng về đất đai.
- Ông Nguyễn Minh Luân, chuyên gia Marketing bất động sản, Host chương trình.