Vừa qua, trong khuôn khổ Diễn đàn “Tiếp thị và Tiêu dùng Việt Nam 2025” tổ chức tại Hà Nội, do Viện Nghiên cứu Chiến lược thương hiệu và Cạnh tranh (BCSI) chủ trì, nhiều chuyên gia đã nhận định kinh tế Việt Nam đang trên đà phục hồi và tăng trưởng, thị trường tiêu dùng tiếp tục chứng tỏ vai trò là động lực quan trọng của phát triển, đóng góp lớn cho mục tiêu tăng trưởng kinh tế.
Quang cảnh sự kiện
Sáu tháng đầu năm 2025, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng đã tăng trên 9% so với cùng kỳ, trong khi GDP đạt mức tăng trưởng ấn tượng 7,52%. Sức mua trong xã hội được duy trì tích cực, các lĩnh vực dịch vụ du lịch, lưu trú, ăn uống phục hồi mạnh mẽ, còn thương mại điện tử và thanh toán không dùng tiền mặt tiếp tục bứt phá. Những con số này cho thấy tiềm năng lớn của thị trường Việt Nam, đồng thời phản ánh sự thay đổi nhanh chóng trong hành vi của người tiêu dùng, đặc biệt ở nhóm thế hệ trẻ, gắn liền với nhu cầu về sản phẩm xanh, minh bạch và bền vững.
Phát biểu tại diễn đàn, TS. Võ Trí Thành – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh – đã đưa ra nhiều nhận định quan trọng về thực trạng và xu hướng tiêu dùng ở Việt Nam trong giai đoạn hậu đại dịch. Ông cho rằng có ba điểm then chốt cần đặc biệt lưu ý. Trước hết, dù nền kinh tế ghi nhận mức phục hồi mạnh mẽ với GDP năm 2024 đạt 7,09% và mục tiêu 2025 hướng tới trên 8%, tâm lý tiêu dùng trong xã hội vẫn còn dè dặt. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng tăng 7,2% nghe có vẻ tích cực, nhưng con số này chưa thực sự tương xứng với tiềm năng cũng như tốc độ tăng trưởng chung của nền kinh tế. Nguyên nhân chủ yếu, theo ông, xuất phát từ vấn đề niềm tin: sau những tác động nặng nề của đại dịch COVID-19, người dân vẫn còn thận trọng, ưu tiên các khoản chi thiết yếu và cân nhắc kỹ lưỡng trước những quyết định mua sắm lớn.
Tiến sĩ Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược thương hiệu và Cạnh tranh
Nội dung quan trọng thứ hai được TS. Võ Trí Thành đề cập là sự gia tăng xu hướng tiết kiệm và phòng thủ về tài chính. Mặc dù lãi suất huy động đang ở mức thấp, người dân vẫn tiếp tục gửi tiết kiệm với tỷ trọng lớn, phản ánh tâm lý bảo toàn tài sản và dự phòng rủi ro. Khái niệm “tiền phòng thủ” trở nên rõ nét hơn bao giờ hết trong bối cảnh hậu khủng hoảng.
Hiện nay, tiêu dùng ở Việt Nam đang cho thấy sự chuyển dịch về giá trị và phong cách sống. Đối với nhiều người, đặc biệt là thế hệ trẻ, tiêu dùng không chỉ phản ánh khả năng tài chính mà còn gắn liền với thái độ và định hướng sống. Xu hướng lựa chọn sản phẩm gắn với tiêu chí “xanh, sạch, an toàn” ngày càng phổ biến, thể hiện khát vọng về một lối sống bền vững và có trách nhiệm hơn.
Các chuyên gia, đại biểu tham dự diễn đàn cũng đồng tình với nhận định, thương mại xã hội (social commerce) đang trở thành “chìa khóa bứt phá doanh thu” khi các nền tảng như Shopee, TikTok Shop kết hợp yếu tố giải trí, nội dung và trải nghiệm người dùng. Xu hướng tiếp thị số nổi lên như giải pháp trọng tâm giúp doanh nghiệp thích ứng, từ ứng dụng dữ liệu lớn (Big Data) đến trí tuệ nhân tạo (AI), nhằm cá nhân hóa trải nghiệm và nâng cao cạnh tranh.
Tuy nhiên, các chuyên gia cũng thẳng thắn chỉ ra, doanh nghiệp Việt cũng phải đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế về chất lượng và quy trình xanh. Chuỗi cung ứng bền vững, tích hợp yếu tố môi trường, xã hội và quản trị trở thành nền tảng xây dựng niềm tin. Người tiêu dùng ngày nay không chỉ quan tâm sản phẩm có “xanh” hay không, mà còn chú ý cách sản phẩm được tạo ra. Theo đó, sự kết hợp giữa tiếp thị số và phát triển xanh được kỳ vọng mở ra động lực tăng trưởng mới, giúp doanh nghiệp Việt củng cố vị thế và thúc đẩy tinh thần tiêu dùng bền vững.
Tại diễn đàn, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Quốc Thịnh, chuyên gia xây dựng thương hiệu (Trường đại học Thương mại) cho rằng, cần phải có cách tiếp cận toàn diện và bền vững hơn đối với các hoạt động tiếp thị, tiêu dùng và quản lý tài sản trí tuệ. Thực tế cũng đã và đang đặt ra một yêu cầu cao hơn cho các doanh nghiệp, buộc họ phải xem xét lại toàn bộ chuỗi giá trị của mình, từ khâu sản xuất đến tiêu thụ, để bảo đảm sự minh bạch và trách nhiệm.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Quốc Thịnh, chuyên gia xây dựng thương hiệu - Trường đại học Thương mại
Vị chuyên gia này đặc biệt nhấn mạnh yếu tố "niềm tin" và "chất lượng" là chìa khóa để thúc đẩy tiêu dùng bền vững. Ông còn cho rằng, việc người dân vẫn gửi tiền tiết kiệm rất nhiều dù lãi suất thấp, hoặc việc người dân quan tâm đến các kênh đầu tư tài chính để bảo toàn vốn, là minh chứng cho sự thiếu hụt niềm tin vào thị trường và sự ổn định thu nhập trong tương lai.
Doanh nghiệp Việt Nam hiện nay không chỉ đối diện với áp lực cạnh tranh gay gắt trên thị trường nội địa mà còn phải đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe từ quốc tế về tiêu chuẩn chất lượng, quy trình xanh và năng lực đổi mới sáng tạo. Bối cảnh này càng đặt ra tính cấp thiết khi Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị đã xác định chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và phát triển khoa học công nghệ là một trong những đột phá chiến lược, trong đó lĩnh vực thương mại và tiêu dùng đóng vai trò đặc biệt quan trọng.